مردودی قرص شب امتحان
در سال‌های اخیر، مصرف «ریتالین» بین دانش‌آموزان و دانشجویان افزایش چشمگیری پیدا کرده است؛ البته بیشتر بین محصلانی که در طول ترم به اندازه کافی مطالعه نداشته‌اند و حالا در فصل امتحانات می‌خواهند آن را با شب‌بیداری جبران کنند و به‌دلیل نیاز به شب‌بیداری، انرژی و تمرکز بیشتر، جذب این دارو می‌شوند. ریتالین آنقدر بین دانش‌آموزان و دانشجویان طرفدار دارد که به « قرص شب امتحان» معروف است اما اساسا متعلق به حوزه اعصاب و روان است و اغلب برای افراد مبتلا به اختلال کم‌توجهی یا عدم‌تمرکز کافی (ADHD) تجویز می‌شود. اما مصرف خودسرانه آن به بهانه درس خواندن و... چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
ریتالین چیست؟
ریتالین، یک داروی محرک از خانواده آمفتامین‌هاست که نام تجاری آن متیل‌فنیدات (Methylphenidate) است و برای درمان علائم حمله خواب، کم‌حواسی، افزایش هوشیاری، درمان نشانه‌های بیش‌فعالی/ کم‌توجهی ( ADHD) و اختلال کمبود توجه (ADD)تجویز می‌شود. اما در سال‌های اخیر به اشتباه تصور می‌شود که بی‌خطر است؛ بنابراین برای افزایش تمرکز و مطالعه دروس آخر ترم یا روزهای مانده به کنکور مصرف می‌شود.
عوارضی برای مصرف‌های کوتاه مدت
ممکن است گفته شود دانش‌آموزان به‌مدت کوتاه این دارو را مصرف میکنند و مصرف کوتاه‌مدت، عوارض چندانی ندارد اما متخصصان می‌گویند عوارض ناشی از مصرف خودسرانه ریتالین در دانش‌آموزانی که ADHD ندارند و فقط شب امتحان از آن استفاده میکنند، می‌تواند در مدت کوتاه و حتی تنها بعد از یک‌بار استفاده (مصرف یک عدد قرص) بروز کند.
ایجاد وابستگی روانی
مصرف ریتالین می‌تواند منجر به وابستگی روانی هم شود. به‌گفته روانپزشکان، حتی مصرف کوتاه‌مدت این قرص ممکن است باعث شود فرد احساس کند بدون ریتالین نمی‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد.
مصرف فقط با دستور روانپزشک
دکتر وحید شریعت، روانپزشک و رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران:
ریتالین برای افرادی که اختلال عدم‌تمرکز و ADHD ندارند، طبیعتا ضرر دارد ولی این را هم بگویم که یک دارو لزوما ضرر و عوارضش برای همه مصرف‌کنندگان بروز نمی‌کند. وقتی می‌گوییم دارویی در حوزه اعصاب و روان عوارض دارد، منظورمان این است که «به‌طور میانگین» تعدادی را دچار عارضه می‌کند.
فقط روانپزشک می‌تواند تعیین کند که فرد باید چه دزی را مصرف کند. ریتالین چیزی نیست که بشود توصیه کرد و بیشتر نگرانی ایجاد می‌کند تا منفعت.
دانش‌آموزی که فقط 10شب برای امتحاناتش ریتالین مصرف کند هم ممکن است دچار عوارض ناشی از آن شود. ریتالین حتی عوارض جدی‌تری مثل روان‌پریشی هم دارد ولی دزش کمتر است.
