نقض فاحش حقوق بشر در دسترسی ایرانیان به واکسن کرونا

ناسیونالیسم واکسنی و محروم کردن شهروندان جهانی

به گزارش شفاآنلاین: آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز پنجشنبه در سخنانی به مناسبت روز جهانی حقوق بشر، گفت: «آنچه امروز شاهد آن هستیم، تلاش فراوان برخی کشورها برای دستیابی و تامین واکسن برای شهروندانشان است.»

گوترش با گلایه از برخی کشورهای ثروتمند از حرکت به سمت ملی‌گرایی در تولید و دسترسی واکسن با نهایت سرعت، لزوم رویکرد رهبران جهانی به مسئله واکسن به عنوان «کالایی عمومی» را یادآور شد.

دبیرکل سازمان ملل متحد با تاکید بر لزوم دسترسی عادلانه دولت‌ها به واکسن کرونا اعلام کرد: «در صورت تولید موفقیت‌آمیز واکسن ویروس کرونا، این واکسن باید در دسترس همگان در همه جای جهان قرار گیرد.»

گوترش با اشاره به لزوم حفاظت از حقوق معنوی دانشمندانی که برای ساخت واکسن ویروس کرونا تلاش می‌کنند، گفت: «ساخت واکسن برای مردم هر کشور و فراموش کردن دیگران، غیرقابل پذیرش و هرگونه تلاش کشورها برای سرقت جزئیات پژوهش‌ها در‌باره واکسن کرونا به نفع رقیبان، محکوم است.»

دبیرکل سازمان ملل متحد در پیامی نیز به موضوع حقوق بشر و پاندمی کرونا پرداخت و گفت: «همه‌گیری کووید ۱۹ دو حقیقت اساسی را برای بشر برملا ساخت. نخست آنکه نقض حقوق بشر از هر جهتی به بشریت آسیب وارد می‌کند و دوم آنکه حقوق بشر، حقوقی جهان شمول است و از منافع همه بشریت حمایت می‌کند. همه‌گیری کرونا برای گروه‌های آسیب‌پذیر از جمله کارگران، افراد دارای معلولیت، سالخوردگان، زنان، دختران و اقلیت‌ها به مراتب عواقب جبران ناپذیرتری به دنبال دارد. فقر، نابرابری‌ها، تبعیض‌ها، تخریب محیط زیست و سایر موارد نقض حقوق بشر در جهان، جوامع را به شدت تضعیف و شیوع ویروس کرونا را تشدید می‌کند. اقدامات مقابله با همه‌گیری کرونا باید مبتنی بر همکاری و همبستگی باشد تا موثر واقع شود؛ رویکردهای تفرقه افکنانه، اقتدارگرایی و ملی‌گرایی در برابر تهدیدهای جهانی فاقد وجاهت است.»

لزوم دسترسی به واکسن به عنوان کالایی عمومی

این سخنان گوترش در حالی عنوان می‌شود که در تیرماه سال جاری شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای در مورد مسئولیت‌ دولت‌ها در رسیدگی به مساله شیوع کرونا، بر لزوم دسترسی همه کشورها به واکسن کووید ۱۹ تاکید کرده بود. در این قطعنامه همچنین بر اهمیت دسترسی برابر به معاینات، درمان و واکسن این بیماری تاکید شده و عنوان شد که تولید هر واکسن مربوط به بیماری کووید۱۹ باید به عنوان یک کالای عمومی جهانی در نظر گرفته شود.

در این قطعنامه بر تاثیر همه‌گیری بیماری بر توسعه پایدار و حقوق بشر تاکید شده است. همچنین قطعنامه تاکید داشته هر‌گونه تدابیر وضعیت اضطراری که از سوی دولت‌ها برای پاسخ به همه‌گیری کووید ۱۹ اتخاذ می‌شوند باید به وظایف آنها بر طبق قوانین حقوق بشری قابل کاربرد پایبند باشد.

نقض حقوق بیماران ایرانی

این اقدام جهانی مورد تاکید دبیرکل سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر این سازمان برای مقابله با کرونا ‌در حالی مطرح می‌شود، که تحریم‌های یک‌ جانبه آمریکا علیه ایران عملا شرایط ایران را برای واردات واکسن سخت کرده بلکه جان بسیاری از بیماران ایرانی را در این شرایط پاندمی به خطر انداخته و عملا این‌ اصول جهان شمول حقوق بشر را زیر پا گذاشته است. این درحالیست که اساسنامه سازمان جهانی بهداشت، بند ۲ ماده ۱۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقین حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و حقوق سیاسی و مدنی و اسناد حقوق بشر منطقه‌ای، برخورداری از حق سلامتی را یکی از حقوق بنیادین بشر محسوب می‌کنند.

در روزهای گذشته شبکه خبری CNN در گزارشی از یک مرکز درمانی در ایران به مشکلاتی که تحریم‌های آمریکا در مدیریت و درمان بیماری کووید19 برای بیماران و پزشکان به دنبال داشته، است پرداخت. در این گزارش آمده بود: «در هیچ کجای دیگری از جهان، کشورها با هیولای کروناویروس در کنار تحریم‌های بیرحمانه که رئیس جمهوری ایالات متحده- دونالد ترامپ، اعمال کرده دست به گریبان نیست. هرچند تحریمهای اعمال شده دسترسی به مواد غذایی و امکانات دارویی و درمانی را مستثنی کرده، گزارش‌های حقوق بشری از ایران بارها تاکید کرده که تاثیر تحریم‌ها بر دسترسی به داروهای پایه و تجهیزات درمانی، از جمله دستگاه‌های کمک تنفسی و تجهیزات حفاظتی کادر درمان را دشوار کرده است.»

CNN در ادامه، سخنان صنم وکیلی، یک کارشناس ایرانی در اندیشکده بریتانیایی چتهام هاوس را با این شبکه خبری نقل کرده و گفته است: «ایران تحت تاثیر تحریم‌هایی است که این کشور را از دسترسی به ذخایر ارزی خارجی‌اش برای خرید تجهیزات ضروری پزشکی، ماسک و هرچیزی که برای مراقبت از جمعیت کشور مورد نیاز است، باز می‌دارد.»

بستن دستان ایران در مبادلات مالی دارویی

روز پنجشنبه هم سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در مراسم رونمایی از سمفونی شهرزاد اظهار کرد: «امروز علیرغم همه طوفان‌ها و فشارهای ناشی از تحریم و گرفتاری‌هایی که در این اوضاع بر ما تحمیل شده، فکر نمی‌کنم قوم یا جمعیتی به مظلومیت کشور و کادر بهداشتی و درمانی و مدیران نظام سلامت و بقیه باشند. یکی از همکاران ما در روزهای اول شیوع کرونا مقاله‌ای با عنوان شنا در اقیانوس با دست‌های بسته نوشته بود.»

نمکی تاکید کرد: «همین الان که می‌خواهیم برای واکسن، پول حواله کنیم، تمام راه‌ها را بر ما بسته‌اند. فکر نمی‌کنم بعد از اتفاقی که در عاشورا برای حضرت اباعبدالله(ع) و یارانش رخ داد، چنین تنگنایی را بر کشور و قومی تحمیل کرده باشند که متاسفانه بر مردم و کشور ایران تحمیل می‌کنند. اما با این وجود، خوشبختانه نسبت به خیلی از کشورهایی که زیرساخت‌ها، منابع و امکانات بیشتری دارند، در وضعیت بهتری قرار داریم و با وفاق و همدلی و طرحی که مزین به نام یکی از بزرگترین سرداران رشید این کشور یعنی شهید حاج قاسم سلیمانی است که خود قربانی تروریسم وحشتناک بین‌المللی شد، می‌توانیم به نتایج مطلوب‌تری در روزها و هفته‌های آینده برسیم.»

فشار آمریکا بر تبادلات ارزی دارو و واکسن

پیش از آن‌هم ناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در یاداشتی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «‌برخی نادانسته یا مغرضانه، سعی در تطهیر اقدامات غیر‌انسانی امریکا در تحریم ایران را دارند‌ و تنها به ادعای دروغین امریکا بر عدم محدودیت بر معاملات دارو تاکید می‌کنند، برای ثبت در حافظه تاریخی می‌گویم: اعلام خبر مربوط به توزیع واکسن کرونا توسط برخی کشورهای همسایه بین مردمشان تلخ‌ترین پاسخ به این عده است. از آنجا که خرید واکسن کرونا(covax) بایستی از مسیر رسمی سازمان بهداشت جهانی انجام گیرد، تاکنون هر طریقی برای پرداخت و انتقال ارز مورد نیاز‌، به خاطر تحریم غیر‌انسانی دولت آمریکا و ضرورت اخذ مجوز اوفک، با مانع مواجه شده است.»

وی ادامه داد: «کره جنوبی، بابت انتقال پول از مسیر U-tur- دلار برای خریدهای بشر دوستانه، نتوانست تضمینی برای عدم مصادره پول بانک مرکزی ایران توسط دولت آمریکا در هنگام انتقال بدهد. صندوق بین‌المللی پول با فشار و تهدید آمریکا‌ و علی‌رغم اذعان به حق ایران و عدم وجود هیچ‌گونه مانع اقتصادی یا حقوقی، حتی جرات مطرح کردن وام بشردوستانه ایران در هیئت مدیره صندوق را پیدا نکرد. البته، انتقال پول از مسیرهای دیگر تحت پیگیری است که انشاالله با همکاری و اقدام به موقع دستگاه‌های ذی‌ربط به نتیجه خواهد رسید. خرید واکسن از دیگر کشورها نیز در دستور کار همکاران وزارت بهداشت قرار دارد. اخبار واصله در خصوص تولید داخلی واکسن کرونا نیز امیدوار کننده است.»

همتی همچنین به تسنیم گفت: «پرداخت ارز واکسن کرونا باید از کانال‌های مشخصی صورت گیرد که با تحریم‌های آمریکا مواجه است ولی این وضعیت در مورد سایر داروها و تجهیزات پزشکی وجود ندارد.»

وی افزود: «همان‌طور که قبلاً بارها گفته‌ام، برای تامین ارز دارو و تجهیزات پزشکی و واردات آن از هیچ کوششی فروگذار نکرده‌ایم به‌طوری که از اول سال تاکنون از روش‌های مختلف بانکی و نیمایی حدود 2.7 میلیارد دلار برای دارو و تجهیزات پزشکی تامین ارز داشته‌ایم و از این به بعد هم همین‌طور خواهد بود.»

همتی افزود: «با این حال، پرداخت ارز واکسن کرونا، مشکلات خاص خود را دارد. واکسن کرونا تولیدکنندگان پرشماری ندارد، مخصوصاً اگر اصرار بر خرید از منبع مطمئن داشته باشیم، لذا باید پرداخت‌ها از کانال‌های مشخصی صورت گیرد که با تحریم‌های آمریکا مواجه است و آنها بایستی مجوز خاص از آمریکایی‌ها بگیرند، این وضعیت، در مورد سایر داروها و تجهیزات پزشکی وجود ندارد.»

رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد: «آمریکا در ظاهر ادعا می‌کند که غذا و دارو تحریم نیست ولی در عمل، کارشکنی می‌کند و ضمن ایجاد مشکل، هزینه مبادلات را به‌شدت بالا برده‌اند و این، جزئی از سیاست فشار حداکثری آنها است، به‌عنوان نمونه اقدام چند ماه پیش آنها در تحریم ثانویه بانک‌های غیرتحریمی ایرانی را می‌توان ذکر کرد.»

کارزار توییتری «واکسن برای ایران»

در همین راستا از روز گذشته نیز برخی از فعالان اجتماعی در توئیتر، کارزاری را برای حق دسترسی عادلانه به واکسن کرونا با توجه اصول جهانی حقوق بشر با هشتگ «vaccine4Iran» آغاز کرده‌اند.

کاربری به نام حسین نوشته است : «مادر من ۶۵ سال دار و در اثر کرونا ۳۰ درصد ریه‌هایش درگیر شد. این ویروس شوخی بردار نیست. خیلی‌ها ناقل بدون علامت هستند. هر چه دیرتر واکسن به ایران برسد، جان مردم بیشتری در خطر است.»

صبا آذرپیک روزنامه‌نگار نیز نوشته است: «کانادا و سایر کشورها مانند آنها بیش از حد واکسن خریداری کرده‌اند؛ به طور دقیق 5 برابر بیشتر . ایران پول کافی برای تهیه این واکسن از هر کشوری را دارد اما تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده از دسترسی ایرانیان به واکسن جلوگیری می‌کند. این جنایت علیه بشریت است.»

کاربر دیگری به نام علیرضا پژوهش نیز نوشته است: «ای کاش می‌شد فقط یک‌بار، ایرانیان، فارغ از اختلافات سیاسی، فکری و . . . ، یک‌صدا از جامعه جهانی بخواهند‌، واکسن کرونا‌، فارغ از پیچ و خم‌های تحریمی، به دست ایرانی برسد‌.»

کیانوش جهانپور مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت نیز چنین توییت کرد: «بعد از تحریم دارو، تحریم تجهیزات حفاظتی و پزشکی، تحریم کیت تشخیص کرونا، تحریم رپیدتست، این بار تحریم واکسن برای مردم ایران.»سپید