تغذیه، ناجی خاموش بیماران دیالیزی
شفاآنلاین»سلامت» در شرایطی که نارسایی کلیوی به یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت تبدیل شده، توجه به مراقبت‌های تغذیه‌ای بیماران دیالیزی به‌عنوان بخشی حیاتی از درمان، روزبه‌روز بیشتر احساس می‌شود. دیالیز اگرچه عملکرد کلیه را تا حدودی جبران می‌کند، اما به تنهایی قادر به حفظ تعادل تغذیه‌ای بدن نیست و می‌تواند باعث اتلاف مواد مغذی، کاهش اشتها و ضعف جسمانی شود.
شفاآنلاین»سلامت» کلیه‌ها وظایف متعددی مانند تنظیم مایعات، املاح و دفع مواد زائد را بر عهده دارند. زمانی که عملکرد آن‌ها مختل می‌شود، فرد به درمان‌هایی مانند دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند. در این مرحله، بیمار با علائمی مانند خستگی، تهوع، اختلالات عضلانی و عصبی مواجه است که زندگی روزمره او را مختل می‌کند.
در همین راستا، پژوهشی با هدف بررسی نقش تغذیه درمانی در بیماران دیالیزی توسط مینا حاجی‌محمدی، کارشناس ارشد علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران، و همکارش انجام شده است. این مطالعه که با مرور ۱۸ مقاله علمی معتبر بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ صورت گرفته، نشان می‌دهد که تغذیه نه‌تنها یک بخش مکمل، بلکه رکن اساسی درمان بیماران دیالیزی محسوب می‌شود.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد اهداف اصلی تغذیه درمانی در این بیماران شامل موارد زیر است:
-
تأمین نیازهای انرژی و پروتئین بدن
-
محدودیت مصرف نمک، پتاسیم و فسفر
-
کنترل دریافت مایعات
-
پیشگیری از اختلالات استخوانی با تنظیم کلسیم و ویتامین D
-
آموزش بیماران برای پیروی از رژیم غذایی مناسب
با وجود این توصیه‌ها، هنوز سوءتغذیه در میان بیماران دیالیزی بسیار شایع است. کاهش اشتها، افسردگی، محدودیت‌های مالی و ترس از افزایش سطح پتاسیم یا فسفر باعث می‌شود بسیاری از بیماران کمتر از نیاز واقعی غذا مصرف کنند. به‌علاوه، التهاب مزمن در بدن این افراد نیز به سوءتغذیه دامن می‌زند، چون تجزیه پروتئین عضلانی را افزایش می‌دهد.
پژوهشگران تأکید دارند که مداخلات تغذیه‌ای باید شخصی‌سازی‌شده، مداوم و تخصصی باشد و در کنار آن، خدمات روانشناسی و حمایت‌های اجتماعی و مالی نیز برای بهبود شرایط بیماران در نظر گرفته شود.
این مطالعه در «فصلنامه دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی» دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده و از جمله منابع معتبر علمی در حوزه سلامت به شمار می‌رود.
