قدرت‌های نادیده‌گرفته‌شده ADHD

شفاآنلاین »سلامت» مطالعه‌ای بین‌المللی نشان می‌دهد بزرگسالان مبتلا به ADHD که نقاط قوت شخصی خود را می‌شناسند و به‌کار می‌گیرند، از سلامت روان بهتر، کیفیت زندگی بالاتر و مشکلات روانی کمتری برخوردارند. این یافته‌ها نگاه صرفاً نقص‌محور به ADHD را به چالش می‌کشد.

ADHD و بازتعریف توانمندی‌ها

به گزارش شفاآنلاین پژوهش جدیدی که توسط دانشمندان دانشگاه بث، کینگز کالج لندن و مرکز پزشکی دانشگاه رادبود هلند انجام شده، نشان می‌دهد آگاهی از نقاط قوت فردی و استفاده فعال از آن‌ها می‌تواند نقش مهمی در بهزیستی بزرگسالان مبتلا به اختلال کم‌توجهی ـ بیش‌فعالی (ADHD) داشته باشد.

این مطالعه که در نشریه Psychological Medicine منتشر شده، نخستین تحقیق گسترده‌ای است که به‌طور نظام‌مند «نقاط قوت روان‌شناختی» را در بزرگسالان مبتلا به ADHD بررسی کرده است.

روش مطالعه

پژوهشگران ۲۰۰ بزرگسال مبتلا به ADHD را با ۲۰۰ فرد بدون ADHD مقایسه کردند و از آن‌ها خواستند میزان همخوانی خود با ۲۵ ویژگی مثبت را ارزیابی کنند؛ ویژگی‌هایی مانند خلاقیت، شوخ‌طبعی، خودانگیختگی و تمرکز عمیق (Hyperfocus) که به‌عنوان «توانایی‌هایی که فرد در آن‌ها خوب یا بسیار خوب است» تعریف شدند.

در حالی که ADHD معمولاً با مشکلاتی مانند حواس‌پرتی، فراموشی و تکانشگری شناخته می‌شود، نتایج این پژوهش تصویری متفاوت ارائه می‌دهد؛ تصویری که بر ظرفیت‌ها و توانمندی‌های افراد مبتلا به ADHD تأکید دارد.

لوکا هارگیتای، پژوهشگر اصلی از دانشگاه بث، می‌گوید:«این یافته‌های هیجان‌انگیز نشان می‌دهد کدام ویژگی‌های مثبت می‌توانند با ADHD مرتبط باشند و به‌عنوان نقاط قوت این اختلال شناخته شوند. آگاهی از این موضوع می‌تواند بسیار توانمندساز باشد؛ اینکه بدانیم ADHD در کنار چالش‌ها، جنبه‌های مثبت مهمی هم دارد.»

نقاط قوت برجسته در افراد مبتلا به ADHD

شرکت‌کنندگان مبتلا به ADHD در مقایسه با افراد عادی، ۱۰ ویژگی مثبت را با شدت بیشتری تأیید کردند، از جمله:

• تمرکز عمیق روی موضوعات مورد علاقه (Hyperfocus)

• شوخ‌طبعی

• خلاقیت

• خودانگیختگی

• شهود و درک شهودی بالا

با وجود چالش‌هایی که افراد مبتلا به ADHD معمولاً در حوزه‌هایی مانند کار، روابط و سلامت روان تجربه می‌کنند، نتایج نشان داد آن‌ها به همان اندازه افراد بدون ADHD قادر به شناسایی و استفاده از نقاط قوت خود در زندگی روزمره هستند.

ارتباط آگاهی از نقاط قوت با سلامت روان

یافته کلیدی این پژوهش آن بود که در هر دو گروه (با ADHD و بدون ADHD)، افرادی که شناخت بیشتری از نقاط قوت خود داشتند و آن‌ها را بیشتر به کار می‌گرفتند، موارد زیر را گزارش کردند:

• بهزیستی ذهنی بالاتر

• کیفیت زندگی بهتر (در ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی)

• علائم کمتر اضطراب، افسردگی و استرس

دکتر پونیت شاه، نویسنده ارشد پژوهش، می‌گوید:«دانستن اینکه چه مهارت‌ها و ویژگی‌های مثبتی در اختیار داریم و استفاده درست از آن‌ها، می‌تواند به‌طور معناداری به سلامت روان ما کمک کند. شاید این بدیهی به نظر برسد، اما اکنون شواهد علمی آن را تأیید می‌کند و می‌توان بر اساس آن، حمایت‌های روان‌شناختی جدید طراحی کرد.»

مسیر تازه برای مداخلات درمانی

این یافته‌ها از رویکردهای «قدرت‌محور» در خدمات سلامت روان حمایت می‌کند؛ رویکردی که تاکنون بیشتر در حوزه اوتیسم استفاده شده و در ADHD کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مداخلات می‌توانند شامل آموزش روانی، کوچینگ، و درمان‌های فردمحور باشند که به شناسایی و استفاده عملی از نقاط قوت کمک می‌کنند.

دکتر شاه می‌افزاید:«گام بعدی این است که بررسی کنیم آیا مداخلاتی که آگاهی و استفاده از نقاط قوت را تقویت می‌کنند، واقعاً می‌توانند سلامت روان بزرگسالان مبتلا به ADHD را بهبود دهند یا نه. افراد نورودایورجنت مدت‌هاست چنین رویکردی را مطالبه می‌کنند و خوشحالیم که اکنون شواهد علمی اولیه برای آن وجود دارد.»

فراتر از نگاه مشکل‌محور

مارتین هوگمن، نویسنده ارشد دیگر این پژوهش از دانشگاه رادبود هلند، تأکید می‌کند:«پژوهش درباره نقاط قوت مرتبط با ADHD هنوز در مراحل ابتدایی است. تفاوت این مطالعه در آن است که علاوه بر افراد مبتلا به ADHD، افراد عادی را نیز بررسی کردیم. هرچند بسیاری از نقاط قوت مشترک بودند، اما برخی ویژگی‌ها به‌طور خاص توسط افراد مبتلا به ADHD تأیید شدند. این به درک بهتر ماهیت ADHD کمک می‌کند.»

او اضافه می‌کند:«آموزش افراد مبتلا به ADHD نباید فقط بر چالش‌ها متمرکز باشد؛ بلکه آگاهی از توانمندی‌ها می‌تواند کیفیت زندگی را افزایش دهد و خطرات شغلی و تحصیلی را کاهش دهد.»