آیا پزشکان ایرانی از حرفه خود رضایت کافی دارند؟
شفاآنلاین»سلامت»رضایت شغلی مفهومی چندبعدی است که بر اساس مقایسه میان انتظارات فرد و واقعیت‌های کاری شکل می‌گیرد. این رضایت شامل دو بخش اصلی است: رضایت درونی و رضایت بیرونی. رضایت درونی زمانی به وجود می‌آید که فرد از انجام وظایف شغلی، دستیابی به اهداف شخصی و مشاهده اثر مثبت کار خود لذت ببرد. در مقابل، رضایت بیرونی بیشتر به شرایط محیطی و اجتماعی مانند میزان درآمد، پاداش‌ها، روابط کاری و شرایط اشتغال بستگی دارد. ترکیب این دو جنبه تعیین‌کننده سطح کلی رضایت شغلی است و تغییرات آن می‌تواند پیامدهای روانی و رفتاری گسترده‌ای به دنبال داشته باشد.
به گزارش شفاآنلاین؛ در حوزه پزشکی، موضوع رضایت شغلی حساس‌تر است، زیرا کیفیت خدمات درمانی به‌طور مستقیم با انگیزه و تعهد پزشکان گره خورده است. بی‌توجهی به این موضوع می‌تواند موجب افزایش استرس، کاهش انگیزه، ترک خدمت و حتی بروز مشکلات جدی‌تر مانند خطاهای پزشکی یا افسردگی شود. در سال‌های اخیر، پزشکان ایرانی با چالش‌های گسترده‌ای همچون حجم بالای کار، محدودیت‌های مالی، تغییرات تعرفه‌ای، فشارهای اجتماعی و افزایش استرس شغلی مواجه شده‌اند. این شرایط نه تنها سلامت روانی و جسمی پزشکان را تحت فشار قرار داده، بلکه تأثیر منفی بر تمایل آنان به ادامه کار، ارتقاء مهارت‌ها و ارائه خدمات باکیفیت داشته است.
وحید یزدی فیض‌آبادی، دانشیار سیاست‌گذاری سلامت از دانشگاه علوم پزشکی کرمان به همراه شش همکار خود، تحقیقی گسترده در این خصوص و درباره میزان رضایت پزشکان ایرانی از حرفه پزشکی انجام داده‌اند. در این پژوهش، علاوه بر بررسی سطح کلی رضایت پزشکان، عوامل مختلفی که می‌توانند بر این رضایت اثرگذار باشند، مورد تحلیل قرار گرفت.
این مطالعه به صورت پیمایشی و مقطعی انجام شد. بیش از ۱۱۰۰ پزشک ایرانی به‌طور آنلاین به پرسشنامه‌ای پاسخ دادند که محور آن، بررسی میزان رضایت خود و دوستان نزدیکشان از حرفه پزشکی بود. سطح رضایت با مقیاس «کافی» و «ناکافی» دسته‌بندی شد و سپس برای بررسی عوامل مؤثر، از روش‌های آماری دقیق استفاده گردید.
نتایج پژوهش نشان دادند تنها حدود یک‌چهارم پزشکان ایرانی رضایت کافی از شغل خود دارند، در حالی که بیش از سه‌چهارم آنان رضایتی ناکافی یا متوسط را تجربه می‌کنند. همچنین مشخص شد احتمال رضایت شغلی در پزشکان مرد حدود ۵۴ درصد بیشتر از پزشکان زن است.
یافته‌های دیگر بیانگر آن بود که عواملی همچون علاقه به پزشکی، میزان وقت صرف‌شده برای طبابت، درآمد کافی، سطح پایین استرس شغلی، ثبات شغلی و آزادی عمل حرفه‌ای نقش مهمی در افزایش رضایت شغلی دارند. در مقابل، فشارهای مالی، محدودیت‌های شغلی و استرس زیاد از عوامل کاهش‌دهنده رضایت محسوب می‌شوند.
از دل نتایج به‌دست‌آمده می‌توان چنین برداشت کرد که برای افزایش رضایت شغلی پزشکان، باید سیاست‌های حمایتی و مدیریتی مناسبی در نظر گرفته شود. ایجاد شرایط کاری بهتر، کاهش فشارهای روانی، فراهم کردن مزایای مالی مناسب و حفظ استقلال حرفه‌ای پزشکان، راهکارهایی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند. این تغییرات نه تنها برای پزشکان، بلکه برای بیماران و کل نظام سلامت کشور نیز سودمند خواهد بود.
این مطالعه همچنین نشان داد که عواملی مانند نوع دانشگاه محل تحصیل، سال ورود به دانشگاه، میزان علاقه به پزشکی در دوران تحصیل و حتی مهاجرت نیز بر میزان رضایت پزشکان تأثیرگذار است. پزشکان مهاجر در مقایسه با همتایان خود در داخل کشور، رضایت بیشتری گزارش کرده‌اند. همین موضوع نشان‌دهنده اهمیت شرایط اجتماعی و اقتصادی در شکل‌گیری نگرش مثبت یا منفی به حرفه پزشکی است.
انتشار این پژوهش در «مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران» که وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران و انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران است، نشان‌دهنده توجه ویژه جامعه علمی کشور به مسئله رضایت پزشکان است. نتایج آن می‌تواند برای سیاست‌گذاران حوزه سلامت راهنمای ارزشمندی باشد تا با اصلاح شرایط موجود، زمینه افزایش کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی فراهم شود.
