ایست قلبـی دانش‌آموزان علائم ظاهری مشخصی ندارد
شفاآنلاین »سلامت» ایست قلبی اصلاً به دانش‌آموز نمی‌آید، اما در چند روز اخیر خبرهایی درباره فوت چند دانش‌آموز به دلیل ایست قلبی، سر و صدای زیادی به راه انداخته است. با شروع سال تحصیلی جدید، یعنی چند روز که از مهر ماه گذشت تا امروز خبر فوت چند دانش‌آموز منتشر شده که طبق گفته والدین، مسئولان مدرسه و اورژانس این کودکان هیچ بیماری‌ای نداشته‌اند، جز یک مورد که فرضیه تأثیر چاقی او در ایست قلبی مطرح است.
به گزارش شفاآنلاین اولین خبر به نام یک دانش‌آموز 14 ساله زنجانی ثبت شد. روز نهم مهر ماه بود که «نیما نجفی» به دلیل دویدن دور حیاط در یک مدرسه از روستای سهرین زنجان جان خود را از دست داد. عموی این دانش‌آموز در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها گفته بود او اضافه وزن داشته و معلم یا مربی مدرسه از او خواسته دور حیاط مدرسه بدود که منجر به از حال رفتن و در نهایت مرگ او شد. حادثه بعدی در روز دوشنبه ۲۱ مهرماه ۱۴۰۴ رخ داد. یک دانش‌آموز چهارم دبستانی از منطقه تبادکان مشهد به نام زهرا گلمکانی، قبل از زنگ تفریح دچار ایست قلبی شد. او را بلافاصله به بیمارستان منتقل کردند اما تلاش پزشکان برای نجات او بی‌نتیجه ماند.
پرنیا رضایی ۹ساله از مدرسه شهید نادری استان ایلام هم به دلیل ایست قلبی جانش را از دست داد. طبق گفته روابط عمومی آموزش و پرورش استان ایلام، این دانش‌آموز در زنگ تفریح در حیاط مدرسه ناگهان از حال می‌رود. مسئولان مدرسه او را به بیمارستان می‌رسانند و اورژانس نیز عملیات احیا را روی دانش‌آموز انجام می‌دهد، ولی احیا جواب نمی‌دهد. طبق گفته مسعود احمدیان، این دانش‌آموز هیچ بیماری زمینه‌ای نداشته و هیچ استرس و شوکی هم به او وارد نشده بود، اما دلیل مرگ او ایست قلبی اعلام شد.
البته ایست قلبی دانش‌آموزان مربوط به سال تحصیلی جدید نیست، مهرماه سال گذشته نیز امیر نیک‌گفتار دانش‌آموز یازدهمی اهل مینو‌دشت به علت ایست قلبی و مشکل حاد تنفسی در مدرسه جانش را از دست داد. یک دانش‌آموز دختر کلاس هفتمی نیز در یکی از مدارس استان گیلان زمانی که سر صف ایستاده بود، ناگهان از حال رفت و فوت کرد. از آن زمان تا کنون علت اصلی مرگ این دانش‌آموزان، از سوی پزشکی قانونی در دست بررسی است. اما ایست قلبی دلایل متعددی دارد که رئیس قلب مرکز طبی کودکان به آن اشاره می‌کند. محمدتقی مجنون درباره اینکه چرا ایست قلبی به سنین کودکی رسیده می‌گوید: «ایست قلبی خیلی در کودکان شایع نیست اما احتمال آن هم وجود دارد، به طور کلی این موضوع در نوجوانی بیشتر است. مثلاً ممکن است یک فرد در دوره نوجوانی و جوانی وسط زمین بازی ناگهان دچار ایست قلبی شود. اما ایست قلبی در کودکان دلایل مختلفی دارد، به عنوان مثال ممکن است کودک مشکلات زمینه‌ای داشته باشد ولی وضعیت او ریشه‌یابی و یا بررسی نشده باشد.»
او با اشاره به مشکلات مادرزادی قلبی که نشانه‌ای ندارند، می‌گوید: «ممکن است کودکی مشکلات مادرزادی داشته باشد ولی والدین او از آن اطلاعی نداشته باشند، همین موضوع یک عامل مهم برای ایست قلبی در کودکان است. اما بعضی از مشکلات از یک سنی به بعد بروز پیدا می‌کنند، مثل بیماری‌های کاردیومیوپاتی یا تنبلی عضله قلب. بیماری تنبلی عضله قلب اشکال و انواع مختلفی دارد، در این نوع بیماری کودک کاملاً سالم است، هیچ علائمی از بیماری قلبی ندارد، اما رفته رفته علائم بیماری خودش را نشان می‌دهد.»
مجنون درباره تأثیر التهاب عضله قلب بر ایست قلبی کودکان که این هم علائمی ندارد، می‌گوید: «علت دیگر ایست قلبی در کودکان، بیماری‌های اکتسابی یا میوکاردیت (التهاب عضله‌ای) است. در این مورد ظاهر بیماری شبیه به سرماخوردگی است، اما این درگیری ویروسی قلب را دچار نارسایی می‌کند و ممکن است عروق قلب را درگیر کرده و منجر به ایست قلبی شود.»
رئیس بخش قلب مرکز طبی کودکان با اشاره به دلایل دیگر ایست قلبی در کودکان توضیح می‌دهد: «علت دیگر در زمینه ایست قلبی دانش‌آموزان، کودکان و نوجوانان یک نوع بیماری زمینه‌ای مانند «تغییرات نواری خاص» است که معمولاً ما در اطفال به آن توجه می‌کنیم. تغییرات نواری خاص به این شکل است که یک قسمتی از نوار قلب آنها طولانی‌تر از حد معمول است که اصلاحاً به آن لانگ QT گفته می‌شود. این گونه بچه‌ها نسبت به سایر کودکان به آریتمی قلبی مستعد‌تر هستند.»
این متخصص قلب کودکان درباره اینکه همه آدم‌ها می‌توانند در حالت عادی دچار آریتمی قلبی شوند اما درصد کمی از افراد سالم بیماری آریتمی می‌گیرند، می‌گوید: «کسانی که لانگ QT هستند و این مشکل را در نوار قلبشان دارند، معمولاً در شرایط خاص و استرس‌زا، مستعد آریتمی می‌شوند که برخی از این آریتمی‌ها ممکن است در جا منجر به ایست قلبی شود. البته لانگ QTها چند مدل هستند، بعضی از آنها ممکن است علائم ظاهری داشته باشند و برخی دیگر نه. در ورزشکاران هم ممکن است این اتفاق بیفتد.»
او با اشاره به ایست قلبی در میان ورزشکاران می‌گوید: «حتماً ورزشکارانی را دیده‌اید که ناگهان وسط زمین می‌افتند و از حال می‌روند. معمولاً توصیه می‌شود به این افراد شوک داده شود اما چون امکانات شوک در همان لحظه وجود ندارد، منجر به فوت شخص خواهد شد.»
مجنون در پاسخ به این سؤال که آیا شرایط مشابهی بین دانش‌آموزی که در حال دویدن و بازی کردن در حیاط مدرسه بوده با ورزشکاری که در وسط زمین بیهوش می‌شود، وجود دارد، می‌گوید: «شرایط می‌تواند مشابه باشد، یکی از این چند علتی که گفتم عامل ایست قلبی است، اما پیدا کردن علت اصلی آن خیلی راحت نیست.»
رئیس بخش قلب مرکز طبی کودکان با بیان اینکه ایست قلبی می‌تواند بدون هیچ علائمی رخ بدهد، می‌گوید: «ایست قلبی عموماً علائمی ندارد. بیمار بزرگسالی داشتم که کاردیومیوپاتی نوع حاد داشت و عضله قلبش خیلی ضخیم و کلفت شده بود. او بدنساز حرفه‌ای بود و خیلی جدی ورزش می‌کرد، ولی عضله قلبش ضخیم شده بود، همین شرایط منجر شد تا او مستعد ایست قلبی شود. خیلی از ورزشکاران فکر می‌کنند چون خیلی خوب می‌دوند و ورزش می‌کنند، هیچ مشکلی ندارند، اما عضله قلب آنها ضخیم شده و نهایتاً منجر به ایست قلبی می‌شود، این موضوع حتی ممکن است در سنین نوجوانی هم رخ بدهد.»
