سالمندان در غبار شهر

شفاآنلاین »سلامت» آلودگی هوا به عنوان یک تهدید جدی برای سلامت سالمندان، نخستین و آشکارترین آسیب خود را بر سیستم تنفسی این گروه وارد می‌کند؛ ریه‌های کهنسال که اغلب به دلیل سن بالا و سال‌ها مواجهه با آلاینده‌ها یا استعمال دخانیات، ظرفیت و انعطاف خود را از دست داده‌اند، در برابر ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و گازهای سمی مانند ازن و دی‌اکسیدنیتروژن بسیار آسیب پذیر می‌شوند.

به گزارش شفاآنلاین این آلاینده‌ها باعث تشدید بیماری‌های زمینه‌ای تنفسی مانند انسداد مزمن ریوی و آسم شده، خطر بروز عفونت‌های شدید ریوی مانند ذات‌الریه را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند و حتی می‌توانند به بروز فیبروز ریوی منجر شوند؛ هر نفس در هوای آلوده برای یک سالمند، ممکن است به معنای افزایش تنگی نفس، سرفه‌های مزمن و کاهش شدید کیفیت زندگی باشد.

علاوه بر سیستم تنفسی، قلب و عروق خونی سالمندان نیز هدف مستقیم آلودگی هوا قرار می‌گیرد، ذرات بسیار ریز معلق در هوا می‌توانند از سد ریه عبور کرده و وارد جریان خون شوند. این امر باعث ایجاد التهاب در عروق، افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون و غلظت خون می‌شود؛ در نتیجه، خطر بروز حوادث قلبی عروقی جدی مانند سکته های قلبی، نارسایی قلبی و سکته های مغزی در سالمندان ساکن در کلانشهرهای آلوده به شکل هشداردهنده افزایش می‌یابد.

آسیب‌های آلودگی هوا به سلامت سالمندان تنها به قلب و ریه محدود نمی‌شود و ابعاد وسیع‌تری از سلامت آنان را تهدید می‌کند. مطالعات نشان داده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض هوای آلوده با تشدید اختلالات شناختی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر و زوال عقل مرتبط است همچنین، آلودگی هوا می‌تواند با تحریک سیستم ایمنی، بیماری‌های خودایمنی و التهابی مانند آرتریت روماتوئید را در سالمندان تشدید کند.

از سوی دیگر، محدود شدن فعالیت‌های بیرون از منزل به دلیل ترس از آلودگی، خود منجر به کاهش تحرک فیزیکی، افزایش احساس انزوا و افسردگی و تضعیف بیشتر سلامت جسمی و روانی در این قشر می‌شود که این امر چرخه معیوبی از کاهش سلامت را ایجاد می‌کند.

فاطمه سادات میرزاده متخصص طب سالمندان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ؛ با هشدار درباره پیامدهای آلودگی هوا برای سالمندان، این پدیده را عاملی تشدیدکننده برای بیماری‌های مزمن قلبی، تنفسی و مجاری هوایی فوقانی در این قشر دانست.

وی تأکید کرد که حضور در فضای آلوده حتی می‌تواند فعالیت‌های ساده‌ای مانند پیاده‌روی را برای سالمندان به امری مضر تبدیل کند و موجب تشدید بیماری و افزایش عوارض شود.

این متخصص طب سالمندان با اشاره به آثار روانی آلودگی هوا خاطرنشان کرد که این معضل تنها جسم سالمندان را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد بلکه ذرات معلق موجود در هوا می‌تواند میزان پرخاشگری و عصبانیت را افزایش دهد.

متخصص طب سالمندان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: محدودیت خروج از خانه نیز به طور غیرمستقیم با افزایش احساس انزوا و افسردگی، بر خلق سالمندان تأثیر منفی می‌گذارد و برای مبتلایان به دمانس (زوال عقل) نیز شرایط شناختی دشواری ایجاد می‌کند.

میرزاده، برای کاهش مواجهه، به سالمندانی که به طور مستقل زندگی می‌کنند، توصیه کرد در صورت ضرورت خروج از منزل حتماً از ماسک استاندارد N۹۵ استفاده کنند و ساعات حضور در فضای باز را به بازه زمانی ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر محدود نمایند.

وی، خریدهای غیرحضوری و آنلاین را در این شرایط گزینه بهتری دانست و در بخشی دیگر از توصیه‌هایش، بر اهمیت مدیریت محیط داخلی خانه تأکید کرد و افزود: استفاده از بخور سرد و دستگاه تصفیه هوا در منزل می‌تواند به کاهش مضرات آلودگی کمک کند همچنین توصیه می‌شود سالمندان برای جلوگیری از ورود آلاینده‌ها، در روزهای ناسالم پنجره‌ها را بسته و از کشیدن پرده غافل نشوند.

میرزاده به سالمندان دارای مشکلات تنفسی یادآوری کرد که از کافی بودن اسپری‌های تنفسی و سالم بودن کپسول اکسیژن در منزل اطمینان حاصل کنند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بر رعایت اصول تغذیه‌ای ویژه در روزهای آلوده تأکید کرد و افزود: افزایش مصرف مایعات، شیر و لبنیات می‌تواند اثر آلاینده‌ها بر بدن را کاهش دهد و مصرف میوه‌جات برای تأمین ویتامین‌ها و پرهیز از غذاهای سرخ‌کردنی و چربی اشباع را نیز برای تعدیل اثرات آلودگی هوا ضروری برشمرد.