بی محلی به غذاهای محلی

به گزارش شفاآنلاین، رایحه انواع نان‌ها، خورشت‌ها و قلیه‌ها، آش‌ها، کباب‌ها و... کشوری با بیش از‌ دو هزار و 500 نوع غذای محلی. غذاهایی که کمتر در منوی رستوران‌ها به چشم می‌خورند و برای چشیدن طعمشان بیشتر باید سراغ خانه‌های محلی را گرفت. خانه‌های محلی زیادی هستند که گردشگران را حتی از کشور‌های دیگر به سوی خود جلب می‌کنند فقط به خاطر عطر و بوی غذایشان. نمونه‌اش خانه‌ای در یکی از روستاهای شیراز است که بین گردشگران اروپایی برای کته گوجه پلومعروف شد یا رستوران خاور خانم در سرولات. مسافرانی که به خانه خاور می‌آمدند و خانه‌اش را اجاره می‌کردند وقتی دستپختش را می‌چشیدند پای ثابت سفر به سرولات و چشیدن دوباره دستپخت او می‌شدند آنقدر که خاور خانم به فکر تأسیس یک رستوران افتاد و حالا هم خانه‌اش تبدیل شده به یک رستوران سنتی. یک رستوران با میز و صندلی پلاستیکی و فرشی در گوشه ایوان که محبوب‌ترین قسمت رستوران است و مخصوص آنهایی است که می‌خواهند روی زمین غذایشان را بخورند. در رستوران خاور خانم از زرق برق و دنگ و فنگ رستوران‌های لوکس خبری نیست اما گردشگران داخلی و خارجی برای چشیدن طعم غذای محلی اش، سر از پا نمی‌شناسند.
 

اینکه گردشگران برای چشیدن طعم‌ها و مزه‌ها راهی دیاری می‌شوند آنقدر اهمیت دارد که پژوهشگران بحث گردشگری معتقدند این مسأله می‌تواند در خیلی از کشورها اولویت اول ورود توریست به کشور باشد. به‌طور کلی سفر گردشگران به دور دنیا برای آشنایی با آداب و رسوم و المان‌های فرهنگی مانند موسیقی، ‌صنایع دستی و... است که البته می‌توان غذا را هم یکی از همان المان‌ها و زیر مجموعه‌های فرهنگی به شمار آورد چراکه غذاها راز و رمز زیادی از آداب و سنن تاریخی در خود نهفته دارند و از این قدرت برخوردارند که هویت و آداب و رسوم یک منطقه را مانند آیینه منعکس کنند. محمدعلی معتمدی، تور لیدر و کارشناس گردشگری معتقد است، ‌آش نمونه کامل خوراکی است که آداب و سنن تاریخی و مذهبی را تمام وکمال در خود نهفته دارد: «نذر‌آش ازقدیم مرسوم بوده و وقتی ‌آش نذری را هم می‌زدند صلوات می‌فرستادند. سبزی پاک کردن زنان برای‌ آش هم از قدیم باب بوده و بافت فرهنگی خاص خودش را دارد. وضعیت خاص اقلیمی هم در خوراک‌ها کاملاً نمودار است و با آن ارتباطی تنگاتنگ دارد. مثلاً سبزی جنگل و گیاهان در غذاهای شمالی نمودار شده. غذاهای شمالی زنده هستند و از ‌زمین‌های کشاورزی پربار و شاداب به عمل می‌آیند، زن و مرد دوشادوش هم کار می‌کنند و همکاری شان محصول را زنده‌تر و پر بار‌تر می‌کند. دامداری و کشاورزی و شالیزار‌ و صیادی، صنعت خوراک را در این خطه زنده و پر جان کرده است. از شمال که به سمت شمال غرب برویم مراتع بیشتر می‌شوند و دام‌ها بهتر پرورش می‌یابند. این موضوع در آبگوشت معروف شمال غرب کشور خودش را نشان داده. آبگوشت به عنوان بهترین خوراک ترکیبی از گوشت و گیاه در این خطه بهترین نوع خوراک است. به سمت مرکز و کویر ایران که پیش می‌رویم غذاها خشک می‌شوند و رنگ و روی کویری پیدا می‌کنند. غذاهای جنوب هم حال و هوای اقیانوسی و دریایی دارند. پس می‌توان گفت شرایط جغرافیایی تأثیر بسزایی بر خوراک دارد و کشور ما به دلیل تنوع و گستردگی اقلیمی از تنوع غذایی هم برخوردار است.»


غذاهای ایرانی زیر دندان خارجی ها
اما غذاهای ایرانی می‌تواند مورد پسند ذائقه مردم نقاط دیگر دنیا هم باشد؟ به اعتقاد معتمدی بسیاری از غذاهای محلی ایرانی با ذائقه خارجی‌ها جور در می‌آید و مورد استقبال‌شان است: «بنا به تجربه تور گردانی‌ام این را در یافته‌ام که خارجی‌ها غذاهای ایرانی را بسیار می‌پسندند. حتی یک پژوهشگر خوراک استرالیایی که برای تحقیق به ایران آمده بود وقتی به کشورش برگشت رستورانی تأسیس کرد که بهترین غذاهایش آبگوشت، قلیه ماهی، ‌میرزاقاسمی و باقالا قاتق است و بسیار مورد استقبال مردم هم قرار گرفته است.»
این در حالی است که در رستوران‌های کشورمان کمتر به غذاهای محلی اهمیتی داده می‌شود و با وجود چنین تنوع غذایی، ‌در منوی رستوران‌ها اثری از غذاهای محلی نیست. از طرفی گردشگران دنیا این روزها به تور خوراک علاقه‌ زیادی پیدا کرده‌اند و این رشته گردشگری هر روز پیشرفته‌تر می‌شود و می‌تواند بسیار درآمد زا باشد. به همین دلیل خانه‌های روستایی باید از این فرصت‌ها بهره ببرند و گردشگران را به سوی خود بکشانند: <گردشگران زیادی هستند که دوست دارند به خانه‌های معمولی و روستایی بروند و زندگی‌های سنتی را درک کنند. این مسأله می‌تواند برای روستاییان کار آفرینی و در آمد بالایی به همراه داشته باشد و فقط آنها باید این فرصت‌ها را غنیمت بشمارند. مانند خانه‌ خاور خانم در سرولات.»
این کارشناس گردشگری معتقد است، از این فرصت‌ها در کشور بخوبی استفاده نمی‌شود و مردم نمی‌دانند چه گنجی در دست‌شان است. خیلی از رستوران‌ها نمی‌دانند که اگر به جای فست فود و غذاهای تکراری غذای محلی را به منوی خود اضافه کنند هم غذای سالم تری به مردم داده‌اند، هم فرهنگ خود را حفظ کرده‌اند و هم با استقبال بیشتری مواجه می‌شوند. تک و توک رستوران‌هایی که غذاهای سنتی ارائه می‌کنند هم این را در نظر نمی‌گیرند که اگر غذایشان را در ظرف‌های سنتی و قدیمی بیاورند خیلی بهتر و جذاب‌تر از ظرف‌های شیک و امروزی است. اگر رستوران‌ها و خانه‌های محلی این نکات را در نظر می‌گرفتند و آنها را رعایت می‌کردند می‌توانستند از این گنجینه عظیم بهره زیادی ببرند.

ایران