مصرف گل بین زنان بیشتر است یا مردان؟

شفا آنلاین>سلامت>میزان مصرف ماده مخدر گل اخیرا افزایش پیدا کرده است. علت افزایش این ماده مخدر چیست؟ در این مقاله به بررسی علت این مسئله پرداخته می شود.

به گزارش شفا آنلاین:اعتیاد از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی در هر جامعه‌ای است که به‌علت ویژگی‌های ذاتی خود، اغلب با سایر آسیب‌ها نیز همراه است و موجب هدر رفتن نیروهای ثمربخش جامعه می‌شود. در این ‌بین علل گرایش به اعتیاد نیز از طیف مسائل روانی و فردی تا مسائل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گسترده است. حال اگر این مشکل بین زنان و دختران جامعه گسترش پیدا کند، به کلاف سردرگمی تبدیل می‌شود که می‌تواند یک نسل را نابود و جامعه‌ای را با خطر جدی روبرو کند. با وجود اینکه مصرف مواد مخدر از دیرباز عملی مردانه محسوب می‌شد و ‌تریاک نیز به‌عنوان ماده مخدر سنتی در جمع‌های مردانه یکه‌تازی می‌کرد، امروزه با ورود مخدرهای جدید، هم تریاک تا حدودی از گردونه مصرف خارج شده و هم برخی زنان پا در رکاب مردان گذاشته و با استقبال از مخدرهای جدید وارد این عرصه شده‌اند.

در این میان ماده مخدرگُل در سال‌های اخیر گوی رقابت را از ماده‌های صنعتی دیگر ربوده و بعد از جولان دادن بین مصرف‌کنندگان مرد، اکنون در حال ورود به جمع‌های زنانه است و قسمت اعظم مصرف‌کننده‌های زن را نیز به‌سوی خود جلب کرده است. روزبه‌روز دامنه مصرف ماده مخدرگُل بین این قشر گسترده‌تر می‌شود تا جایی که واکنش مسوولان ذی‌ربط را نیز در پی داشته است. به‌تازگی ساره محمدی، مشاور امور زنان وزیر بهداشت بدون اشاره به آماری خاص گفت: "همزمان با افزایش مصرف دخانیات، مصرف ماده روانگردان گُل بین دختران افزایش یافته است." وی افزود: "این یک واقعیت است که آسیب‌های اجتماعی بین دختران و زنان رو به افزایش است و یکی از این آسیب‌ها روآوردن آنها به سیگار، قلیان و مواد مخدر و به‌خصوص مصرف مواد صنعتی و روانگردان است که آسیب آن به‌مراتب بیشتر از مواد مخدر سنتی است."

از سوی دیگر تبلیغات فریبنده، این ماده مخدر را اعتیادآور معرفی‌ نمی‌کند و نه‌تنها آن را برای جسم و ذهن مضر نمی‌داند، بلکه آن را شادی‌آور و حتی درمان برخی بیماری‌ها معرفی می‌کند و ازاین‌رو باعث محبوبیت و گرایش به این ماده اعتیادآور و محرک بین جوانان و زنان شده است.بر اساس اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر، در حال حاضر حدود 2 میلیون و 808 هزار مصرف‌کننده مواد مخدر در کشور وجود دارد و بالاترین مصرف مواد مخدر با بیش از 66 درصد مربوط به تریاک است. بر این اساس بین مصرف‌کنندگان مستمر، پس از تریاک، مصرف خانواده حشیش و گل با فراوانی4/4 درصد رتبه دوم را دارد. برای بررسی ابعاد مضرات مصرف این ماده مخدر و دلایل افزایش مصرف و شیوع آن بین نسل جدید و زنان سراغ دو روان‌پزشک و درمانگر اعتیاد رفته‌ایم تا بیشتر در این مورد بدانیم.


گرایش نوجوانان به سمت مصرف گُل

رضا دانشمند، روان‌پزشک و عضو مرکز تحقیقات سوء‌مصرف و وابستگی به مواد مخدر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره علت افزایش مصرف «ماده مخدر یا محرک گُل» و دسترسی و مصرف آسان این ماده و اقبال عمومی نسبت به آن گفت: "یک ابهام در عدد و رقم‌های اعلامی میزان مصرف این ماده وجود دارد و در این زمینه عدد و رقم دقیقی وجود ندارد. تاکید من ابتدای صحبت به این دلیل است که اگر شیوع مصرف ماده‌ای بیش از مقدار واقعی تخمین زده شود به‌نوعی قبح‌زدایی از آن خواهد شد. ازاین‌رو از نگاه علمی اگر بین افکار عمومی این‌گونه جلوه داده شود که زیاد مصرف می‌شود می‌تواند به افزایش شیوع مصرف کمک کند. برای مثال اگر فرد این احساس را داشته باشد که از 50 نفر دوستان مدرسه‌ای 40 نفر از ماده مخدر استفاده می‌کنند به خود این جرات را می‌دهد که به سمت مصرف برود. بسیار مهم است که به اتفاقات پیرامونی توجه کنیم و این میزان مصرف و شیوع را بیش‌ازاندازه جلوه ندهیم یا این باور را ترویج ندهیم که هیچ اتفاقی نیفتاده است."

ذات دوره نوجوانی جست‌وجوگری رفتارهای هیجان‌انگیز و در برخی مواقع پرخطر است. بنابراین هر فردی در دوره نوجوانی کنجکاوی‌های خاص خود را دارد و از نظر ذهنی دوره تکاملی را طی می‌کند و رفتارهای بی‌مهاری را انجام می‌دهد که این اتفاق از نظر مغزی و تکاملی هم به‌طور کامل قابل توجیه است زیرا قسمت‌های مهاری در مغز نوجوانان دیرتر از قسمت‌های هیجانی و بخش‌های مرتبط با پاداش رشد می‌کند. سریع‌تر جست‌وجو کردن رفتارهای پرخطر یکی از ویژگی‌های دوره نوجوانی است و نوجوان ممکن است در مقاطعی سیگار یا مانند امروز موادی مانند گُل مصرف کند یا بسیاری از رفتارهای پرخطر دیگر داشته باشد.

این درمانگر اعتیاد با بیان اینکه گرایش نوجوانان به سمت مصرف موادی مانند گُل به‌نوعی قابل‌درک است، ادامه ‌داد: اما اینکه این میزان مصرف افزایش پیدا کند و مصرف آن عادی شود می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ اولین دلیل این است که یک باور وجود دارد که گُل به نسبت مواد مخدر دیگر کم‌خطرتر است، درحالی‌که اعتیاد به این ماده مانند مواد دیگر و عوارض ناشی از مصرف آن مثل سایر مخدرها به قوت خود باقی است.

دلیل دیگر این است که این ماده به‌ آسانی در دسترس و تولید و توزیع آن به سهولت امکان‌پذیر است و حتی در مدارس به‌راحتی بین دانش آموزان دست‌به‌دست می‌شود که موجب شیوع مصرف و فراوانی آن می‌شود.

دلیل سوم تبلیغات است که به انحای مختلف مصرف این ماده را به‌صورت عادی جلوه می‌دهند. شکل دیگر از تبلیغات به این صورت است که نوجوانان و جوانان در تصاویر و فیلم‌های خارجی گُل مصرف می‌‌کنند که این موضوع خواه‌ناخواه می‌تواند روی افزایش مصرف تاثیرگذار باشد.

نکته مهمی که از بعد اجتماعی باید به آن توجه کرد این است که نوجوان دنبال کنجکاوی و هیجان است و قدرت مهاری کمتری دارد و از آنجا که هیچ ابزار مثبت ایجادکننده هیجانی وجود ندارد و انرژی نوجوان در مسیر درست هدایت نمی‌شود، در سطح کلان اجتماعی تاثیرگذار است و موجب رفتن او به سمت کارهایی از این قبیل می‌شود.


دروغ آزادی مصرف گل

در برخی کشورها مصرف گُل و ماری‌جوانا آزاد است. دکتر دانشمند در پاسخ به این سوال که آیا ما هم باید به این سمت برویم؟ و چقدر مصرف این ماده را به‌عنوان دارو و درمان قبول دارید؟ معتقد است: این دقیقا یکی از تبلیغات نادرستی است که در این زمینه انجام می‌گیرد زیرا ما تعریف درستی از آزادسازی ارائه نداده‌ایم. اینکه چه چیز آزاد شده و در چه سطحی آزاد شده؟ تقریبا در هیچ کجای دنیا تولید یا خریدوفروش یا همراه داشتن این ماده آزاد نیست، بلکه تنها جرم‌زدایی از مصرف این ماده شده. درواقع مصرف این ماده در بیشتر کشورها جرم تلقی نمی‌شود و به مفهوم این نیست که ممکن است به‌آسانی یا حتی در دکه‌های روزنامه‌فروشی به فروش برسد و مرکز عرضه مشخصی داشته باشد.

بنابراین باید این تعریف درست را به جامعه بدهیم که آزادسازی در مصرف این ماده وجود ندارد و تنها جرم‌زدایی از مصرف این محصول شده و اگر فردی در حال مصرف آن دیده شود مجرم تلقی نمی‌شود اما اگر فردی را در حال خریدوفروش آن ببینند در همان کشورهایی هم که امروز گفته می‌شود که مصرف گُل در آنها آزاد است برای فرد خاطی تنبیهاتی را در نظر می‌گیرند.

البته بحث استفاده دارویی از ماده گل متفاوت است زیرا این محصول یک فراورده دارویی طبقه‌بندی‌‌شده و فراوری‌شده است و برای مصارف پزشکی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین مصرف پزشکی این ماده بحث جداگانه‌ای است، همان طورکه ما داروهای مشتق از مواد مخدر را در شکل‌های مختلفی داریم که در درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.


مصرف ماده مخدر گل چرا افزایش یافته است؟

نمی‌توانیم در این خصوص نظر بدهیم زیرا ما عدد و رقمی برای این موضوع و شواهدی برای درست یا نادرست بودن این فرضیه نداریم اما به‌طور کلی میزان شیوع اعتیاد بین زنان کمتر از مردان است. البته شاید شواهد بالینی نشان دهد مصرف مواد بین زنان به نسبت گذشته رشد بیشتری داشته، در این صورت می‌توان تئوری‌های مختلفی روی جنسیت‌ها داشت. باید به این نکته توجه کرد که ممکن است میزان مصرف مواد مخدر مختلف از قبیل گُل بین زنان رشد بیشتری پیدا کرده باشد و این لزوما به مفهوم پیشی گرفتن میزان مصرف بین زنان نیست.

برخی معتقد هستند به دلیل محرک بودن ماده گُل زنان گرایش بیشتری به مصرف آن دارند، اما به‌طور کل این قبیل نظریات پایه‌های محکم علمی نداردو نمی‌توان روی آنها فرضیه‌پردازی کرد اما در دسترس بودن و کاهش فاصله فرهنگی دختران و پسران می‌تواند مهم‌ترین دلایل افزایش مصرف بین دختران باشد. در حال حاضر پسران و دختران رفتارهای فرهنگی یکسانی از خود بروز می‌دهند که می‌تواند یکی از دلایل باشد اما اینکه گفته شود ماده گُل مخدر نیست، فرضیه محکمی نیست.

پیشگیری راهکارهای متفاوتی می‌تواند داشته باشد اما باید به این باور برسیم که این مشکل وجود دارد. موضوعی که در حال حاضر به نظر می‌رسد مورد غفلت قرار گرفته زیرا بسیاری از دستگاه‌های متولی این موضوع به‌طور کلی منکر وقوع چنین اتفاقی هستند. بنابراین قدم نخست این است که باور کنیم چنین مشکلی وجود دارد. در قدم بعدی باید اطلاعات درستی در خصوص مشکل پیدا کرده و برمبنای آن برنامه‌ریزی کنیم. خانواده‌ها هم باید در وهله نخست از این موضوع آگاهی داشته باشند و بدانند ممکن است چنین اتفاقی برای فرزندان آنها هم بیفتد. اگر چنین اتفاقی افتاده و اطلاعات لازم را ندارند، بهتر است هیچ اقدامی انجام ندهند و به درمانگر مراجعه کنند و راهکار را از او بخواهند. در این مرحله است که مداخله برای فردی که مصرف مداوم و مشکل‌ساز دارد یا فردی که به‌صورت تجربه اقدام به این کار کرده متفاوت خواهد بود. ازاین‌رو کار اساسی اصلاح الگوهای ارتباطی والدین و نوجوانان خواهد بود.


عامل گرایش زنان به مصرف گُل

به نظر باید ریشه این اتفاق را روند جامعه از سنت به مدرن جست‌وجو کرد زیرا در زمان قدیم زنان امکان دسترسی به بسیاری از مواد مانند تریاک یا هروئین را نداشتند ولی به مرور جامعه از سنتی بودن به سمت مدرنیته بودن حرکت کرده و ما امروز شاهد هستیم حتی بین سنین پایین زنان هم دسترسی به بسیاری از امکانات افزایش پیدا کرده است. امروز دیگر نسل جدید محدودیت‌های نسل قدیم را ندارد و محیط‌های مختلط مانند دانشگاه‌ها و مهمانی‌های مختلف امکان دسترسی به مواد مخدر را برای زنان افزایش داده است. باید قدری از این گرایش را نتیجه روند اجتماع دانست. همچنین روی دیگر افزایش مصرف ماده گُل اقبال بیشتر زنان به مصرف مواد محرک مانند گُل نسبت به مواد مخدری مانند تریاک و هروئین است.

قطعا مصرف این ماده مخدر در دوران بارداری تاثیر منفی را خواهد گذاشت زیرا مواد مختلف اعم از مخدر یا محرک مانند سیگار یا گُل در دوران بارداری نباید مصرف شوند و حتی فرد در معرض دود ناشی از این مواد هم قرار نگیرد زیرا می‌تواند عوارض متعددی روی مغز جنین بگذارد و حتی در مواردی منجر به سقط‌جنین یا تولد زودهنگام نوزاد شود.

مبارزه با چنین مشکلی به نظر سخت خواهد بود زیرا از یک طرف با تولیدکنندگان مواجه هستیم که سودهای کلانی از این محل به دست می‌آورند و حاضر نیستند به همین راحتی دست از منافع خود بردارند و از طرفی با قشر جوانی مواجه هستیم که میل به تجربه‌های جدید دارند. بنابراین در این مبارزه سخت باید روی خصایص و ویژگی‌های مثبت نوجوانان و جوانان کار کنیم و این آگاهی را در خصوص مصرف موادی از این‌ قبیل به جوانان بدهیم و توانمندی‌های آنها را بالا ببریم. جوانی که نمی‌داند در مواجهه با مشکلات چه اقدامی باید انجام دهد به مرور به این سمت کشیده می‌شود که با مصرف موادی مانند گل مشکلات خود را به فراموشی بسپارد. بنابراین فردی که شخصیت توانمندی در غلبه بر مشکلات و تفکر کردن داشته باشد، کمتر دنبال مصرف این مواد خواهد رفت.

در مواجهه با اعتیاد چند راهکار وجود دارد؛ نخستین راهکار کاهش دسترسی است که در اغلب موارد سیاست‌گذاران از این راهکار استفاده می‌کنند که نادرست هم نیست زیرا زمانی که مواد کمتر باشد به همان میزان مصرف هم کاهش پیدا خواهد کرد ولی این بهترین راه‌حل نیست چون به‌مرور ممکن است فرد را به سمت مصرف ماده‌ای دیگر سوق دهد. اگر نگاه مجرمانه به فرد مصرف‌کننده داشته باشیم هم کمکی به بهبود او نخواهد کرد. ازاین‌رو بهترین راهکار افزایش توانمندی‌های فردی و بازپروری فرد مبتلاست.سلامت