سرطان پروستات؛ تهاجم بی هیچ هشداری
شفاانلاین»سلامت سالانه به ازای هر صدهزار مرد ایرانی، حدود ۱۵ نفر در کشور به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند. سرطان پروستات دومین سرطان شایع، میان مردان محسوب می‌شود و در مراحل اولیه هیچ علامتی هم ندارد. متخصصان اورولوژی توصیه میکنند، مردان از ۵۰ سالگی به بعد برای تشخیص به موقع پروستات، هر ساله غربالگریهای مورد نیاز را انجام دهند. بر اساس آمار مسئولان وزارت بهداشت، ۶۰ درصد جمعیت مردان کمتحرک هستند و ۶۰ درصد نیز اضافه وزن دارند به همین دلیل سرطان پروستات، روند افزایشی به خود گرفته و در رده اول سرطان‌های شایع مردان قرار دارد.
به گزارش شفاآنلاین دکتر سید امیرمحسن ضیایی رئیس جامعه اورولوژی ایران در مورد شیوع سرطان پروستات در جهان و ایران میگوید: «پروستات غدهای است که در زیر مثانه مردان قرار دارد و مهم‌ترین فعالیت آن باروری و بهبود شرایط اسپرم مؤثر است به همین دلیل بسیار حائزاهمیت است. در مورد پروستات سه موضوع مهم وجود دارد، التهاب و عفونت پروستات، بزرگی خوش‌خیم پروستات که سبب علائم ادراری می‌شود و سرطان پروستات که موضوع ما اکنون افزایش و شیوع سرطان پروستات است. پروستات در سنین زیر 50 سال هم اتفاق میافتد و خودش را با علائم عفونی نشان میدهد که وارد آن موضوع نمی‌شویم اما آنچه که مهم است، اشتباه گرفتن بزرگی خوش‌خیم پروستات و سرطان است که دو موضوع کاملاً متفاوت هستند.»
سرطان پروستات دومین سرطان شایع مردان
بزرگی خوش‌خیم پروستات، تقریباً درهمه مردان از سن 35 تا 40 سالگی در آسیب‌شناسی غدد پروستات دیده می‌شود، اما معمولاً از 50 سالگی به بعد علامتدار می‌شود. این متخصص اورولوژی با اشاره به علائم بزرگی خوش‌خیم پروستات توضیح میدهد: «باریک شدن ادرار، زور زدن در ادرار، تکرر ادرار، بیدارشدن شبانه و احتباس ادرار همگی از علائم مشکل در پروستات است. شیوع این بیماری بسیار بالاست و معمولاً با درمان دارویی و جراحی مشکل بیماران حل می‌شود.»
براساس آمارهای بینالمللی، سرطان پروستات دومین سرطان شایع و پنجمین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان محسوب می‌شود. دکتر ضیایی در مورد علت شیوع این نوع از سرطان میگوید: «آمارهای ایران نشان دهنده روند افزایشی ابتلا به سرطان پروستات است. این بیماری جزو سه سرطان اصلی در مردان است به طوری که سالانه 5 تا 7 هزار مورد جدید سرطان در ایران شناسایی می‌شوند. البته شیوع سرطان پروستات در مردان ایرانی نسبت به دیگر کشورها کمتر است، اما روند روبه رشدی دارد که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به سبک زندگی ناسالم اشاره کرد.»
سن و سابقه خانوادگی دو فاکتور مهم برای ابتلا به سرطان
سن، از جمله ریزفاکتورهای ایجاد سرطان پروستات محسوب می‌شود. با افزایش سن، شانس ابتلا به سرطان بیشتر است. رئیس جامعه اورولوژی ایران میگوید: «افرادی که سابقه خانوادگی در سرطان پروستات دارند، باید غربالگری را زودتر از موعد شروع کنند. رژیم غذایی پرچرب، مصرف غذاهای فست فودی، مصرف زیاد گوشت قرمز، چاقی، کم تحرکی و برخی عوامل هورمونی هم در ایجاد سرطان پروستات اثرگذار است.»
سرطان پروستات معمولاً بیعلامت است و همین مورد نقش غربالگریهای به موقع را بیش از پیش نشان میدهد.
دکتر ضیایی میگوید: «بهرغم اینکه مشکلات ادراری را به سرطان پروستات ربط میدهند، اما واقعاً این طور نیست چرا که معمولاً این نشانهها مربوط به بزرگی خوش‌خیم پروستات است. سرطان جایگاهش در محیط پروستات قرار گرفته است بنابراین علامتی هم نمیدهد. حال شاید سؤال ایجاد شود، از کجا متوجه شویم مبتلا به سرطان پروستات هستیم که برای درمان اقدام کنیم؟ اگر دارای ریزفاکتورها بویژه سابقه خانوادگی در این نوع سرطان هستید، حتماً برای چکاپ زودتر از موعد اقدام کنید. مردانی که زمینه ارثی ندارند، پیشنهاد می‌شود بعد از 50 سالگی سالی یک بار برای غربالگری به متخصصان مراجعه کنند تا تشخیص زودهنگام انجام شود.»
افزایش سرطان پروستات در مردان ایرانی
رئیس جامعه اورولوژی ایران با اشاره به اینکه سرطان پوست، معده، پروستات، روده بزرگ و مثانه پنج سرطان اصلی مردان بوده، که دو مورد آن مربوط به سیستم ادراری است، میگوید: «بر اساس آمارجهانی، سال 2020 حدود یک میلیون و 400 هزار مبتلای جدید به سرطان پروستات شناسایی شد که از این تعداد 375 هزار نفرشان فوت کردند. همچنین سال 2024 در آمریکا حدود 220 هزار مورد جدید سرطان پروستات کشف شده است که 50 هزار نفرشان فوت کردند. آمار ایران حدود 15 در هر صدهزار نفر و کشورهای غربی 30 در هر صدهزارنفر است که نشان از تشخیص کمتر این سرطان در ایران دارد، اما شیوع آن روبه افزایش است.»
ترک سیگار یا به طور کلی دخانیات، ترک مصرف مشروبات الکلی، تغذیه سالم که شامل میوه، سبزی و غذاهای کم چرب می‌شود، کاهش وزن و... از جمله راهکارهایی است که فاصله ابتلا به سرطان پروستات را در افراد بیشتر میکند.
دکتر ضیایی در مورد نقش تغذیه سالم در کاهش موارد ابتلا به سرطان میگوید: «بر اساس مطالعات، کمترین میزان ابتلا به سرطان پروستات در شرق دور و کشوری مثل ژاپن است، چرا که سبک زندگی در ژاپن سالم‌سازی شده است و بیشتر غذاهای دریایی مصرف میکنند. همان ژاپنیها بعد از مهاجرت به آمریکا در نسل بعدی‌شان سرطان پروستات بیشتر دیده شده چراکه سبک زندگی غربی تأثیر بسیاری در سالم‌خواری آنها داشته است.»
جراحی یکی از درمانهای رایج پروستات
این متخصص اورولوژی در مورد درمانهای رایج سرطان پروستات توضیح میدهد: «با توجه به سن بیمار و جواب آزمایشهای پاتولوژی درمانهای متفاوتی تجویز می‌شود. اگر در شرایط ابتدایی سرطان تشخیص داده شود، گاهی وقتها فقط نظارت فعال پیشنهاد می‌شود. لزومی ندارد هر سرطان پروستات درمان شود. جنس سرطانهایی که در پاتولوژی با عدد پایین مشخص می‌شود به کاهش طول عمر نمیانجامد و می‌توان کیفیت زندگی بیمار را در عین داشتن سرطان حفظ کرد، اما همواره این افراد باید تحت نظر باشند. حالا اگر سرطان پروستات در افرادی که قابلیت طول عمر بالای 15 سال داشته باشند، تشخیص داده شود و عدد پاتولوژیشان از عدد نرمال بالاتر باشد، دو روش درمان دارند، جراحی و رادیوتراپی. دراین دسته از افراد اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شد با جراحی فرد را از بیماری رها میکنیم. در کنار جراحی اگر بیماری باشد که شرایط عمل برایش مهیا نباشد، رادیوتراپی می‌شود البته درمانهای دیگری هم وجود دارد که بر اساس نوع و شدت بیماری افراد تجویز خواهد شد.»
