داروخانه ها؛ بنگاه اقتصادی یا مرکز سلامت محور
موضوع تأسیس داروخانه همواره یکی از مسائل و دغدغه‌های فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی بوده است، برخی از این افراد معتقد هستند که وجود محدودیت در صدور مجوز تأسیس داروخانه موجب بیکاری بخشی از فارغ التحصیلان این حوزه شده است
شفا آنلاین>سلامت>نحوه و چگونگی تاسیس داروخانه ها یکی از مسائلی است که همواره مورد بحث و چالش بوده حال متخصصان حوزه بهداشت معتقدند که رقابتی کردن دارو، کشور را به سمت مصرف القایی و بدون تجویز دارو می‌برد.
به گزارش شفا آنلاین، موضوع تأسیس داروخانه همواره یکی از مسائل و دغدغه‌های فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی(Pharmacy) بوده است، برخی از این افراد معتقد هستند که وجود محدودیت در صدور مجوز تأسیس داروخانه موجب بیکاری بخشی از فارغ التحصیلان این حوزه شده است.
این اعتراض‌ها در سال های گذشته موجب شده که شورای رقابت به موضوع آیین نامه تأسیس داروخانه‌ها ورود کرده و این آیین نامه وزارت بهداشت را مغایر با قانون بداند.
همچنین شورای رقابت در مصوبه خود درباره شرایط تأسیس داروخانه‌ها، آیین نامه مرتبط وزارت بهداشت را مغایر با ماده 50 قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی می داند، که بر اساس آن، ایجاد انحصار برای تأسیس داروخانه‌ها مغایر با فضای رقابتی، اقتصادی و اشتغال است.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در حمایت از مصوبه شورای رقابت در رفع انحصار تاسیس داروخانه‌ها طی هشداری از داروسازان خواست تا از رای شورای رقابت درباره اعطای مجوز به داروخانه‌ها تمکین کنند در غیر این صورت کل آیین‌نامه در هیات مقررات‌زدایی مورد بازنگری قرار می‌گیرد.
اما داروسازان به شدت در مقابل اجرای این مصوبه مقاومت کردند کما اینکه سید علی فاطمی عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران گفته بود:« آزاد گذاشتن تاسیس داروخانه با هدف افزایش رقابت بین داروخانه ها، حاصلی جز رشد تقاضای القایی برای مصرف بیشتر دارو در کشور نخواهد داشت.»
شهاب‌الدین جنیدی عضو انجمن داروسازان تهران نیز درباره این مصوبه اعلام کرده بود که «در قانون تشکیلات وزارت بهداشت(Ministry of Health)، آیین‌نامه‌های اجرایی این وزارتخانه معادل قانون دانسته شده و ضوابط اداره داروخانه‌ها نیز به پیروی از این قانون در اختیار وزارت بهداشت است و تنها دو نهاد یعنی دیوان عدالت اداری و مجلس می‌توانند آن را تغییر دهند. کارشناسان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو طی ۳۰ سال گذشته دسترسی به دارو را به طور موثری افزایش داده‌اند، اما با این مصوبه شورای رقابت ما نگرانیم که در خیابان شهری مانند تهران قدم به قدم داروخانه تاسیس شود و کار وزارت بهداشت در توزیع دسترسی مردم به دارو ضایع شود و در صورتیکه این مصوبه اجرا شود در کلان شهرها با انفجار داروخانه مواجه خواهیم بود.»
قانون درباره شرایط تأسیس داروخانه ها چه می گوید؟
حال در ماده 15 و 16 آئین نامه تاسیس داروخانه‌ها آمده است:« تاسیس داروخانه توسط ارگانها، نهادهای انقلاب اسلامی و سازمانهای دولتی مطابق قانون پس از بررسی و تصویب کمیسیون قانونی صورت خواهد گرفت. تاسیس داروخانه در داخل درمانگاه یا پلی کلینیک، بر اساس ضوابط تاسیس و با تصویب کمیسیون قانونی خواهد بود.»
در این زمینه برخی از دست‌اندرکاران حوزه دارویی کشور نیز با استناد به سیاست‌های کلی سلامت که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، معتقدند که طبق این سیاست‌ها شرح وظایف حوزه سلامت باید از سوی وزارت بهداشت ساماندهی شود و سیاستگذاری و نظارت کارآمد بر تولید، مصرف و واردات دارو را هم از جمله اختیارات وزارت بهداشت می‌دانند و بنابراین اصلا ورود شورای رقابت در این حوزه معنا ندارد. چرا که با رقابتی کردن دارو کشور به سمت مصرف القایی و بدون تجویز می‌رود و این در حالی است که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری بر موضوع ممانعت از افزایش تقاضای القایی تاکید شده است.
همچنین براساس ماده 1 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی، ایجاد هر نوع موسسه پزشکی نظیر بیمارستان آزمایشگاه، پلی‌کلینیک، موسسات فیزیوتراپی و داروخانه باید با اجازه وزارت بهداشت و اخذ پروانه مخصوص باشد و متصدیان موسسات مزبور ملزم به رعایت مقررات مذکور در آیین‌نامه‌های مربوطه هستند. براین اساس، آئین‌نامه تاسیس و اداره داروخانه‌ها تدوین و در بندهای 4 و 15 آن حدنصاب جمعیتی و فاصله برای تاسیس داروخانه در نظر گرفته شده است. مهم‌ترین نکته این است که ازنظر حقوقی، آئین‌نامه‌ای که براساس قانون نوشته می‌شود، در حکم قانون است؛ مگر اینکه قانون‌گذار آن را لغو کند یا اینکه دیوان عدالت اداری آن را مغایر قانون تشخیص دهد.
از سوی دیگر، براساس قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، در ماده یک که مربوط به وظایف وزارت بهداشت است؛ آمده: " تدوین و ارائه سیاست‌ها، تعیین خط‌مشی‌ها و نیز برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های، داروﯾﯽ، درﻣﺎﻧﯽ، ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮔﺮوه ﭘﺰﺷﮑﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ" لذا توزیع عادلانه و متناسب موسسات پزشکی و نیروی انسانی، از وظایف اصلی وزارت بهداشت است.
با بالا گرفتن اختلاف نظرها درباره مصوبه شورای رقابت مبنی بر حذف استانداردهای تاسیس داروخانه، مسوولان انجمن داروسازان علیه این مصوبه شورای رقابت در دیوان عدالت اداری طرح دعوا کردند که در پی آن اجرای این مصوبه متوقف شده بود.
تصمیم‌گیری برای فرآیند تأسیس داروخانه‌ها از اختیارات قانونی وزارت بهداشت است
ایرج حریرچی در مورد مصوبه شورای رقابت مبنی بر "حذف استانداردهای تاسیس داروخانه" که اعتراض انجمن داروسازان را به همراه داشت گفت: این موضوع مهمی نیست چرا که وزارت بهداشت و درمان در این مورد نظرات خود را دارد و شورای رقابت نیز بر اساس ایده‌ای که دارد به اظهارنظر می‌پردازد.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکید کرد: آنچه مسلم است تصمیم‌گیری در رابطه با موضوع تاسیس داروخانه‌ها از جمله اختیارات قانونی وزارت بهداشت و درمان است که در این راستا اقدامات لازم را نیز انجام می دهد.»
عابدی: تعادل در تاسیس داروخانه‌ها با همکاری شورای رقابت و انجمن داروسازی
اما وکلای ملت در رابطه با این موضوع همکاری و سازش را بهترین راهکار می دانند.حیدرعلی عابدی بکارگیری واژه حذف استانداردسازی را خلاف معنای استاندارد در روند تاسیس داروخانه‌ها دانست و افزود: بی تردید استاندارد داروخانه ها به نحوه نگهداری دارو، بررسی تاریخ مصرف داروها و حضور مسئول فنی برمی گردد که همیشه رعایت می‌شود، بنابراین هیچ مقامی نمی‌تواند مدعی شود که در این حوزه استانداردها رعایت نشده است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: آنچه در این مورد مطرح است رعایت قوانین صنفی بوده که نه تنها برای داروخانه‌ها بلکه برای سایر اصناف نیز رعایت می‌شود به این صورت که هر کسبی که راه‌اندازی می شود لازم است هم صنف آن در مکانی دیگر و با فاصله ای که تعیین شده راه اندازی شود تا بتواند درآمدزایی داشته باشد.
وی یادآورشد: شورای رقابت رعایت فاصله در تاسیس داروخانه‌ها را رویه غلطی می‌داند و به این امر تاکید دارد همانطور که ممکن است در بازار 50 مغازه طلافروشی در کنار هم فعالیت کنند و مشتری حق دارد که بهترین آنها را انتخاب کند بنابراین در رابطه با تاسیس دروخانه‌ها نیز معنا ندارد که بین دو مغازه از یک صنف فاصله‌ای در نظر گرفته شود.
عابدی خاطرنشان کرد: قطعا داروسازان نیز به امید تاسیس داروخانه برای کسب مدرک دکترا تحصیل کرده‌اند، بنابراین باید بتوانند بعد از گذراندن طرح اجباری نیروی انسانی در هر مکانی که تمایل دارند داروخانه تاسیس کنند و نباید بعد از هفت سال تحصیل مدت هفتادسال نیز برای دریافت پروانه تاسیس داروخانه منتظر بمانند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: هم‌اکنون برای رفع این تضاد و ایجاد تعادل در بازار داروسازان باید شورای رقابت، سازمان نظام پزشکی و انجمن داروسازان حق یکدیگر را رعایت کرده و با هم همکاری داشته باشند.
به گزارش شفا آنلاین، موضوع تأسیس داروخانه همواره یکی از مسائل و دغدغه‌های فارغ‌التحصیلان رشته داروسازی(Pharmacy) بوده است، برخی از این افراد معتقد هستند که وجود محدودیت در صدور مجوز تأسیس داروخانه موجب بیکاری بخشی از فارغ التحصیلان این حوزه شده است.
این اعتراض‌ها در سال های گذشته موجب شده که شورای رقابت به موضوع آیین نامه تأسیس داروخانه‌ها ورود کرده و این آیین نامه وزارت بهداشت را مغایر با قانون بداند.
همچنین شورای رقابت در مصوبه خود درباره شرایط تأسیس داروخانه‌ها، آیین نامه مرتبط وزارت بهداشت را مغایر با ماده 50 قانون سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی می داند، که بر اساس آن، ایجاد انحصار برای تأسیس داروخانه‌ها مغایر با فضای رقابتی، اقتصادی و اشتغال است.
معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در حمایت از مصوبه شورای رقابت در رفع انحصار تاسیس داروخانه‌ها طی هشداری از داروسازان خواست تا از رای شورای رقابت درباره اعطای مجوز به داروخانه‌ها تمکین کنند در غیر این صورت کل آیین‌نامه در هیات مقررات‌زدایی مورد بازنگری قرار می‌گیرد.
اما داروسازان به شدت در مقابل اجرای این مصوبه مقاومت کردند کما اینکه سید علی فاطمی عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران گفته بود:« آزاد گذاشتن تاسیس داروخانه با هدف افزایش رقابت بین داروخانه ها، حاصلی جز رشد تقاضای القایی برای مصرف بیشتر دارو در کشور نخواهد داشت.»
شهاب‌الدین جنیدی عضو انجمن داروسازان تهران نیز درباره این مصوبه اعلام کرده بود که «در قانون تشکیلات وزارت بهداشت(Ministry of Health)، آیین‌نامه‌های اجرایی این وزارتخانه معادل قانون دانسته شده و ضوابط اداره داروخانه‌ها نیز به پیروی از این قانون در اختیار وزارت بهداشت است و تنها دو نهاد یعنی دیوان عدالت اداری و مجلس می‌توانند آن را تغییر دهند. کارشناسان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو طی ۳۰ سال گذشته دسترسی به دارو را به طور موثری افزایش داده‌اند، اما با این مصوبه شورای رقابت ما نگرانیم که در خیابان شهری مانند تهران قدم به قدم داروخانه تاسیس شود و کار وزارت بهداشت در توزیع دسترسی مردم به دارو ضایع شود و در صورتیکه این مصوبه اجرا شود در کلان شهرها با انفجار داروخانه مواجه خواهیم بود.»
قانون درباره شرایط تأسیس داروخانه ها چه می گوید؟
حال در ماده 15 و 16 آئین نامه تاسیس داروخانه‌ها آمده است:« تاسیس داروخانه توسط ارگانها، نهادهای انقلاب اسلامی و سازمانهای دولتی مطابق قانون پس از بررسی و تصویب کمیسیون قانونی صورت خواهد گرفت. تاسیس داروخانه در داخل درمانگاه یا پلی کلینیک، بر اساس ضوابط تاسیس و با تصویب کمیسیون قانونی خواهد بود.»
در این زمینه برخی از دست‌اندرکاران حوزه دارویی کشور نیز با استناد به سیاست‌های کلی سلامت که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، معتقدند که طبق این سیاست‌ها شرح وظایف حوزه سلامت باید از سوی وزارت بهداشت ساماندهی شود و سیاستگذاری و نظارت کارآمد بر تولید، مصرف و واردات دارو را هم از جمله اختیارات وزارت بهداشت می‌دانند و بنابراین اصلا ورود شورای رقابت در این حوزه معنا ندارد. چرا که با رقابتی کردن دارو کشور به سمت مصرف القایی و بدون تجویز می‌رود و این در حالی است که در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری بر موضوع ممانعت از افزایش تقاضای القایی تاکید شده است.
همچنین براساس ماده 1 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی، ایجاد هر نوع موسسه پزشکی نظیر بیمارستان آزمایشگاه، پلی‌کلینیک، موسسات فیزیوتراپی و داروخانه باید با اجازه وزارت بهداشت و اخذ پروانه مخصوص باشد و متصدیان موسسات مزبور ملزم به رعایت مقررات مذکور در آیین‌نامه‌های مربوطه هستند. براین اساس، آئین‌نامه تاسیس و اداره داروخانه‌ها تدوین و در بندهای 4 و 15 آن حدنصاب جمعیتی و فاصله برای تاسیس داروخانه در نظر گرفته شده است. مهم‌ترین نکته این است که ازنظر حقوقی، آئین‌نامه‌ای که براساس قانون نوشته می‌شود، در حکم قانون است؛ مگر اینکه قانون‌گذار آن را لغو کند یا اینکه دیوان عدالت اداری آن را مغایر قانون تشخیص دهد.
از سوی دیگر، براساس قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، در ماده یک که مربوط به وظایف وزارت بهداشت است؛ آمده: " تدوین و ارائه سیاست‌ها، تعیین خط‌مشی‌ها و نیز برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های، داروﯾﯽ، درﻣﺎﻧﯽ، ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﮔﺮوه ﭘﺰﺷﮑﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ و ﺗﺄﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ" لذا توزیع عادلانه و متناسب موسسات پزشکی و نیروی انسانی، از وظایف اصلی وزارت بهداشت است.
با بالا گرفتن اختلاف نظرها درباره مصوبه شورای رقابت مبنی بر حذف استانداردهای تاسیس داروخانه، مسوولان انجمن داروسازان علیه این مصوبه شورای رقابت در دیوان عدالت اداری طرح دعوا کردند که در پی آن اجرای این مصوبه متوقف شده بود.
تصمیم‌گیری برای فرآیند تأسیس داروخانه‌ها از اختیارات قانونی وزارت بهداشت است
ایرج حریرچی در مورد مصوبه شورای رقابت مبنی بر "حذف استانداردهای تاسیس داروخانه" که اعتراض انجمن داروسازان را به همراه داشت گفت: این موضوع مهمی نیست چرا که وزارت بهداشت و درمان در این مورد نظرات خود را دارد و شورای رقابت نیز بر اساس ایده‌ای که دارد به اظهارنظر می‌پردازد.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاکید کرد: آنچه مسلم است تصمیم‌گیری در رابطه با موضوع تاسیس داروخانه‌ها از جمله اختیارات قانونی وزارت بهداشت و درمان است که در این راستا اقدامات لازم را نیز انجام می دهد.»
عابدی: تعادل در تاسیس داروخانه‌ها با همکاری شورای رقابت و انجمن داروسازی
اما وکلای ملت در رابطه با این موضوع همکاری و سازش را بهترین راهکار می دانند.حیدرعلی عابدی بکارگیری واژه حذف استانداردسازی را خلاف معنای استاندارد در روند تاسیس داروخانه‌ها دانست و افزود: بی تردید استاندارد داروخانه ها به نحوه نگهداری دارو، بررسی تاریخ مصرف داروها و حضور مسئول فنی برمی گردد که همیشه رعایت می‌شود، بنابراین هیچ مقامی نمی‌تواند مدعی شود که در این حوزه استانداردها رعایت نشده است.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: آنچه در این مورد مطرح است رعایت قوانین صنفی بوده که نه تنها برای داروخانه‌ها بلکه برای سایر اصناف نیز رعایت می‌شود به این صورت که هر کسبی که راه‌اندازی می شود لازم است هم صنف آن در مکانی دیگر و با فاصله ای که تعیین شده راه اندازی شود تا بتواند درآمدزایی داشته باشد.
وی یادآورشد: شورای رقابت رعایت فاصله در تاسیس داروخانه‌ها را رویه غلطی می‌داند و به این امر تاکید دارد همانطور که ممکن است در بازار 50 مغازه طلافروشی در کنار هم فعالیت کنند و مشتری حق دارد که بهترین آنها را انتخاب کند بنابراین در رابطه با تاسیس دروخانه‌ها نیز معنا ندارد که بین دو مغازه از یک صنف فاصله‌ای در نظر گرفته شود.
عابدی خاطرنشان کرد: قطعا داروسازان نیز به امید تاسیس داروخانه برای کسب مدرک دکترا تحصیل کرده‌اند، بنابراین باید بتوانند بعد از گذراندن طرح اجباری نیروی انسانی در هر مکانی که تمایل دارند داروخانه تاسیس کنند و نباید بعد از هفت سال تحصیل مدت هفتادسال نیز برای دریافت پروانه تاسیس داروخانه منتظر بمانند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد: هم‌اکنون برای رفع این تضاد و ایجاد تعادل در بازار داروسازان باید شورای رقابت، سازمان نظام پزشکی و انجمن داروسازان حق یکدیگر را رعایت کرده و با هم همکاری داشته باشند.
نظرات بینندگان
آخرین اخبار