بارداری پوچ؛ از پیشگیری تا درمان
شفاانلاین»سلامت»شاید زمانی بوده که حتی نمی‌دانستید باردارید یا باردار بودید، اما خبر بدی شنیده اید. «یک تخم پوچ در رحم شما وجود دارد» یا اینکه «هیچ جنینی در سونوگرافی دیده نمی‌شود.» به شدت ناراحت و آشفته می‌شوید. مفهوم این جملات را درک نمی‌کنید.
به گزارش شفاآنلاین بارداری پوچ (حاملگی آنبریونیک) نوعی سقط زودرس است که در آن تخمک بارور شده در رحم کاشته می‌شود اما به جنین تبدیل نمی‌شود. در این وضعیت، رشد تخمک متوقف می‌شود، اما کیسه حاملگی و جفت همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند و هورمون‌های بارداری را ترشح می‌کنند. این امر ممکن است منجر به علائم اولیه بارداری و حتی تست بارداری مثبت شود. گاهی اوقات این شرایط به‌قدری زود اتفاق می‌افتد که فرد متوجه بارداری خود نمی‌شود.
زمان وقوع بارداری پوچ
بارداری پوچ معمولاً در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. در طی مراحل اولیه رشد، یک تخمک بارور شده به بلاستوسیت تبدیل شده و در حدود هفته چهارم در دیواره رحم کاشته می‌شود. اما در بارداری پوچ، کیسه حاملگی رشد می‌کند بدون آنکه جنینی در آن شکل بگیرد. این وضعیت ممکن است به سه صورت بروز کند:
- بارداری پوچ آن‌قدر زود اتفاق می‌افتد که فرد متوجه بارداری خود نمی‌شود.
- پس از انجام تست بارداری مثبت و مشاهده علائم بارداری، در اولین سونوگرافی مشخص می‌شود که بارداری پوچ وجود دارد.
- پس از مثبت شدن تست بارداری، فرد دچار سقط جنین می‌شود.
شیوع بارداری پوچ
بارداری پوچ یکی از شایع‌ترین علل سقط جنین در سه ماهه اول بارداری است
علائم بارداری پوچ
بارداری پوچ ممکن است به‌قدری زود اتفاق بیفتد که فرد متوجه آن نشود. اما در برخی موارد، علائم اولیه بارداری مانند تأخیر قاعدگی، حساسیت سینه‌ها و تهوع صبحگاهی مشاهده می‌شود. اگر فرد دچار سقط جنین شود، علائم زیر ممکن است بروز کند:
- خونریزی واژینال (از لکه‌بینی تا خونریزی شدید همراه با دفع بافت خاکستری یا لخته خون)
- گرفتگی عضلات شکم و لگن
تشخیص قطعی بارداری پوچ تنها از طریق سونوگرافی امکان‌پذیر است که کیسه حاملگی خالی را نشان می‌دهد.
دلایل ایجاد بارداری پوچ
بارداری پوچ معمولاً ناشی از مشکلات کروموزومی است که در هنگام تقسیم سلولی رخ می‌دهد. این مشکل ممکن است به دلیل کیفیت پایین تخمک یا اسپرم یا یک خطای تصادفی در تقسیم سلولی باشد.
در لقاح، تخمک بارور شده شروع به تقسیم سلولی می‌کند و حدود ۱۰ روز بعد جنین تشکیل می‌شود. اما در بارداری پوچ، جنین هرگز شکل نمی‌گیرد یا رشد آن متوقف می‌شود، زیرا بدن متوجه مشکل کروموزومی شده و مانع از ادامه رشد می‌شود.
عوامل خطر بارداری پوچ
برخی عوامل می‌توانند خطر بارداری پوچ را افزایش دهند، از جمله:
- سن بالای ۳۵ سال
- بیماری‌های زمینه‌ای یا عفونت‌های کنترل‌نشده
- سابقه سقط جنین
عوارض احتمالی بارداری پوچ
عوارض بارداری پوچ نادر است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی شدید
- عفونت
- ایجاد اسکار رحمی پس از عمل کورتاژ (D&C)
- پارگی رحم در موارد نادر پس از عمل D&C
روش‌های تشخیص بارداری پوچ
پزشک با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال، بارداری پوچ را تشخیص می‌دهد. این بررسی معمولاً بین هفته‌های ۷ تا ۹ بارداری انجام می‌شود. در این مرحله، جنین باید در سونوگرافی قابل مشاهده باشد. در مواردی که بارداری پوچ وجود دارد، کیسه حاملگی خالی دیده می‌شود.
سایر آزمایشات برای تشخیص بارداری پوچ
برخی پزشکان سطح هورمون hCG را در خون اندازه‌گیری می‌کنند. این هورمون در اوایل بارداری به سرعت افزایش می‌یابد. اگر میزان افزایش آن پایین‌تر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشان‌دهنده سقط جنین یا عوارض بارداری باشد.
مدت زمان شناسایی بارداری پوچ
مدت زمانی که یک فرد بدون تشخیص بارداری پوچ باردار باقی می‌ماند، متفاوت است. برخی افراد ممکن است تنها چند روز بعد از مثبت شدن تست بارداری، دچار سقط شوند. برخی دیگر ممکن است در اولین سونوگرافی متوجه شوند که کیسه حاملگی خالی است.
گزینه‌های درمانی بارداری پوچ
در برخی موارد، بدن به‌طور طبیعی بافت بارداری را دفع می‌کند. در غیر این صورت، پزشک ممکن است یکی از روش‌های زیر را پیشنهاد کند:
- کورتاژ (D&C): یک روش جراحی که طی آن دهانه رحم باز شده و محتویات رحم با استفاده از ابزارهای پزشکی تخلیه می‌شود.
- سقط طبیعی: در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که فرد منتظر بماند تا بدن به‌طور طبیعی بافت بارداری را دفع کند. این روند ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد.
- دارو درمانی: داروهایی مانند میزوپروستول (با یا بدون میفپریستون) برای تحریک سقط تجویز می‌شوند. این روش باعث گرفتگی و خونریزی طی ۳۰ دقیقه تا ۱۰ ساعت پس از مصرف دارو می‌شود.
مدت زمان بهبود بارداری پوچ
دوره بهبودی معمولاً بین یک تا چهار هفته طول می‌کشد. گرفتگی عضلانی معمولاً در عرض یک هفته کاهش می‌یابد، اما خونریزی ممکن است چند هفته ادامه داشته باشد. همچنین ممکن است چرخه قاعدگی برای چند هفته به تأخیر بیفتد.
از نظر احساسی، گذر از این تجربه ممکن است زمان‌بر باشد. حمایت عاطفی از خانواده و دوستان یا دریافت مشاوره می‌تواند کمک‌کننده باشد.
پیشگیری از بارداری پوچ
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از بارداری پوچ وجود ندارد. در برخی موارد، آزمایش ژنتیکی می‌تواند علت سقط را مشخص کند و برای افرادی که چندین سقط جنین داشته‌اند، مفید باشد.
زمان مناسب برای بارداری مجدد بعد از بارداری پوچ
پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که قبل از تلاش برای بارداری مجدد، حداقل یک یا دو چرخه قاعدگی منظم داشته باشید. مشورت با پزشک قبل از اقدام به بارداری ضروری است.
آیا بعد از بارداری پوچ می‌توان بارداری سالم داشت؟
بله، بیشتر افرادی که بارداری پوچ را تجربه می‌کنند، در آینده بارداری سالم و کاملی خواهند داشت.
احتمال بروز مجدد بارداری پوچ
احتمال تکرار این مشکل پایین است، اما اگر بیش از یک بار اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است آزمایش‌های ژنتیکی را توصیه کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن علائم زیر، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد:
- خونریزی شدید واژینال
- سرگیجه یا غش
- تب مداوم
- درد شدید که با مسکن تسکین نمی‌یابد
در موارد خونریزی شدید (بیش از دو پد در ساعت به مدت دو ساعت متوالی) یا علائم کم‌خونی، باید به اورژانس مراجعه کرد.
