راهکارهای قطع سوء استفاده از پوشش بیمه‌ای داروهای گران‌قیمت

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید  رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو که ماموریت فعلی سازمان را فلج کردن قاچاق به عنوان پدیده آسیب‌رسان به اقتصاد، اجتماع و سلامت می‌داند، به سرانجام رساندن سامانه شناسه‌گذاری و کنترل اصالت فراورده‌های سلامت را اولویت‌ جدی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو برشمرد. این موضوع بهانه‌ای شد تا پای صحبت‌های وی نشسته و در خصوص ساز و کار بیشتر این سامانه اطلاعاتی را کسب کنیم.

ساز و کار سامانه شناسه‌گذاری و کنترل اصالت چگونه است و این شناسه توسط چه کسی ثبت می‌شود؟
       شیوه مصرف کالاهای قاچاق که عمدتا تقلبی هستند به‌گونه‌ای است که وارد چرخه مصرف قانونی می‌شود. در واقع ما یک زنجیره تامین کالای قانونی و مسیر درست داریم که کالاهای قاچاق می‌آیند و خود را وارد این مسیر و زنجیره تامین واقعی کالا می‌کنند و مردم هم نمی‌توانند قاچاق یا واقعی بودن کالا را تشخیص دهند.

 طرح شناسه‌گذاری کالاها و کنترل اصالت سامانه‌ای است که مردم را به ابزاری مجهز می‌کند که در سطح عرضه، اصالت کالایی را که از یک عرضه‌کننده، چه فروشگاه یا جای دیگر تهیه می‌کنند، کنترل کنند. این کار تجربه اجرایی در همه دنیا را دارد.

حتی کالاهای الکترونیک را هم می‌بینید که خود سازنده شناسه‌هایی را گذاشته که به مردم این اختیار را می‌دهد که کالا را بررسی و اصالت کالا را مشاهده کنند. بنابراین کشورهای دیگر هم آمدند از این روش استفاده کردند. در نهایت می‌توان گفت یک تجربه بین‌المللی نشان می‌دهد که نیاز است یک سامانه متمرکز برای سامانه سلامت درست شود. سامانه متمرکزی که مورد اطمینان مردم باشد و بتوان اصالت کالا را از آن استعلام کرد.

این تجربه در ایران خود را چگونه نشان خواهد داد؟
       ما در این‌کار هم کنترل اصالت و هم ردیابی و رهگیری را در این سامانه در نظر گرفته‌ایم. یعنی استفاده‌های دیگری را به جز کنترل اصالت از این سامانه کرده‌ایم و آن بحث کنترل مسیر زنجیره تامین است. یعنی ما با این سامانه می‌توانیم بفهمیم که در هر لحظه موجودی کالا چقدر و کجاست. به خصوص در دارو و تجهیزات پزشکی این موضوع برای ما مهم است.

همچنین می‌توانیم کمبودها را پیش‌بینی کنیم و در مواقعی که در یک استان خاص نیازها بالاتر می‌رود استان را شناسایی کرده و توزیع را هدفمند کنیم. طرح ردیابی و رهگیری با این سامانه اجرایی می‌شود.

این سامانه درحال حاضر اجرایی شده است؟
       از سال گذشته کار را شروع کرده‌ایم. در زمینه واردات تقریبا در مورد دارو به صددرصد رسیدیم، یعنی همه داروهای وارداتی درحال حاضر شناسه‌گذاری شده‌اند. در مورد تجهیزات پزشکی هنوز کاری انجام نشده است. مکمل‌های غذایی وارداتی را تقریبا کامل کردیم. امید است محصولات آرایشی-بهداشتی و فراورده‌های غذایی نیز تمامی در سال آینده اجرایی شوند. واردات آنها هم به همین صورت به‌طور مرحله‌بندی جلو می‌رود. امید است در طی فرصتی حدالامکان کوتاه، تمام کالاهای سلامت شناسه یگانه‌ای را دریافت کنند.

این دو کار همزمان در مورد همه کالاها صورت می‌گیرد؟
       این شناسه برای کالاهایی که ردیابی و رهگیری آنها برای ما مهم است، قابل استفاده خواهد بود و برای برخی از کالاها کنترل اصالت در اولویت قرار می‌گیرد. به خصوص برندهای ویژه و گرانقیمتی وجود دارد که تعیین اصالت از آنها با این شناسه به راحتی انجام می‌شود.

 اما کنترل اصالت برخی از کالاها اولویتی ندارد، چون عملا قیمت‌ها در آنها پایین است و کنترل اصالت برای آنها به‌صرفه نیست ولی رهگیری آنها مهم است. بنابراین این سامانه کمک خواهد کرد به عنوان دستگاه نظارتی نظارت جامع و دقیقی بر شبکه تامین کالاها داشته باشیم و هم کمک می‌کند به مردم که خود در سطح عرضه اصالت کالاها را بررسی کنند و در قبال هزینه‌ای که پرداخت می‌کنند اطمینان داشته باشند که کالای اصلی را دریافت خواهند کرد.

در خصوص دارو این شناسه در کارخانه ثبت می‌شود؟
       بله در مرحله تولید این شناسه‌ها چاپ می‌شود. اگر در آن مرحله چاپ نشود، موظف هستند در مرحله ورود به بازار شناسه‌ها را روی دارو نصب کنند. ولی اگر بخواهند در مرحله تولید چاپ کنند که ترجیح ما نیز همان مرحله است، هم داروهای وارداتی و هم تولیدی می‌توانند در مرحله‌ای که تولید می‌شوند، یعنی قبل از عرضه، شناسه‌ها را نصب کنند که ارزان‌تر است و مشکلی هم ندارد و با این کار اطلاعات را در سامانه مرکزی سازمان غذا و دارو ثبت کنند.

در خصوص 50 قلم داروی گرانقیمتی که قرار است بدون شناسه عرضه نشود، صحبت کرده بودید. این 50 قلم شامل چه داروهایی است؟
       داروهای گرانقیمت عمدتا داروهای ضد سرطان هستند که قیمت واقعی آنها بالاست و توافقی با بیمه‌ها انجام شده برای اینکه اطمینان حاصل شود پولی که بیمه پرداخت می‌کند برای یک داروی واقعی است، از روی شناسه‌ای که روی داروها نصب شده استفاده می‌شود. یعنی بیمه‌ها دارویی را که شناسه‌گذاری نشده باشد پرداخت نمی‌کنند و این در واقع اتصال دو سامانه است. اتصال سامانه غذا و دارو به سامانه بیمه صورت گرفته است.

تعداد این داروها زیاد نیست اما هزینه آنها خیلی بالاست. داروهای گرانقیمت ممکن است چند میلیون تومان شود اما پولی که بیمار پرداخت می‌کند بین 10 تا 30 درصد است. مثلا از یک نسخه 10 میلیونی 2 میلیون تومان را بیمار و 8 میلیون را بیمه پرداخت می‌کند. این می‌تواند زمینه‌ای را برای سوء‌استفاده فراهم کند. یعنی کسانی این نسخه‌های گرانقیمت را بنویسند و سر داروخانه‌ها و بیمه‌ها را کلاه بگذارند تا این داروها را بگیرند بدون اینکه نیاز داشته باشند.

سپس در بازار آزاد و شبکه قاچاقی که وجود دارد می‌توانند این دارو را با نصف قیمت بفروشند. با این کار هم خود سودی کرده و هم کسی که خریداری می‌کند سود می‌برد. این مسیری است که وجود دارد و به همین دلیل است که روبروی داروخانه‌های خاص و داروخانه‌هایی که معروف هستند معمولا دلال‌هایی برای این کارها حضور دارند.

آیا در این خصوص کار خاصی انجام شده است؟
       بیمه‌ها روش‌های متعددی دارند حتی داروخانه‌های ما روش‌هایی دارند که این افراد را شناسایی کنند اما به هرحال علی‌رغم همه تلاش‌ها باز هم ممکن است این سوء‌استفاده‌ها وجود داشته باشد.

در خصوص 50 قلم داروی گرانقیمتی که فرمودید آیا داروی هورمون رشد هم جزو آن داروهای گرانقیمت است؟
       معضل و نگرانی ما درحال حاضر در مورد هورمون رشد این نیست که گران‌قیمت است یا نیاز به رهگیری داشته باشد و اصالت آن در اولویت نیست. مهم این است که سوء‌استفاده از داروی هورمون رشد خیلی بالا رفته است. باید کاری کرد که نه بیمه‌ها برای سوء‌استفاده‌ای که از داروی هورمون رشد می‌شود متحمل پرداخت هزینه شوند و نه ما برای دارویی که مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرد، ارز پرداخت کنیم.