گامی بزرگ در درمان یکی از مرگبارترین سرطانها
شفاآنلاین »سلامت» سرطان پانکراس سالهاست که در برابر ایمونوتراپی مقاوم باقی مانده، اما پژوهشگران اکنون به روشی ظریف پی بردهاند که این تومورها با آن از حمله سیستم ایمنی فرار میکنند. این سرطان با سوءاستفاده از یک سیگنال قندی طبیعی که سلولهای سالم برای اعلام «به من آسیب نزن» استفاده میکنند، عملاً خود را از دید سیستم ایمنی پنهان میسازد.
به گزارش شفاآنلاین مطالعهای جدید نشان میدهد تومورهای پانکراس با ایجاد یک پوشش قندی خاص، از شناسایی توسط سیستم ایمنی جلوگیری میکنند. پژوهشگران همچنین موفق به توسعه آنتیبادی تازهای شدهاند که این مکانیسم دفاعی را مختل کرده و پاسخ ایمنی را در مدلهای حیوانی دوباره فعال میکند.
سرطان پانکراس یکی از مرگبارترین انواع سرطانهاست که اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده میشود، گزینههای درمانی محدودی دارد و نرخ بقای پنجساله آن تنها حدود ۱۳ درصد است. برخلاف برخی سرطانهای دیگر، این بیماری معمولاً به ایمونوتراپیهای رایج پاسخ نمیدهد.
کشف مکانیسم پنهانکاری تومور
محققان کشف کردند که تومورهای پانکراس از یک مکانیسم محافظتی طبیعی که توسط سلولهای سالم استفاده میشود، بهره میبرند. در شرایط عادی، سلولها قندی به نام اسید سیالیک را روی سطح خود نشان میدهند تا به سیستم ایمنی بدن سیگنال دهند که «به من آسیبی نرسان».
این تیم تحقیقاتی دریافت که تومورهای پانکراس با اتصال همان نوع قند به یک پروتئین سطحی به نام اینتگرین α3β1 از این سیستم سوءاستفاده میکنند. این پروتئین پوشیده از قند میتواند به گیرندهای روی سلولهای ایمنی به نام Siglec-10 متصل شود و به طور مؤثر یک سیگنال گمراهکننده ارسال کند که به سلولهای ایمنی دستور توقف میدهد.
به گفته دکتر محمد عبدالمحسن، استاد پزشکی دانشگاه نورثوسترن، «تومور عملاً خودش را قندپوش میکند؛ مثل گرگی در لباس میش که از دید سیستم ایمنی پنهان میشود.»
توسعه آنتیبادی جدید
پس از شناسایی این مسیر، محققان آنتیبادی مونوکلونالی طراحی کردند که این سیگنال فریبنده را مسدود میکند. آزمایشها در محیط آزمایشگاهی و در دو مدل حیوانی نشان داد که با استفاده از این آنتیبادی، سلولهای ایمنی دوباره فعال شده و شروع به بلعیدن سلولهای سرطانی میکنند. در موشهای تحت درمان، رشد تومور بهطور قابلتوجهی کندتر شد.
توسعه این آنتیبادی حاصل حدود شش سال پژوهش بوده است. عبدالمحسن میگوید: «هزاران نمونه آنتیبادی را بررسی کردیم تا در نهایت به گزینه مؤثر رسیدیم. دیدن نتیجه، یک نقطه عطف بزرگ بود.»
گامهای بعدی درمان
گام بعدی پژوهشگران، ترکیب این آنتیبادی با شیمیدرمانی و ایمونوتراپیهای موجود است. به گفته عبدالمحسن، «هدف ما فقط کوچک شدن تومور نیست؛ ما به دنبال حذف کامل سرطان هستیم.»
تیم تحقیقاتی در حال آمادهسازی آنتیبادی برای استفاده انسانی و انجام مطالعات اولیه ایمنی و دوز مصرفی است. همچنین آزمایشی تشخیصی در دست توسعه است تا مشخص شود کدام بیماران بیشترین بهره را از این درمان خواهند برد.
برآورد پژوهشگران نشان میدهد در صورت پیشرفت مطابق برنامه، این درمان ممکن است حدود پنج سال دیگر به مرحله استفاده بالینی برسد.
فراتر از سرطان پانکراس
این کشف میتواند پیامدهای گستردهتری نیز داشته باشد. محققان در حال بررسی این موضوع هستند که آیا مکانیسم مشابهی در سرطانهای مقاوم دیگر مانند گلیوبلاستوما یا حتی برخی بیماریهای غیرسرطانی که سیستم ایمنی در آنها دچار خطا میشود، وجود دارد یا خیر.
این پژوهش در حوزه نوظهور گلیکو-ایمونولوژی انجام شده؛ علمی که نقش قندها در تنظیم سیستم ایمنی را بررسی میکند. عبدالمحسن تأکید میکند: «ما تازه در آغاز راه هستیم، اما این یافتهها میتوانند به درمانهای واقعی برای سرطان، بیماریهای عفونی و حتی اختلالات مرتبط با پیری منجر شوند.»
