جان همه شهروندان برای دولت مهم است
شفاآنلاین»جامعه» تغییر روایت خودکشی، یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در همایش «پیشگیری از خودکشی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی؛ ارتقای آگاهی تا مداخلات مؤثر» بود که به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی و با حضور مسئولان و صاحبنظران حوزه سلامت روان برگزار شد. در اولین گام این همایش فعالیت قرارگاه پیشگیری از خودکشی در تهران اعلام شد. در این همایش با تأکید بر اینکه هنوز بعد از گذشت سال‌ها نمی‌توانیم اقدام به خودکشی را پیش‌بینی کنیم، گروه‌هایی مثل زنان و جوانان به عنوان عمده افراد در معرض خطر مطرح شدند که به معنای به صدا درآمدن زنگ خطر است.
به گزارش شفاآنلاین براساس نتایج پیمایش سلامت روان که در سال 1400 توسط وزارت بهداشت انجام شده است در بین جمعیت 15 تا 64 ساله کشورمان 6 درصد با افکار خودکشی مواجه بوده‌اند، حدود سه درصد برای این کار نقشه داشته‌اند و حدود 2 درصد از جامعه اقدام به خودکشی کرده‌اند. همچنین یک چهارم یا 25 درصد جمعیت کشورمان از یک اختلال روانپزشکی رنج می‌برند. اما به گفته صاحبنظران یافته‌های جدید سلامت روان، این موضوع که هر فردی را که اقدام به خودکشی می‌کند از یک اختلال روانی رنج می‌برد هم زیر سؤال برده‌اند. به عبارتی امروز با افرادی در جامعه مواجه هستیم که حتی تا لحظاتی قبل از اقدام ممکن است هیچ‌گاه به خودکشی فکر هم نکرده باشند.
زهرا بهروزآذر معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به تشکیل «قرارگاه پیشگیری از خودکشی»، در مورد نقش این معاونت در قرارگاه با توجه به اهمیت مسأله خودکشی به «ایران» گفت: «از ابتدای استقرار دولت چهاردهم اهمیت این موضوع در هیأت دولت مطرح شد و رئیس‌جمهوری به طور جدی خواست که روی این موضوع تمرکز و پیگیری کنیم تا بتوانیم میزان خشونت علیه خود را کاهش دهیم.» او با تأکید بر اینکه امروز قرارگاه شکل گرفته و متولی اصلی آن دانشگاه علوم پزشکی ایران است، گفت: «تمام ارکان و وظایف این قرارگاه مشخص شده است. برای معاونت امور زنان به عنوان نهاد بالادستی و سیاست‌گذار حوزه زن و خانواده حفظ جان تک تک افراد جامعه از اهمیت برخوردار است تا بتوانیم از مرگ‌هایی که بر اثر پدیده‌هایی اجتناب پذیر اتفاق می‌افتند پیشگیری کنیم. مرگ، پدیده‌ای اجتناب ناپذیر است، اما مرگ به علت تصادف یا خودکشی را می‌توانیم مورد کنترل قرار بدهیم.» معاون رئیس‌جمهور با بیان اینکه امیدواریم بتوانیم آمار ناشی از این قبیل مرگ‌ها را در جامعه به صفر برسانیم، گفت: «در این مورد معاونت زنان در کنار دانشگاه و صاحبنظران این حوزه ایستاده است.
امیدوارم که با رصد و پایشی که انجام می‌دهیم و اقدامات اثرگذار بتوانیم کمک کنیم تا این قرارگاه در همه استانها توسعه پیدا کند.» بهروزآذر اقدام بعدی معاونت زنان را ایجاد
هم افزایی بین دستگاه‌های مسئول مطرح کرد: «مسأله‌ای مثل خودکشی چند وجهی است و فقط وزارت بهداشت یا یک پزشک نمی‌تواند آن را حل کند، در حقیقت با پدیده‌ای اجتماعی مواجه‌ایم که احتیاج به مداخلات اجتماعی، ساختاری نهادی تربیتی در اشکال مختلف دارد. خانواده و توانمندسازی خانواده‌ها در این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است. امیدوارم بتوانیم گام‌های مؤثری برداریم.»
طراحی مدل‌های حمایتی
برای زنان
معاون رئیس‌جمهور در امور زنان تأکید کرد بر اساس اصل ۱۵ سیاست‌های کلی برنامه هفتم یکی از وظایفی که بر عهده دارند و رفع موانع شکوفایی زنان است، توضیح داد: «یکی از دغدغه‌هایی که زنان جامعه دارند این است که امیدشان به زندگی بالا برود، برای این کار یکی از این مکانیزم‌ها که در همه دنیا وجود دارد استفاده از ظرفیت‌های بیمه است.
بیمه‌ها می‌توانند در بحران‌ها به کمک زنان به خصوص زنان آسیب‌پذیر بروند و در کنارشان باشند تا رنج آنها را کاهش دهند. اتفاقاً یکی از مسائل مهمی‌که به خودکشی زنان منجر می‌شود عدم قطعیت نسبت به آینده‌شان است. این موضوع در افراد حس درماندگی ایجاد می‌کند که پیش نیاز و مؤلفه قبلی خودکشی است، در این راه بیمه‌ها می‌توانند کمک کنند و ما جلساتی با بزرگ‌ترین شرکت‌های بیمه داشته‌ایم و از آنها خواسته‌ایم به کمک ما بیایند تا ان‌شاءالله مدل‌های حمایتی زنان را طراحی کنیم.»
اقدام به خودکشی به معنای بیماری نیست
برای پیشگیری از امر مذمومی‌مانند خودکشی گاهی فقط کافی است شنونده حرف‌های اطرافیان‌مان باشیم. به گفته دکتر حمید پیروی، مسئول مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران و نایب رئیس جمعیت علمی‌پیشگیری از خودکشی ایران، خودکشی بیماری نیست، بنابراین وقتی فرد تحصیلکرده و فرهیخته‌ای به این عمل اقدام می‌کند یعنی امیدش به آینده را از دست داده و یا به نظر خودش نتوانسته توقعات جامعه را برآورده کند.
به اعتقاد پیروی اگر قرار است در این موضوع مداخله کنیم باید مداخله چند جانبه را در برنامه‌ها بگنجانیم. او در مورد قرارگاه پیشگیری از خودکشی به «ایران» گفت: «موضوع خودکشی در استان تهران به دانشگاه علوم پزشکی ایران سپرده شد تا با همکاری معاونت‌های بهداشتی دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی تهران و همکاری سایر سازمان‌های متولی از جمله بهزیستی، اورژانس اجتماعی و سایر دستگاه‌های متولی بتوانند برنامه‌های مربوط به خودکشی استان تهران را به صورت خیلی جدی‌تر و با حمایت و پشتیبانی سازمان‌های مسئول جلو ببرند. قرارگاه کمک می‌کند تا هماهنگی‌ها و
هم افزایی‌ها بهتر انجام شود. ریاست دانشگاه علوم پزشکی ایران رئیس قرارگاه است. قرارگاه 16 عضو دارد که از مدیران استانی، نیروی انتظامی، بهزیستی، دادگستری، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها همه عضو این قرارگاه هستند. اعضا بر اساس تقسیم برنامه ملی سلامت پیشگیری از خودکشی، فعالیت‌ها را در سطح استانی پیگیری و اجرا می‌کنند.» مسئول مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران با ابراز نگرانی از پایین آمدن سن خودکشی در گروه سنی 15 تا 29 سال گفت: «در سال‌های گذشته خودکشی چهارمین علت مرگ در این گروه سنی بود، اما در حال حاضر خودکشی به سومین علت مرگ در این گروه سنی در دنیا تبدیل شده است و این نگران کننده است. بنابراین با دو مشکل روبه‌رو هستیم، یکی سن خودکشی پایین آمده و یکی هم زنان بیشتر در معرض خطر هستند. اما همچنان بیشترین خودکشی منجر به فوت را در مردان شاهد هستیم.»
پیروی در پاسخ به این سؤال که در تهران و شهرهای بزرگ گاهی با شیوه‌هایی از این پدیده روبه‌رو هستیم که در میان سایر افراد جامعه ترومای جمعی ایجاد می‌کند، توضیح داد: «یکی از اعضای قرارگاه شهرداری است و یکی از بحث‌ها محدود کردن دسترسی به وسیله‌های مرگبار خودکشی در سطح شهر است. محدود کردن به وسایل و روش‌های خودکشی یکی از استراتژی‌های جدی دنیاست که می‌تواند از این موضوع پیشگیری کند. بنابراین باید تمهیداتی برای این موضوعات اندیشیده شود.» او با تأکید بر اجتماعی بودن این آسیب گفت: «ان‌شاءالله بر اساس برنامه‌ها بتوانیم به سبب‌شناسی بپردازیم و بتوانیم مداخلات مبتنی بر آن را براساس اقدام‌های جمعی تهیه کنیم.»/ایران
