پرفسور محمدقلی شمس بنیان‌گذار چشم پزشکی نوین ایران

    او در سال ۱۳۰۲ به هزینه پدرش وارد رشته پزشکی در دانشگاه نظامی لیون شد و در سال ۱۳۱۱، قبل از تاسیس دانشگاه تهران، به دعوت وزیر علوم به ایران بازگشت و با سمت استادی در دارالفنون مشغول به تدریس پزشکی شد.

 او پس از بازدید از جنوب ایران و مناطقی که به دلیل شیوع بیماری تراخم، کوری بیداد می‌کرد، (در حدی که شوشتر به شهر کوران معروف شده بود،) برای همیشه از بازگشت به فرانسه صرف‌نظر کرد. روش درمانی او برای این بیماری و به‌وسیله الکتروکواگولیشن در مقاله‌ای مفصل در سال‌های دهه ۱۹۵۰ ارائه شد.

       پروفسور شمس بنیان‌گذار بیمارستان چشم‌پزشکی فارابی به‌عنوان اولین مرکز تخصصی چشم‌پزشکی در ایران است. وی در هنگام مرگ قدیمی‌ترین عضو انجمن چشم‌پزشکی فرانسه بود و بارها به ریاست انجمن‌های چشم‌پزشکی مختلف در جهان برگزیده‌شده بود. وی موسس انجمن چشم‌پزشکی ایران و نشریه تخصصی چشم‌پزشکی است. او که تا آخرین روزهای زندگی در سن ۹۲ سالگی مشغول معالجه بیماران بود در سال ۱۳۷۵ درگذشت.

       دوازدهمین کنگره سراسر چشم‌پزشکی ایران از او به‌عنوان استاد برجسته و پدر چشم‌پزشکی ایران تجلیل کرده است.پروفسور شمس و همکارانش در سال 1326 هـ.ش انجمن چشم‌پزشکی ایران را به‌طور رسمی تاسیس کردند. در سال 1333 هـ.ش انجمن چشم‌پزشکی ایران رسماً به عضویت انجمن بین‌المللی چشم‌پزشکی پذیرفته شد.

       در سال 1347 هـ.ش مجله انجمن چشم‌پزشکی ایران به مدیریت و صاحب‌امتیازی پروفسور شمس برای اولین بار در ایران تاسیس شد. این نشریه هر سه ماه یک‌بار انتشار می‌یافت. پس از انقلاب اسلامی نیز مجله چشم‌پزشکی ایران با مسوولیت ایشان منتشر می‌شد.

       اولین عمل پیوند قرنیه ایران در سال 1313 توسط او در بیمارستان فارابی انجام شد در آن زمان مرحوم پرفسور شمس هنوز ریاست این بیمارستان را به عهده نداشت و مثل بسیاری از پیشگامان عرصه علم از جرئت و شهامت بسیاری برخوردار بوده و تمام تلاش خود را انجام داد تا بتواند اولین عمل پیوند قرنیه را در کشور به ثبت برساند. همچنین پیوند صلبیه و پیوند توام صلبیه و قرنیه، درمان تراخم چشم با روش دیاترموکواگولاسیون،درمان فشار شریان شبکیه با روش افتالمودینامومتری از دیگر افتخارات ایشان است.

       این دانشمند و محقق بزرگ ایرانی در طول حیات پربار خود تعداد بسیاری متخصص چشم‌پزشکی را که بعدها در هیئت‌علمی دانشکده پزشکی یا در موسسات مختلف چشم‌پزشکی مشغول به کار شدند آموزش داده و درعین‌حال از مطالعات علمی خویش نیز غافل نبود.

       اسطوره تاریخ چشم‌پزشکی ایران در آخرین سخنرانی خود در سیمای جمهوری اسلامی ایران گفت: «زمانی که به وطن بازگشتم فقط چند چشم‌پزشک در ایران بود اما حالا که نگاه می‌کنم و صدها چشم‌پزشک جوان و علاقه‌مند که اکثراً شاگردانم بوده‌اند را در این زمینه به فعالیت علمی و درمانی مشغول می‌بینم احساس می‌کنم بهترین عمر و زندگی را داشته‌ام».اما سرانجام پروفسور محمدقلی شمس پس از 65 سال تحقیق پژوهشی و خدمت به مردم در بیست و سوم شهریورماه سال 1375 در سن 92 سالگی با کوله باری از علم و معنویت چشم از جهان فروبست.سپید