خطرات پنهان ریزپلاستیکها؛ تهدید برای سلامت کودکان تا بزرگسالی
شفاآنلاین »سلامت»،تحقیقات جدید نشان میدهند که مواد شیمیایی موجود در پلاستیکها، که به طور روزمره در زندگی ما استفاده میشوند، تهدیدی جدی برای سلامت افراد به ویژه در دوران کودکی و جنینی ایجاد میکنند. پژوهشگران از دانشگاه نیویورک در بررسیهای خود نشان دادهاند که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی میتواند پیامدهای جبرانناپذیری برای سلامتی انسانها داشته باشد که از مشکلات قلبی و مغزی گرفته تا اختلالات هورمونی و باروری را شامل میشود. این اثرات ممکن است از دوران جنینی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه یابد.
به گزارش شفاآنلاین، این نتایج از طریق تجزیه و تحلیل صدها مطالعه علمی منتشرشده در مجله لَنسِت سلامت کودک و نوجوان به دست آمده است. این تحقیقات بهویژه بر تأثیر مواد شیمیایی پلاستیک بر روی سلامت کودکان تأکید دارند و نشان میدهند که تماس با این مواد در دوران حساس کودکی میتواند به بیماریهای مزمن و مشکلات فیزیکی و ذهنی در سنین بزرگسالی منجر شود.
مواد شیمیایی مضر در پلاستیکها
پژوهشها سه گروه اصلی از مواد شیمیایی در پلاستیکها را شناسایی کردهاند که خطرات عمدهای برای سلامتی به همراه دارند:
-
فتالاتها: این مواد برای افزایش انعطافپذیری پلاستیکها به کار میروند. فتالاتها به طور گسترده در محصولات مختلف پلاستیکی مانند بطریهای پلاستیکی، اسباببازیها و وسایل خانگی یافت میشوند.
-
بیسفنولها: این ترکیبات برای بهبود سختی و استحکام پلاستیکها استفاده میشوند و در انواع محصولات پلاستیکی از جمله بستهبندیهای غذایی، لوازم آرایشی و برخی لوازم خانگی موجود هستند.
-
مواد پر و پلیفلوروآلکیل (PFAS): این مواد برای مقاوم کردن محصولات در برابر حرارت و آب به کار میروند و در پوشاک، کفشها و برخی بستهبندیهای مواد غذایی یافت میشوند.
مطالعات مختلف نشان دادهاند که تماس با این مواد شیمیایی، به ویژه در دوران جنینی و کودکی، میتواند به مشکلات بلندمدت سلامتی منجر شود. این مشکلات شامل بیماریهای قلبی، چاقی، مشکلات باروری، آسم، اختلالات هورمونی و اختلالات شناختی مانند کاهش ضریب هوشی و اختلالات توجه و بیشفعالی (ADHD) است.
چگونه پلاستیکها سلامت ما را تهدید میکنند؟
این مواد شیمیایی به راحتی از پلاستیکها آزاد میشوند. وقتی پلاستیکها در معرض حرارت، گرما یا فشار قرار میگیرند، ممکن است ریزپلاستیکها و نانوذرات را آزاد کنند که به راحتی بلعیده میشوند. این ذرات میتوانند وارد بدن شده و در طول زمان باعث مشکلات مختلف سلامتی شوند.
علاوه بر این، این مواد شیمیایی میتوانند با هورمونهای بدن تداخل پیدا کنند و باعث اختلالات هورمونی شوند. این تغییرات هورمونی میتوانند به مشکلاتی مانند اختلال در رشد مغز، تغییرات در عملکرد سیستم ایمنی و ایجاد التهابهای مزمن در بدن منجر شوند. در برخی از مطالعات، قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در دوران جنینی و کودکی با مشکلات شناختی و رشدی مانند اوتیسم و اختلال کمبود توجه و بیشفعالی (ADHD) ارتباط دارد.
راهکارهای کاهش تماس با پلاستیکها
برای کاهش خطرات ناشی از تماس با پلاستیکها، پژوهشگران پیشنهاداتی دارند که خانوادهها میتوانند آنها را در زندگی روزمره خود پیاده کنند:
-
استفاده از ظروف غذای شیشهای یا استیل ضدزنگ به جای ظروف پلاستیکی که میتوانند مواد شیمیایی را آزاد کنند.
-
پرهیز از گرم کردن ظروف پلاستیکی در مایکروویو یا شستوشوی آنها در ماشین ظرفشویی، زیرا این فرآیندها میتوانند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی خطرناک از پلاستیکها شوند.
این اقدامات بهطور مؤثری میتوانند تماس با مواد شیمیایی مضر را کاهش دهند و به بهبود سلامت افراد، به ویژه کودکان کمک کنند. علاوه بر این، نقش پزشکان در آگاهسازی خانوادهها درباره خطرات پلاستیکها و کمک به انتخابهای آگاهانه برای حفاظت از سلامت بسیار مهم است.
اقدام در سطح کلان
در سطح جهانی، پژوهشگران خواستار وضع قوانین سختگیرانهتری برای کاهش استفاده غیرضروری از پلاستیک هستند. این قوانین باید بهویژه در جوامع کمدرآمد که بیشتر در معرض مشکلات سلامت ناشی از پلاستیکها قرار دارند، اعمال شوند. این تحقیق همزمان با مذاکرات معاهده جهانی پلاستیک سازمان ملل متحد در حال انجام است. این معاهده بهدنبال محدود کردن تولید پلاستیک و کاهش آلودگی ناشی از آن است. بیش از ۱۰۰ کشور از محدودیتهای قانونی برای تولید پلاستیک حمایت کردهاند.
نقش پلاستیک در پزشکی
پژوهشگران با وجود تأکید بر خطرات پلاستیک در زندگی روزمره، به این نکته نیز اشاره کردهاند که پلاستیک در برخی از محیطهای پزشکی هنوز ضروری است. برای مثال، پلاستیک در دستگاههای پزشکی مانند ونتیلاتورها، لولههای تغذیه برای نوزادان نارس، نبولایزرها برای کودکان مبتلا به آسم و ماسکهای پزشکی استفاده میشود. به عبارت دیگر، ارزش پلاستیک در مراقبتهای بهداشتی و پزشکی همچنان مورد تایید است، اما پژوهشگران بر لزوم کاهش استفاده غیرضروری از آن در سایر محصولات مصرفی تأکید دارند.
در نتیجه، خطرات ناشی از ریزپلاستیکها و مواد شیمیایی پلاستیکها یک تهدید جدی برای سلامت عمومی است که نیازمند اقدامات عاجل در سطح فردی و جهانی میباشد./سلامت نیوز
