بوفه مدارس؛ تهدیدی خاموش برای سلامت نسل آینده
شفاآنلاین»سلامت» مسئله سلامت دانش‌آموزان در مدارس، فقط به مباحث آموزشی و روانی محدود نمی‌شود؛ تغذیه‌ای که در طول روز مصرف می‌کنند، نقش مستقیم و غیرقابل انکاری در رشد جسمی، یادگیری و ایمنی بدن آنها دارد. اما متأسفانه، آنچه این روزها در بسیاری از بوفه‌های مدارس کشور عرضه می‌شود، نه‌تنها با اصول بهداشتی هم‌خوانی ندارد، بلکه در مواردی به تهدیدی جدی برای سلامت کودکان تبدیل شده است.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، نبود زیرساخت‌های بهداشتی در بوفه‌هاست. در برخی مدارس حتی انشعاب آب برای شست‌وشو وجود ندارد. در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت مواد غذایی به‌درستی تهیه و توزیع شوند. بطری‌های آب، بسته‌های خوراکی و حتی دست‌هایی که خوراکی را به دانش‌آموز می‌دهند، می‌توانند به منبعی برای انتقال آلودگی تبدیل شوند.
نگهداری نامناسب مواد غذایی یکی دیگر از تهدیدات جدی است. مواد غذایی باید در دمای مناسب نگهداری شوند؛ غذاهای پخته بالای ۶۵ درجه و خوراکی‌های سرد زیر ۵ درجه سانتی‌گراد. اما در بسیاری از مدارس، یخچال‌ها متناسب با حجم نیاز دانش‌آموزان نیستند یا اصلاً وجود ندارند. این موضوع نه‌تنها کیفیت خوراکی‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه زمینه را برای رشد میکروب‌ها و بروز بیماری‌هایی نظیر سالمونلا، عفونت‌های باکتریایی و انگلی فراهم می‌کند.
مسئله دیگر، عرضه خوراکی‌های پرخطر و بی‌ارزش غذایی است. چیپس، پفک، سوسیس، کالباس و نوشیدنی‌های قندی نه‌تنها ارزش تغذیه‌ای ندارند، بلکه سلامت کودکان را نیز تهدید می‌کنند. در عوض، بوفه‌ها باید به سمت ارائه لقمه‌های خانگی سالم، میوه تازه، شیر، دوغ و بیسکویت‌های با قند پایین حرکت کنند.
حتی کیک‌های سنتی فله‌ای نیز به دلیل نبود نظارت بهداشتی، نباید در مدارس عرضه شوند. بهتر است به‌جای تهیه ساندویچ‌هایی با خیار و گوجه که به سرعت آلوده می‌شوند، تمرکز بر مواد غذایی ساده، سالم و مطمئن باشد.
کارکنان بوفه‌ها باید آموزش دیده باشند و تنها با داشتن پروانه بهداشتی اجازه فعالیت داشته باشند. استفاده از دستکش، ماسک و کلاه حین کار نیز یک الزام جدی است، نه یک انتخاب.
در کنار همه این موارد، نباید از اهمیت بهداشت فردی و محیطی مدارس غافل شد. نبود مایع شست‌وشو در سرویس‌های بهداشتی و بهداشت ضعیف در آبخوری‌ها می‌تواند منجر به شیوع بیماری‌هایی مانند اسهال، سرماخوردگی و بیماری‌های انگلی شود. شست‌وشوی دست‌ها به‌ویژه در زنگ‌های تفریح، باید به یک فرهنگ عمومی در مدارس تبدیل شود.
در نهایت، نقش والدین نیز بسیار مهم است. انتخاب مناسب خوراکی‌هایی که از خانه برای فرزندشان می‌فرستند، می‌تواند از بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند. غذاهایی مانند سالاد الویه یا خوراکی‌های زودفساد باید به‌کلی از تغذیه مدرسه‌ای حذف شوند.
تأمین سلامت نسل آینده، نیازمند همکاری همه‌جانبه مدرسه، خانواده و نهادهای نظارتی است. امروز اگر فکری به حال تغذیه دانش‌آموزان نکنیم، فردا باید هزینه سنگینی برای درمان و افت کیفیت زندگی آنها بپردازیم.
/ عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی همدان
