
شفاآنلاین »سلامت» بسیاری از والدین با مشاهده خودارضایی در کودکان خردسال نگران میشوند، اما این رفتار در بیشتر موارد کاملاً طبیعی است و بخشی از کشف بدن و رشد جنسی کودک محسوب میشود. در این مقاله، هشت راهکار عملی برای مدیریت و هدایت این رفتار به شکل سالم و بدون ایجاد شرمساری یا اضطراب ارائه شده است.
به گزارش شفاآنلاین مشاهده رفتارهای خودارضایی در کودکان میتواند والدین را نگران کند. با این حال، بیشتر کودکان بین ۲ تا ۶ سالگی با اندام تناسلی خود بازی میکنند و این رفتار بخشی طبیعی از رشد جنسی و کشف بدن است. نگرانی والدین اغلب ناشی از برداشت بزرگسالان از این رفتار است، نه از خود کودک.
کودکان هنگام کاوش بدن خود، متوجه میشوند برخی اعضای بدن لذت بیشتری ایجاد میکنند. این رفتار «اشتباه» یا «کثیف» نیست و هیچ نشانهای از اختلال روانی محسوب نمیشود. سرزنش، شرمساری یا تنبیه کودک میتواند پیامدهای منفی طولانیمدت روی عزت نفس و رابطه او با مسائل جنسی در آینده داشته باشد.
دیدگاه دینی والدین نیز اهمیت دارد. اگرچه برخی ادیان خودارضایی را نادرست میدانند، والدین میتوانند با برخورد عاقلانه و بدون ترس، کودک را با مفاهیم مذهبی و اخلاقی در زمان مناسب آشنا کنند.
خودارضایی بخشی از کشف بدن و رشد طبیعی جنسی کودک است و نشانه مشکل روانی یا فرزندپروری نیست.
اگر کودک بیش از حد درگیر این رفتار شود یا از تعامل با دیگران کنارهگیری کند، ممکن است لازم باشد مداخله کنید. تحریک بیش از حد میتواند در دختران باعث آسیب به دهانه ادرار و عفونت شود، بنابراین توجه والدین ضروری است.
به کودک آموزش دهید که فعالیتهای خصوصی بدن باید در مکانهای خصوصی مانند حمام یا اتاق انجام شود. حواس کودک را به فعالیت اجتماعی یا بازیهای مناسب منحرف کنید تا رفتار را به موقع کنترل کند.
کودکانی که احساس خوبی نسبت به خود دارند، کمتر به خودارضایی مکرر روی میآورند. مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و خانوادگی و احترام به حریم خصوصی کودک، عزت نفس او را افزایش میدهد.
تهدیدهایی مانند «اگر ادامه دهی کور میشوی» یا «این کار تو را بیمار میکند» نه تنها مفید نیست، بلکه باعث ایجاد گناه، اضطراب و نگرشهای جنسی ناسالم میشود.
با کودک گفتگو کنید و به او بگویید که این رفتار طبیعی است اما نباید مانع از فعالیتهای دیگر شود. مثال: «جانی، بازی با اندام تناسلی خود احساس خوبی دارد، اما بیایید فعالیتهای دیگری را هم امتحان کنیم.» این نوع گفتگوها به رشد جنسی سالم و تقویت رابطه والد-فرزند کمک میکند.
اگر والدین در بیان مسائل جنسی با فرزندشان مشکل دارند، پزشک یا روانشناس کودک میتواند نقش راهنما را ایفا کند. این کمک نباید جایگزین تعامل والدین شود، بلکه ابزاری برای آموزش صحیح است.
گاهی خودارضایی وسیلهای برای رهایی از تنش یا اضطراب است. والدین میتوانند با آموزش فعالیتهای جایگزین مانند ورزش، موسیقی آرامشبخش یا بازیهای فکری، به کودک کمک کنند تا اضطراب خود را بدون آسیب به بدن مدیریت کند.
با رعایت این نکات، والدین میتوانند رفتار طبیعی کودک را بدون ترس یا شرمساری مدیریت کنند و عزت نفس و رشد جنسی سالم او را حمایت نمایند.