عوارض روانی ترس از مدرسه
بررسی و درمان عوامل بروزدهنده ترس از مدرسه اهمیت دارد چون در برخی موارد علائم اولیه افسردگی نوجوانان اضطراب جدایی است
شفاآنلاین:سلامت>نه‌تنها بیماری‌های ویروسی و تنفسی یا حتی پوستی، بلکه کودکان در مدرسه
می‌توانند در معرض آسیب‌های روانی هم قرار بگیرند. شایع‌ترین این مشکلات
ترس، استرس و تنفر از مدرسه به‌ویژه در چند سال ابتدایی دوره دبستان است.
البته احساس ترس از مدرسه برای کودکانی که به تازگی دوران تحصیلی را آغاز
کرده‌اند تا حدودی طبیعی است اما شرایط در جایی بیشتر مورد توجه قرار
می‌گیرد که این دانش‌آموزان در سنین و سطوح بالاتر نسبت به مدرسه رفتن
مقاومت می‌کنند و اشتیاقی برای درس‌خواندن ندارند. در این شرایط حتی اجبار و
الزام آنها برای مدرسه رفتن هم می‌تواند کاهش انگیزه را تقویت کند و
مشکلات روحی بیشتر ازجمله افسردگی را در آنها رقم بزند. مسئله مهم اینکه
امروز سلامت روان در اولویت نظام‌های سلامت قرار گرفته و باید به مسئله
سلامت روان دانش‌آموزان هم توجه بیشتری داشت تا منجر به بروز عواقب و
پیامدهای طولانی مدت نشود. از سوی دیگر متخصصان تأکید می‌کنند که استرس و
اضطراب شدید کودکان ارتباط زیادی با ابتلا به بیماری‌های تنفسی عفونی مثل
سرماخوردگی، آنفلوآنزا، کرونا و... هم دارد.
به گزارش شفا آنلاین: امین ماهورام، فوق‌تخصص
روانپزشکی کودک و نوجوان درباره مواجهه با این ترس و اضطراب کودکان به چند
نکته مهم اشاره می‌کند و می‌گوید: «درصورت بروز علائم اضطراب جدایی در
کودکان و نوجوانان باید بررسی و درمان جدی‌تر انجام شود چون در برخی موارد
علائم اولیه افسردگی نوجوانان همین اضطراب جدایی است. »
القای خطر درباره محیط بیرونی
به‌طور کلی هراس از مدرسه، ترس بیش از حدی است که در برخی کودکان درخصوص رفتن یا ماندن در مدرسه وجود دارد. این کودکان ممکن است در مکان‌های دیگر بتوانند دوری از مادر را تحمل کنند اما مسئله اینجاست که در برخی از خانواده‌ها جلوگیری از تماس کودک با محیط خارج این پیام را به او منتقل می‌کند که محیط بیرونی خطرناک است. در چنین وضعیتی بسیاری از کودکان هنگام جدا شدن از والدین مضطرب می‌شوند که در محیط مدرسه درباره برخی دانش‌آموزان با چنین مسئله‌ای مواجه هستیم. این در حالی است که وجود استرس در والدین می‌تواند نگرانی و اضطراب فرزندان را افزایش دهد، به همین دلیل به والدین توصیه می‌شود که اول خودشان آرامش داشته باشند، چون در غیراین صورت نمی‌توانند به فرزندشان کمک کنند.
عوامل تشدیدکننده اضطراب جدایی
جز اضطراب جدایی از والدین، ترس از مدرسه می‌تواند از بخش خاصی از مدرسه، عملکرد تحصیلی، محیط مدرسه یا بر اثر تجربه اتفاق‌های ناخوشایند، مانند آزار دیدن از دوستان در مدرسه یا مشکلاتی در مسیر خانه تا مدرسه باشد. در این موارد پی‌بردن به‌علت هراس، برای مداخلات درمانی ضروری است. اما برخی کودکان هم هستند که به محض جدا شدن از مادر دچار اضطراب شدید می‌شوند. نمونه این کودکان کسانی هستند که حتی در خانه از مادرشان جدا نمی‌شوند و به این وسیله بر اضطراب خود غلبه می‌کنند. جدا شدن این کودکان از خانه و تمایل به حضور در مدرسه بسیار سخت‌تر است چون به‌شدت وابسته‌اند.
علائم اضطراب جدایی
شکایات جسمی مانند دردهای شکمی، حالت تهوع، بی‌اشتهایی، مشکلات خواب، سردرد و کابوس‌های شبانه
تمارض و تمایل به ماندن در خانه
علائم عاطفی ازجمله ترس، نگرانی و غمگین‌بودن، زود رنجی و...
علائم رفتاری شامل امتناع از رفتن به مدرسه، غیبت‌های مکرر، عصبانیت و کج‌خلقی، گریه به‌دلیل موضوعات بی‌اهمیت و...
علائم استرس در مدرسه
علائم هیجانی مانند ناراحتی، وحشت، نوسان خلقی و خشم‌گرفتن
نشانه‌های شناختی مثل دودلی، عدم‌تمرکز در دانش‌آموزان، نشخوارهای فکری و فراموشکاری
علائم جسمانی مانند تعریق، افزایش ضربان قلب، سرخ شدن صورت، معده‌درد و سردرد
واکنش‌های رفتاری مثل گریه، گوشه‌گیری، تکانشگری و پرخاشگری
علائم تنفر کودک از مدرسه
علائم فیزیکی ازجمله سردرد، دل درد، سوزش معده، پادرد، حالت تهوع و استفراغ
مشکلات خواب همچون شب‌ادراری، استرس در طول شب و...
اختلال در تصمیم‌گیری
به تأخیر انداختن زمان رفتن به مدرسه و از دست دادن مکرر اتوبوس و سرویس مدرسه
راهکارهای علمی
برای آنکه بتوانید استرس و نگرانی شروع مدرسه فرزندان‌تان را کاهش دهید باید سراغ روش تمرین و تکرار بروید، یعنی باید تغییرات روزمره‌ای را که بعد از شروع سال تحصیلی در زندگی‌شان رخ می‌دهد کم‌کم ایجاد کنید تا خود را با آنها عادت دهند. برای مثال می‌توانید از چند روز قبل از شروع مدرسه، فرزند خود را صبح زود بیدار کنید.
تعداد زیادی از والدین عادت دارند که تا لحظه آخر در کنار فرزند خود بمانند و خیال کودک خود را راحت کنند. این کار باعث می‌شود جدایی کودک از والدین سخت‌تر شود و حتی تا مدت‌ها پس از آغاز مدرسه هم ادامه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود که والدین به‌صورت تدریجی از کودک دور شوند تا هم برای کودک قابل تحمل باشد و هم بتوان پس از مدتی ترس از جدایی را از بین برد.
اگر کودک دچار مشکلات جدی یا اختلالات مشخصی نباشد، می‌تواند یاد بگیرد که خودش را با وضعیت جدید و رفتن به مدرسه تطابق دهد. علاوه بر این مهم است که به ترس‌ها و نگرانی‌های کودکان توجه شود و مورد بی‌توجهی قرار نگیرند. کودک باید آگاه شود که این مرحله تازه از زندگی خودش را در کنار والدین آغاز می‌کند و تنها نمی‌ماند.
نکاتی برای حفظ سلامت و شادی در مدرسه
آکادمی اطفال آمریکا، اخیرا برای اینکه کودکان و نوجوانان در بهترین وضعیت خود برای رفتن به مدرسه آماده باشند ـ از نظر جسمی، ذهنی، اجتماعی و عاطفی ـ چند توصیه مهم را برای والدین مطرح کرده است؛ توصیه‌هایی که می‌تواند منجر به پیشرفت و موفقیت روزافزون دانش‌آموزان شود. بخشی از این توصیه‌ها درباره دانش‌آموزان ایرانی هم قابل اجراست و خانواده‌ها با درنظر گرفتن آنها می‌توانند فرزندان‌شان را با شادابی بیشتری روانه مدرسه کنند.به خواب فرزندان خود دقت و هر شب آنها را در ساعت مشخصی به خوابیدن تشویق کنید.
اگر بیش از ۱۲ماه از آخرین معاینه سلامتی آنها گذشته، برای معاینه جدید برنامه‌ریزی کنید.
توصیه می‌شود برای دریافت واکسن سالانه آنفلوآنزا و واکسن به روز کووید برای دانش‌آموزان برنامه‌ریزی کنید. به علاوه بسته به سن آنها، کودکان و نوجوانان ممکن است واجد شرایط دریافت واکسن‌های دیگر هم باشند.
برای کودک یا نوجوان خود یک بررسی سلامت روان انجام دهید. به آنها اجازه دهید بدانند که صحبت کردن با شما در مورد احساسات‌شان اشکالی ندارد. پیاده‌روی یا ماشین‌سواری می‌تواند زمان خوبی برای این گفت‌وگو باشد. لازم نیست خیلی طول بکشد، چند کلمه مکالمه برای اینکه به نوجوان‌تان بفهمانید که به سلامت روان او اهمیت می‌دهید می‌تواند تأثیرگذار باشد.
برخی از کودکان به دلایلی چون تبعیض، نفرت یا قلدری از مدرسه غیبت می‌کنند. با فرزندتان صحبت کنید و او را تشویق کنید که اگر مورد تبعیض قرار گرفت یا شاهد یک عمل قلدری یا تبعیض‌آمیز علیه دیگران بود از یک بزرگسال مورد اعتماد کمک بگیرد.
حضور در مدرسه مهم است. اگر به هر دلیلی دانش‌آموز نمی‌تواند در مدرسه شرکت کند، وضعیتش را با یک پزشک اطفال و مدرسه در میان بگذارید. ممکن است راه‌هایی برای حمایت بهتر از سلامت او
وجود داشته باشد تا بتواند از حضور منظم در مدرسه بهره ببرد.
عجله‌های صبحگاهی برای آماده کردن نیازهای روزمره دانش‌آموز، ازجمله تغذیه یا لباس مدرسه توصیه نمی‌شود. با کمک فرزندتان از قبل کوله‌پشتی و ناهار او را با هم آماده و بسته‌بندی کنید./همشهری
نظرات بینندگان
آخرین اخبار