تهران در غبار
شفاآنلاین»سلامت» آسمان خاکستری تهران که هفته‌های غریبی را پشت‌سرگذاشت، حالا گویا به این زودی‌ها قصد ندارد آبی شود. ساکنان پایتخت هم که پاییز و زمستان گذشته، مدام میان هوای آلوده در تردد بودند، حالا بعد از پشت‌سرگذاشتن جنگی دوازده روزه، اگر بخت با آنها یار بوده باشد و خانه‌شان از ضربات حملات اسرائیل در امان مانده باشد و یا عزادار شهیدی نشده باشند، حالا باید در این روزهای گرم، در هوایی که روزهاست پرغبار است، به انجام کارهای روزمره خود بپردازند.
به گزارش شفاآنلاین: هرچند از اضطراب جنگ دوازده روزه کمی کاسته شده است و مردم هنوز حواسشان نیست که چه با سرعت برخی اقلام گران شدند، اما گرمای هوا در کنار آلودگی و وجود ذرات الاینده در سطح شهر، تنفس را در پایتخت، به‌خصوص برای گروه‌های حساس و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، کمی دشوار کرده است.
با وجود گرمای هوا و آلودگی، برخی افراد که کار ضروری ندارند، بهتر است که در سطح شهر تردد نکنند. اما مساله دیگری که هست این است که همین روز گذشته، با وجود این هوای آلوده در ساعات ظهر روز، برق برخی مناطق تهران دوساعت قطع بود. این میان حتی برای آنها که فارغ از کار روزانه در منزل هم بودند، در زمان قطع برق بین ساعت سه تا5عصر، حالشان دست کمی از آنها که در بیرون از خانه مشغول کار بودند نداشت. ساکنان تهران و دیگر شهرهای ایران، حالا نه تنها گرمی هوا و آثار برجای مانده از جنگ دوازده روزه را تحمل می‌کنند، بلکه مجبورند هوایی را هم تنفس کنند که پر از ذرات ریز معلقی است که در ریه‌هایشان جاخوش خواهد کرد و در درازمدت، مشکلات تنفسی و حتی قلبی عروقی را برایشان به ارمغان خواهد آورد. این آلاینده‌ها که در ماه‌های گرم سال، کم خطر‌تر از ذراتی هستند که در فصول سرد در هوا وجود دارند، اما همچنان تنفس را در این روزهای گرم، کمی سخت کرده است.
بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، میانگین کیفیت هوای پایتخت (۱۱ تیر) در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس است. این درحالی است که حتی آنها که جزو گروه‌های حساس نیستند هم از این هوای غبارآلود چندان دل خوشی ندارند.
آلاینده شاخص هوای پایتخت طی ۲۴ ساعت گذشته «ذرات معلق کوچک‌تر از 5/2 میکرون» با میانگین ۱۸۱ بود و کیفیت هوای پایتخت در شرایط ناسالم برای همه قرار داشت. آلاینده شاخص هم‌اکنون «ذرات معلق کمتر از 5/2 میکرون» نیز با میانگین ۱۴۹ و کیفیت هوا در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس است. حالا تهران روزهاست که هوای پاک را به خود ندیده است و ساکنان تهران، در انتظار آسمان آبی مانده‌اند. هرچند غیر از تهران شهرهای دیگری هم به‌خصوص در جنوب ایران، این روزها غبارآلود هستند. حالا گرمای جنوب و قطعی آب و برق را هم که به آن بیفزایید، جنوبی‌ها وضعیت به مراتب بدتری از پایتخت نشینان دارند.
باد و خیزش گردوخاک
بهزاد اشجعی، کارشناس آلودگی هوا، درباره تفاوت آلودگی هوا در فصل گرم و سرد سال، به «آرمان ملی» گفت: تابستان ما جنس آلودگی‌مان با زمستان متفاوت است. در فصل بهار و اوایل تابستان که سرعت باد افزایش پیدا می‌کند، گردو خاک هم ایجاد می‌شود و ذرات معلقی که ما مشاهده می‌کنیم، بیشتر ناشی از همین افزایش سرعت باد و خیزش ذرات معلقی است که در روی زمین هستند. از مناطق غبارناک و غبارخیزی که وجود دارد، که هم اطراف تهران داریم و هم در مرکز کشور و هم در نواحی جنوبی، ما این کانون‌های گردو غبار را داریم. زمانی که سرعت باد افزایش پیدا می‌کند، خیزش گردو غبار هم افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه غلظت ذرات معلق در شهرها افزایش پیدا می‌کند. اما جنس ذرات معلقی که در این مقطع زمانی از سال اتفاق می‌افتد، با آن جنسی که در زمستان است متفاوت است. ریسک و خطر پایین‌تری هم دارند. اما به هرحال آسیب ایجاد می‌کنند و سلامتی را به خطر می‌اندازند، اما نه در حد ذرات معلقی که ما در زمستان در هوا مشاهده می‌کنیم. اندازه این ذرات معلق در فصول گرم بزرگ‌تر است، زیرا از جنس طبیعی هستند. عامل این ذرات بیشتر شرایط جوی و افزایش سرعت باد است.
این کارشناس آلودگی هوا در ادامه گفت: این آلودگی که ما در فصل بهار و اوایل فصل تابستان با آن سروکار داریم و معمولا هم بیشتر شهرهای کشور، به‌خصوص شهرهای جنوبی با آن درگیر هستند، البته ما در تهران هم مشاهده می‌کنیم که بعضا شرایط شاخص کیفیت هوا در روزهای اخیر از عدد200 هم در ساعاتی بالاتر رفت و این نشاندهنده این است که غلظت این ذرات بالا بوده است.
آلاینده اوزون
اشجعی با اشاره به آلاینده اوزون در فصل گرم، افزود: آلاینده اوزون به تدریج در فصول گرم غلظتش افزایش پیدا می‌کند، که تاثیرپذیری مستقیمی از دمای هوا دارد. ما هرچقدر دمای هوا و میزان تابش نور خورشید را بیشتر داشته باشیم، غلظت آلاینده اوزون بیشتری هم خواهیم داشت، زیرا این آلاینده از پراکنش و واکنش‌های شیمیایی جو تولید می‌شود. از میان گازهای اکسیدهای نیتروژن‌دار، هیدروکربن‌های نسوخته‌ای که در جو وجود دارد، یک واکنش‌هایی در حضور نور خورشید حادث می‌شود که در نتیجه منجر می‌شود به تولید آلاینده اوزون تروپوسفری که به عنوان یک آلاینده شناخته می‌شود، برعکس اوزون استراتوسفری که ما داریم و اتفاقا اثر مثبتی هم دارد. اوزون تروپوسفری که در نزدیکی لایه‌های زمینی هست، اثر مخرب دارد و به عنوان آلاینده آن را می‌شناسند، که به دلیل افزایش دما و افزایش میزان تابش خورشید است که در فصل تابستان ما با آن مواجه هستیم و اوج آن هم در ماه‌های تیر و مرداد است.
انفجار دلیل آلودگی هوا نیست
اشجعی درباره اینکه آیا این انفجارهای اخیر که در پی حمله به اسرائیل به ایران ایجاد شد، می‌تواند در افزایش آلودگی تهران سهمی داشته باشد، گفت: نه خیلی نمی‌شود این آلودگی هوا را به این انفجارها ارتباط داد، زیرا حجم این انفجارها و ذرات معلقی که در نتیجه این انفجارها ایجاد شد و توزیع شد در سطح اتمسفر، خیلی عدد پایینی است در مقیاس با آن ذرات معلقی که ناشی از مناطق گرد و غبار خیز است و گردو غباری که ناشی از وزش باد از این مناطق ساطع می‌شود به جو. البته به صورت موضعی اثر دارد، به هرحال مناطقی که انفجار صورت می‌گیرد، اگر نزدیک ایستگاه‌های شاخص آلودگی هوا هم باشند، این ایستگاه‌ها عدد بالاتری را گزارش می‌کنند. اما اثرات محیطی دارد و تاثیر عمده‌ای در غلظت میانگین ذرات معلق در جو یک شهر بزرگی مثل تهران ندارد. این غلظتی که افزایش پیدا کرده است، به‌خاطر همان پدیده افزایش سرعت باد و گردو غبار محلی و طبیعی است که از کانون‌های گردو غبار منتشر می‌شود.
