بنیان‌گذار پزشکی نوین ایران که بود؟
شفاآنلاین»سلامت» میرزا علی‌اکبر خان نفیسی، ملقب به ناظم‌الاطبا، پزشک سرشناس، ادیب و از پیشگامان علم در اواخر دوران قاجار، بی‌تردید یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های تاریخ پزشکی ایران است. او را به‌درستی باید بنیان‌گذار پزشکی نوین در ایران دانست؛ مردی که نه‌تنها طب مدرن را در ایران پایه‌گذاری کرد، بلکه نقشی مهم در نهادسازی و تحول آموزش پزشکی ایفا کرد.
به گزارش شفاآنلاین:دکتر حسین شهزادی ، فوق تخصص قلب کودکان در مرکز قلب شهید رجایی طی یادداشتی نوشت : ناظم‌الاطبا در سال ۱۲۲۶ هجری شمسی در شهر کرمان و در خانواده‌ای طبیب‌پیشه متولد شد. طب را نزد پدر آموخت و سپس برای ادامه تحصیل به تهران و مدرسه طب دارالفنون رفت. در مدت کوتاهی با استعداد بالا و تلاش شبانه‌روزی، به دستیار استادان تبدیل شد و در جریان قحطی و بیماری‌های فراگیر تهران در سال ۱۲۵۰، با ایثارگری به درمان بیماران پرداخت.
نخستین بیمارستان نوین ایران
در سال ۱۲۵۲ و با فرمان ناصرالدین شاه، نفیسی نخستین بیمارستان مدرن ایران را با نام «مریض‌خانه دولتی» تأسیس کرد که بعدها به احترام ابن‌سینا، «بیمارستان سینا» نام گرفت. او ۸ سال ریاست این مرکز را برعهده داشت و به لقب "حکیم‌باشی" شناخته می‌شد.
آموزش مدرن پزشکی؛ از مطب تا مدرک
او یکی از ارکان اصلی «مکاتب اربعه» بود؛ نظامی که در آن چهار پزشک برجسته – شامل ناظم‌الاطبا، مؤتمن‌الاطبا، میرزا ابوالحسن خان بهرامی و نظام‌الحکما – دانشجویان پزشکی را به صورت بالینی آموزش داده و تأیید نهایی طبابت را صادر می‌کردند.
چهره‌ای نهادساز و روشنفکر
نفیسی در سال ۱۲۵۴ از مؤسسان «مجلس حفظ‌الصحه» (معادل نظام پزشکی امروزی) بود و در ادامه، با تأسیس بیمارستان دارالشفا در مشهد، خدمات گسترده‌ای در خراسان ارائه داد. از دیگر اقدامات علمی و اجتماعی او می‌توان به بنیان‌گذاری مدرسه شرف (نخستین دبیرستان نوین ایران) و ایجاد کتابخانه ملی مرکزی در تهران اشاره کرد.
پزشک دربار و حامی مشروطه
او پزشک مخصوص مظفرالدین شاه بود و در سال ۱۲۸۵، نقش مؤثری در ترغیب شاه به صدور فرمان مشروطیت داشت. در جریان اپیدمی وبای تهران نیز اقدامات مؤثری انجام داد و رساله‌ای علمی در این خصوص نگاشت.
نویسنده، فرهنگ‌نامه‌نویس و ماندگار در حافظه ملی
میرزا علی‌اکبر خان نفیسی بیش از نیم قرن از عمر خود را صرف خدمت به بیماران کرد و آثار متعددی در علوم پزشکی از خود به جا گذاشت. برجسته‌ترین اثر غیرپزشکی او، «فرهنگ لغات نفیسی» است؛ نخستین فرهنگ‌نامه جامع فارسی که در چهار جلد و طی ۲۵ سال تدوین شد.
او در ۸ تیر ۱۳۰۳ شمسی در سن ۷۷ سالگی در تهران درگذشت. امروز، با شکوفایی دانش پزشکی ایران در سطح جهان، نام ناظم‌الاطبا همچنان زنده است و خدمات او الهام‌بخش هزاران پزشک ایرانی در داخل و خارج کشور باقی مانده است.
