فیزیوتراپی؛ علم حرکت برای زندگی بدون درد

شفاآنلاین»سلامت» در دنیای امروز که سبک زندگی کم‌تحرک و مشاغل پشت‌میزی به بخش بزرگی از زندگی ما تبدیل شده‌اند، نقش فیزیوتراپی فراتر از یک درمان حمایتی ساده است. فیزیوتراپی، نه‌فقط در بازیابی توان از دست‌رفته، بلکه در ساختن یک زندگی بدون درد، سالم و مستقل، جایگاهی کلیدی دارد.

 فیزیوتراپی با تمرکز بر حرکت، قدرت عضلانی و انعطاف‌پذیری، می‌تواند به شکل چشمگیری در پیشگیری از بیماری‌های اسکلتی-عضلانی مؤثر باشد. این پیشگیری، گاهی با یک تمرین ساده کششی آغاز می‌شود و گاهی با آموزش نحوه نشستن یا بلند کردن صحیح اجسام ادامه می‌یابد. در واقع، فیزیوتراپیست نه فقط درمانگر، بلکه مربی و راهنمای زندگی سالم‌تر است.

دامنه خدمات فیزیوتراپی محدود به کمر و گردن‌درد نیست. بیماران نورولوژیک، قلبی-ریوی، روماتیسمی، سالمندان، زنان پس از زایمان، و حتی افراد مبتلا به سرطان نیز می‌توانند از فیزیوتراپی بهره‌مند شوند. توانبخشی پس از سکته مغزی، درمان اختلالات تعادلی، کمک به بهبود عملکرد عضلات کف لگن یا کاهش عوارض شیمی‌درمانی، تنها گوشه‌ای از خدماتی است که در این حوزه ارائه می‌شود.

اما یکی از مشکلات بزرگ این روزها، نشستن‌های طولانی و وضعیت‌های ایستای بدنی است. کارمندان و کاربران دائمی رایانه، در معرض خطر آسیب‌های گردن، کمر و مچ دست هستند. توصیه‌های ارگونومیک، مانند اصلاح نحوه نشستن، استفاده از صندلی مناسب، رعایت زوایای بدن و انجام حرکات کششی منظم، راهکارهایی ساده اما حیاتی برای جلوگیری از این آسیب‌ها هستند. به‌طور مثال، پس از هر ۴۵ دقیقه کار با کامپیوتر، حداقل ۱۰ دقیقه استراحت همراه با حرکات کششی توصیه می‌شود.

همچنین نباید از حرکات تکراری و یک‌نواخت غافل شد. شغل‌هایی که نیاز به تکرار یک حرکت خاص دارند (مثل نقاشی که دست خود را مدام بالا نگه می‌دارد) می‌توانند زمینه‌ساز آسیب‌های مزمن شوند. اینجاست که نقش راهنمایی فیزیوتراپیست‌ها اهمیت پیدا می‌کند؛ چرا که به افراد آموزش می‌دهند چطور فعالیت خود را با کمترین آسیب انجام دهند.

یکی از باورهای نادرست درباره فیزیوتراپی این است که تصور می‌شود تنها با دستگاه‌های برقی و الکتروتراپی یا صرفاً با تمرین‌های بدنی سر و کار دارد. درحالی‌که فیزیوتراپی، علمی مبتنی بر ارزیابی دقیق، برنامه‌ریزی درمانی فردمحور، و ترکیب روش‌های مختلف درمانی‌ است. این درمان می‌تواند به ترمیم سریع‌تر بافت‌های آسیب‌دیده کمک کرده و درد را به‌صورت مؤثری کاهش دهد.

نکته مهم دیگری که باید به آن پرداخت، جست‌وجوی خودسرانه تمرین‌ها در اینترنت است. تمرینی که برای یک بیمار مؤثر است، ممکن است برای فرد دیگر نه تنها مفید نباشد بلکه آسیب‌زننده هم باشد. بنابراین مشاوره با فیزیوتراپیست پیش از شروع تمرین، کاملاً ضروری است.

در پایان، یک توصیه طلایی برای حفظ سلامت سیستم اسکلتی-عضلانی داریم: فعال بمانید. از حرکات تکراری و وضعیت‌های ایستا دوری کنید. اگر امکان انجام ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته برای‌تان فراهم نیست، حداقل حرکات کششی منظم را در طول روز انجام دهید. سلامت بدنی نه با دارو، بلکه با حرکت، مراقبت و آگاهی حفظ می‌شود.

/ دکترای تخصصی فیزیوتراپی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز