یاسر مختاری
تهـران نفـس می‌خواهـد
کیفیت هوا در ۱۶ ایستگاه شهر تهران بالاتر از ۱۵۰ و در محدوده ناسالم برای همه گروه‌ها است. در سایر کلانشهرها نظیر کرج و اصفهان نیز وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها است.
شفاآنلاین>سلامت>دی‌ماه در حالی وارد دهمین روز خود می‌شود که همچنان آلودگی هوا که از آذرماه آغاز شده بود پایدار مانده و به غیر از معدود روزهایی که با بارندگی همراه شد دیگر روزها، آلودگی هوا وضعیت اسفناکی داشت و حتی گاه با بوی بدی نیز همراه می‌شد.
به گزارش شفاآنلاین:در این شرایط که برای پیشگیری از شیوع بیشتر کرونا توصیه می‌شود تا جریان هوای آزاد در اماکن برقرار باشد، تهدید ورود هوای آلوده به این اماکن کمتر از ویروس کرونا نیست. این در حالیست که وضعیت هوای شهر اصفهان نیز تعریف چندانی نداشته و شاخص‌های آلودگی در این شهر نیز همچون تهران شده است.
شاخص آلودگی هوای تهران ناسالم شد
شاخص آلودگی هوای تهران در غروب روز سه‌شنبه عدد 165 و ناسالم را نشان داد در حالیکه میانگین شاخص 24 ساعت آن بر روی 145 و ناسالم برای گروه‌های حساس بود. این در حالیست که پیش‌بینی‌های شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و سازمان هوا شناسی نیز از تداوم آلودگی برای روزهای بعد خبر می‌دهند. بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با آغاز تردد خودروها و سکون جو، افزایش غلظت ذرات معلق و برقراری وضعیت ناسالم به‌ویژه برای گروه‌های حساس در مناطق پرتردد در روز سه شنبه دورازانتظار نخواهد بود و طی روز نیز با استمرار وارونگی جوی، شرایط مناسب جهت پراکندگی آلاینده‌ها فراهم نخواهد شد. با تداوم این شرایط جوی و عدم وزش باد موثر پیش‌بینی می‌شود که در بیشتر مناطق پایتخت کیفیت هوا در محدوده ناسالم و ناسالم برای گروه‌های حساس قرار بگیرد.
در حالی آلودگی هوای تهران استمرار پیدا کرده است، که وزارت بهداشت برای دومین بار هشدارهای خود نسبت به این وضعیت را اعلام کرد. در همین راستا عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت با اشاره به وضعیت آلودگی هوا در کلان شهرهای کشور، خواستار نظارت جدی سازمان محیط زیست بر منابع آلودگی هوا در کلانشهرها شد .شاهسونی،گفت: «کیفیت هوا در ۱۶ ایستگاه شهر تهران بالاتر از ۱۵۰ و در محدوده ناسالم برای همه گروه‌ها است. در سایر کلانشهرها نظیر کرج و اصفهان نیز وضعیت ناسالم برای همه گروه‌ها است.»
شاهسونی افزود: «با توجه به پایداری هوا تا روز پنج شنبه همچنین ارتباط افزایش غلظت آلاینده‌های هوا به خصوص غلظت ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون و میزان ابتلا و مرگ ناشی از کووید ۱۹ از عموم مردم به خصوص گروه‌های حساس شامل بیمارن قلبی، ریوی، زنان باردار، سالمندان، کودکان و بیماران مبتلا به دیابت و آسم درخواست می‌شود که تا حد امکان از تردد در فضای آزاد اجتناب کنند، همچنین در این شرایط پنجره محل سکونت هر یک ساعت حداکثر ۵ دقیقه جهت تهویه هوا باز و بسته شود.»
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت یادآور شد: «سازمان محیط زیست بر منابع آلودگی هوا در کلانشهرها شد.»
سهم منابع آلاینده
حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با بیان اینکه انواع آلاینده‌های معیار در تهران اندازه‌گیری می‌شوند، گفت: «برای هر آلاینده معمولا یکی از منابع بیشترین تاثیر را دارند، آلاینده‌ای که در فصل سرد موثرتر است، ذرات معلق زیر 2 و نیم میکرون است که مهم‌ترین منابع تولید آن، صنایع و حمل و نقل هستند.»
وی با بیان اینکه در مجموعه حمل و نقل، بیشترین سهم آلودگی را خودروهای دیزلی دارند،تصریح کرد: «این خودروها شامل کامیون‌هایی هستند که عموماً شب‌ها جابه‌جا می‌شوند و سپس اتوبوس‌های سرویس، اتوبوس‌های شرکت واحد و مینی‌بوس‌ها، سهم بیشتری دارند.»
وی ادامه داد: «این سهم از آلایندگی مربوط به اطلاعات سال 96 بوده و اگر صنایع بیش از آن چیزی که در سال‌های قبل بوده در حال حاضر بیشتر سوخت پرگوگرد بسوزانند در رتبه قبل از حمل و نقل قرار خواهند گرفت. بر اساس اطلاعات سال ۹۶، بعد از حمل و نقل، صنایع بیشترین نقش را در تولید ذرات معلق داشتند. البته با توجه اینکه در حال حاضر بخش قابل توجهی از آلودگی به پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و صنایع باز می‌گردد که به دلیل افزایش مصرف گاز خانگی، سوخت پرگوگرد بیشتری می‌سوزانند و ذرات معلق بیشتری تولید می‌کنند، احتمال می‌رود سهم صنایع در آلایندگی هوای تهران از حمل و نقل بیشتر شده باشد.»
شهیدزاده با بیان اینکه بدون تردید صنایع از منابع اصلی آلودگی هوای تهران هستند، تصریح کرد: «این موضوع هنگامی بیشتر به چشم می‌آید که در یک روز تعطیل و خلوت که خودروهای کمتری در سطح شهر تردد می‌کنند، آلودگی هوا بالا می‌رود که مسلماً این افزایش از منبع دیگری به جز حمل و نقل تولید می‌شود و این منبع، عموماً صنایعی هستند که آلودگی آنها وارد شهر می‌شود.»
مدیر عامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران با تاکید بر اینکه این شرکت منابع تولید آلودگی را صرفاً در محدوده شهر تهران اندازه‌گیری می‌کند، یادآور شد: « بسیاری از منابع ممکن است دورتر از شهر باشند و ما برای اندازه‌گیری آنها دسترسی نداشته باشیم در صورتی که بر روی کیفیت هوای تهران تاثیر می‌گذارند. حتی ذرات معلق بزرگ‌تر از 10 میکرون که عموماً شامل گرد و خاک هستند و ممکن است از فاصله بسیار دور وارد تهران شده باشند نیز بر آلودگی هوای این کلان‌شهر اثر می‌گذارند.»
در حالیکه وزارت بهداشت خواستار نظارت سازمان محیط زیست بر منابع آلودگی در کلانشهرها شد، که هفته‌های گذشته بر سر این موضوع اختلافاتی بین شورای شهر تهران و سازمان محیط زیست بر این موضوع و استفاده از سوخت مازوت به عنوان منبع اصلی آلودگی شهر تهران به وجود آمده بود. اگرچه قبلا سازمان محیط زیست استفاده از سوخت مازوت را در نیروگاه‌ها و صنایع را به عنوان منابع آلودگی تهران و دیگر کلانشهرها رد می‌کرد اما مدیران ارشد محیط زیست این موضوع را تایید کرده‌اند.
مازوت متهم این روزها
مسعود تجریشی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه بر اساس آخرین اطلاعات تاکنون از سوخت مازوت در صنایع و نیروگاه‌های مهم و بزرگ تهران استفاده گسترده‌ای نشده است، گفت: «ممکن است برخی از صنایع یا واحدهای کوچک در اطراف تهران از مازوت به‌صورت محدود استفاده کنند. برای مثال هفته گذشته مشاهده شد که در دماوند یکی از صنایع حدود روزانه دو میلیون لیتر از مازوت استفاده می‌کرد اما صنایع و نیروگاه‌های مهمی که تاثیر زیادی بر کیفیت هوای تهران دارند، تاکنون از سوخت مازوت استفاده نکرده‌اند.»
وی با بیان اینکه در سایر شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشور نیز نیروگاه‌ها و صنایعی که نزدیک به مناطق مسکونی هستند به سمت مازوت‌سوزی نرفته‌اند، تصریح کرد: «برای مثال در اصفهان به‌طور دائم اطلاعات مخازن مازوت چک می‌شود و حتی این مخازن پلمب شده‌اند.»
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه اگر نیروگاه‌ها و صنایع نزدیک به مناطق مسکونی بخواهند از مازوت استفاده کنند باید ابتدا مخازن را فک پلمب کنند، تاکید کرد: «سازمان محیط زیست با فک پلمب مخازن این نیروگاه‌ها و صنایع به‌شدت مخالفت کرده است و اگر بدون مجوز دادستانی اقدام به فک پلمب کنند، کاری غیرقانونی انجام داده‌اند بنابراین با آنها برخورد خواهد شد.»
تجریشی ادامه داد: «نیروگاه شازند اراک تنها نیروگاهی است که در نزدیکی مناطق مسکونی و پرجمعیت اقدام به استفاده از سوخت مازوت کرده است و آلودگی بسیار زیادی نیز تولید می‌کند. از این‌رو به وزیر نفت و هیئت دولت تذکر داده‌ایم که باید هرچه زودتر مازوت‌سوزی نیروگاه شازند قطع شود.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه بسیاری از صنایع و نیروگاه‌های ما در کشور نزدیک به شهرها و نقاط مسکونی قرار گرفته‌اند، گفت: «برای مثال بسیاری از نیروگاه‌ها و صنایع استان اصفهان داخل شهر هستند همچنین ۷۰ درصد صنایع استان اصفهان در ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان و در مسیر باد غالب شهر مستقر شده‌اند و آلودگی را به سمت شهر هدایت می‌کنند. از سوی دیگر اصفهان از لحاظ مصرف انرژی در کشور رتبه دوم را دارد و ۸۰ درصد صنایع آلاینده آن نیز در نزدیکی شهر قرار دارد.»
تجریشی یادآور شد: «باید از سال‌ها پیش در کشور فکر کاهش آلودگی هوا و مشکلات استقرار صنایع بزرگ در کلانشهرها را می‌کردیم اما حالا که با این وضعیت مواجه هستیم و کلانشهرهای ما صنعتی شده‌اند، خیلی امکان مانور روی گزینه‌های کنترل آلودگی هوا از طریق صنایع و نیروگاه‌ها را نداریم.»
دلیل آلودگی هوا در روزهای کرونایی
معاون سازمان محیط زیست در رابطه با منابع آلودگی هوا از نظر این سازمان با وجود کاهش رفت و آمدها به دلیل محدودیت‌های کرونایی و تعطیلی برخی مراکز گفت: «منابع متحرک ازجمله خودروهای شخصی، کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها، اتوبوس‌ها و... سهم ۶۰ درصدی در آلودگی هوا دارند که از این بین سهم خودروهای شخصی تنها ۱۰ درصد است بنابراین حتی اگر تردد خودروهای شخصی نسبت به گذشته ۵۰ درصد کمتر شده باشد، باز این رقم تاثیر زیادی روی کاهش آلودگی هوا نخواهد گذاشت.»
وی افزود: «صنایع، نیروگاه‌ها، خودروهای دیزلی، اتوبوس‌ها و... همانند گذشته در بیشتر شهرهای کشور مشغول فعالیت هستند، علاوه بر این مصرف گاز نیز در کشور بیشتر از سال گذشته شده است بنابراین نباید توقع داشت که با کاهش تردد خودروهای شخصی و تعطیلی برخی مراکز آلودگی هوا نیز کمتر شود.»
در همین رابطه محسن روشنی مدیر واحد پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اظهار کرد: «پاییز سال ۹۹ در شرایطی به پایان رسید که با توجه به شیوع بیماری کرونا تفاوت‌های زیادی در الگوهای ترافیک و حمل و نقل شهروندان رخ داده بود. ازسویی دیگر در موضوع آلودگی هوا نیز باتوجه به تغییر روش محاسبه شاخص کیفیت هوا از ابتدای سال و سختگیرانه‌تر شدن آن نسبت به سال‌های گذشته، روند شرایط مختلف کیفی هوا تغییر کرد.»
روشنی افزود: «طی پاییز سال جاری در همه روزها آلاینده شاخص، ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون تولید شده که به‌دلیل فعالیت منابع ساکن و متحرک همزمان با سرد شدن هوا و عدم تهویه مناسب هوای شهر سبب شده است تا انباشت آلاینده‌ها در هوا رخ دهد و شاخص کیفیت هوا به بالاتر از حد مجاز برسد.»
اگرچه سازمان محیط زیست بر عدم استفاده گسترده از سوخت مازوت به ویژه در شهرهایی مانند اصفهان تاکید دارد اما نمایندگان اصفهان در مجلس شورای اسلامی طی یادداشتی نسبت به افزایش آلودگی شهر اصفهان هشدار دادند و خواستار عدم استفاده از سوخت مازوت در واحدهای صنعتی این شهر شدند.
اگرچه این روزها آلودگی هوا تحت شعاع بیماری کرونا قرار داشته و آماری از شهروندانی که در اثر آلودگی هوا راهی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌شوند وجود ندارد اما پاییز را در حالی تمام شد و وارد زمستان شدیم که تهران و سایر کلانشهرها نفس راحتی در هوای خود نکشیدند، نفسی که عاری از ذرات معلق بوده و سالم باشد. بهره‌مندی از سلامت حق هر شهروند است، اما زمانی که هریک از منابع محیط‌زیستی آلوده می‌شوند این حق از آنان گرفته می‌شود، روزهای مداومی را با آلودگی هوا سپری می‌کنند چنانکه نفس‌های آنان به سختی و با نگرانی همراه است آنان نفس می‌خواهند نفسی که بدون گوگرد، مازوت و ذرات معلق باشد.
سپیید
نظرات بینندگان
آخرین اخبار