در حال حاضر جمعیت ایران حدود 83 میلیون نفر است که در این بین بیش از 50 درصد این جمعیت تحت پوشش تامین اجتماعی بوده و مابقی نیز تحت پوشش بیمههای پایه دیگری چون بیمه سلامت، نیروهای مسلح، کمیته امداد و ... هستند

شفاآنلاین>سلامت> سرپرست سازمان تامین اجتماعی میگوید انتظار دارند توسعه پوشش بیمه همگانی، آسایش و امنیت را برای آینده جامعه به بار آورد
به گزارش شفاآنلاین: بیمه همگانی همیشه یکی از موضوعات مناقشه آمیز برای بسیاری از نهادها، سازمانهای بیمهگر، مراکز درمانی و جامعه هدف آن یعنی مردم و به طور اخص بیمهشدهها است. حدود 20 صندوق بیمه وجود دارند که برخی از آنها خدمات درمانی ارائه میدهند. حال به گفته سرپرست سازمان تامین اجتماعی قرار است بیمه جدیدی تحت عنوان بیمه خانواده ایرانی نیز راهاندازی شود. طرحی که مشخص نیست در حوزه درمان است یا صرفا به پرداخت مستمری به خانوادهها میپردازد.
در حال حاضر جمعیت ایران حدود 83 میلیون نفر است که در این بین بیش از 50 درصد این جمعیت تحت پوشش تامین اجتماعی بوده و مابقی نیز تحت پوشش بیمههای پایه دیگری چون بیمه سلامت، نیروهای مسلح، کمیته امداد و ... هستند. این علیرغم آن است که حدود 7 درصد مردم از هیچ بیمهای استفاده نکرده و عملا فاقد پوشش بیمهای هستند.
افزایش بیمهشدگان و زیان بیمهها
اردیبهشتماه 93 بود که
طرح تحول سلامت با سه رویکرد حفاظت مالی از مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و نیز ارتقای کیفیت خدمات آغاز شد. هدف رویکرد نخست کاهش پرداختی مستقیم از جیب مردم و کاهش درصد خانوارهایی بود که بخاطردریافت خدمات سلامت دچار هزینه کمرشکن میشدند. در این راستا قرار شد تا افرادی که از هیچ بیمهای استفاده نمیکنند تحت پوشش بیمه قرار گرفته و دستورالعملهای خاصی نیز برای آن تدوین شد.
با رشد تعداد بیمهشدگان، سازمانهای بیمهگر به بزرگترین بدهکاران به دانشگاههای علوم پزشکی، بیمارستانها، داروخانهها و ... تبدیل شدند. مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارشی در مورد تاثیر این طرح بر بیمهها اعلام کرد: «طی این سالها، شاهد رشد یکباره جمعیت تحت پوشش این سازمان بودهایم که این موضوع ناشی از اجرای طرح بیمه همگانی رایگان بوده است و ازسوی دیگر تغییر کتاب ارزش نسبی خدمات بهداشتی ـ درمانی که در راستای طرح تحول نظام سلامت صورت پذیرفت موجب رشد یکباره هزینههای سازمان در نیمه دوم سال ۱۳۹۳ و سال ۱۳۹۴ به بعد گردیده است که علیرغم رشد اعتبارات ۸۳.۱۴ درصدی اعتبارات عمومی این سازمان در قانون بودجه سال ۱۳۹۶، این رقم به عدد ۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین تا پایان سال ۱۳۹۵ سازمان با زیان انباشته در حدود ۴۴۰۰ میلیارد تومان مواجه بود. با توجه به اینکه عملا خلق منابع جدید برای سازمان میسر نیست باید رویکردهایی در جهت کنترل هزینهها اتخاذ شود.» این گزارش در حالی منتشر شد که قرار بود 78 درصد منابع این طرح توسط سازمانهای بیمهگر تامین شود. از سوی دیگر در پی این طرح بیمهها متولی ریسکهای بزرگی چون سرطانها و دیگر بیماریهای صعبالعلاج نیز شدند. این افزایش هزینهها و بدهی به دانشگاههای علوم پزشکی در کنار بدهی دولت به بیمهها تقریبا صندوقهای بیمهای را در آستانه ورشکستگی قرار داد.
علیرضا حیدری کارشناس بیمه و رفاه با بیان اینکه سازمانهای بیمهگر بر اساس آنچه که میگیرند میتوانند هزینه کنند و باید تناسبی بین میزان دریافتی که از حق بیمه مشمولین بیمه دریافت میشود با هزینهای که بیمه میکند وجود داشته باشد، اظهار کرد: «طرح تحول سلامت این تراز را به هم زد؛ به طور مثال حقوق کارگران ۲۵ درصد اضافه شد و منابع درمان آنها از حق بیمه ۹ بیست و هفتم حق بیمه بود در کنار اینها با تعرفههایی مواجه شدیم که هیچ تناسبی با حق بیمه نداشت. بر همین اساس این درآمدها پاسخگوی هزینهها نبود. به دلیل فشاری که بر بیمهها در حوزه درمان وارد شد، عدم تناسب بین منابع و مصارف را به وجود آورد و بیمهها را به بدهکاران بزرگی تبدیل کرد.»
زیان بیمهها در دوره کرونا
وضعیت ضعیف صندوق بیمهها با کرونا تشدید شد. حیدری در این رابطه اظهار کرد: «کرونا در ذات خود یک شکست ساختاری برای همه جهان بود. تمامی هزینهها را که این کشورها پرداخت کردند ما نیز انجام دادیم. از بُعد اشتغال بیکاری را افزایش داد، با افزایش بیکاری پرداخت حق بیمه نیز کاهش پیدا کرد که این به زیان صندوقها بود. از سوی دیگر صندوقها باید بیمه بیکاری را پرداخت کنند. این موضوع نیز به نوعی برای صندوقهای بیمهای هزینه بردار بوده است.»
وی افزود: «در حوزه درمان نیز خسارتهای متفرقه مانند مرخصی استعلاجی و سایر خسارتهای بیماری را سازمانهای بیمهگر موظف هستند پرداخت کنند. خسارت ناشی از فوت نیز باید به بازماندگان تعلق گیرد و دوم اینکه تمامی هزینههای بستری بیماری را به مراکز درمانی پرداخت کند. از سوی دیگر تا زمانی که بازماندگان تحت پوشش بیمه قرار گیرند باید مستمری به بازماندگان پرداخت شود. تمامی اینها هزینههای محاسبه نشدهای است که صندوقهای بیمه را متضرر میکند.»
بیمه خانواده ایرانی در راه است
علیرغم این ضعفها و مشکلات صندوقهای بیمهای، سازمان بیمه تامین اجتماعی قرار است که طرحی به نام بیمه خانوده اجرا کند.
میرهاشم موسوی، سرپرست سازمان تامین اجتماعی در این رابطه اظهار کرد: «خدمت به خانواده ایرانی جزو افتخارات ماست و ما امیدواریم با اجرای طرح بیمه خانواده ایرانی بتوانیم باعث آرامش همه خانوادههای ایرانی باشیم. توسعه پوشش بیمه همگانی، طرح ملی است که در دستور کار داریم تا در دولت سیزدهم آسایش و امنیت را برای آینده جامعه ایران اسلامی به بار آورد. این طرح در سطح ستادی به عنوان پایلوت اولیه شروع شده و امیدواریم بتوانیم بیمه خانواده ایرانی را در گامهای مختلف با رویکرد خانوادهمحوری آغاز کنیم.»
موسوی در مورد جزئیات این طرح سخنی نگفته و مشخص نیست منظور وی بیمه درمانی یا مستمری است، با این حال کارشناسان معتقد هستند این طرح نمیتواند جواب دهد. حیدری در این رابطه اظهار کرد: «اگر منظور از این طرح اعطای بیمه مستمری بازنشستگی است باید با پرداخت حق بیمه همراه باشد اما اگر منظور از بیمه خانواده ایرانی، درمان است که در حال حاضر بیمه سلامت، بیمه ایرانیان، بیمه روستایی و ... وجود دارند که متولی آنها هم بیمه سلامت است که زیرمجموعه وزارت بهداشت بوده و از بیمه تامین اجتماعی نیز بزرگتر است. از سوی دیگر وزارت بهداشت خود متولی و سیاستگذار است و اگر بخواهد ماندگار باشد به دلیل اینکه سیاستگذاری برای تعادل منابع و مصارف باید وجود داشته باشد این طرح زیر نظر وزارت بهداشت باشد.»
وی افزود: «سازمان تامین اجتماعی در حوزه درمانی چندان موفق نبوده است و عملا بیمهشدهها و بازنشستگان آن به شدت از خدمات و بیمه درمانی ناراضی هستند. حال با چه هدف، قید، طرح پژوهشی و تجربه تاریخی در ایران و خارج از کشور سازمان تامین اجتماعی میخواهد چنین کاری را انجام دهد کمی عجیب است.»
حیدری بیان کرد: «حدود 20 صندوق بیمه وجود دارند که بخشی از آنان هم در حوزه مستمری و هم در حوزه درمان فعال هستند. مجموعه شمول کسانی که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی هستند و سایر صندوقهایی که کار درمانی را نیز به شیوهای انجام میدهند همه به یک نوعی در حوزه درمان صندوقهای رفاه دارند. به لحاظ درمانی نیز سایر گروههایی که تحت پوشش این بیمهها نیستند، سازمان بیمه سلامت حاضر به بیمه کردن آنها است.»
وی تاکید کرد: «اگر منظور از بیمه خانواده ایرانی، بیمه درمانی است در حال حاضر ظرفیت آن در سازمان بیمه سلامت وجود دارد و بسیار حرفهایتر از سایر بیمهها فعالیت میکند، لذا به نظر نمیرسد بیمه خانواده ایرانی جذابیت خاصی برای سازمان تامین اجتماعی داشته باشد. البته باید دید که طراح این موضوع چه منظوری داشته و جامعه هدف و خواستگاه آن چیست، به چه سوال و تقاضایی میخواهد پاسخ دهد و چه کمبودی را میخواهد پوشش دهد که سایر بیمهها نتوانستهاند آن را رفع کنند.»
این کارشناس بیمه و رفاه یادآور شد: «سازمان تامین اجتماعی فقط بیمه درمان نمیفروشد بلکه تلفیقی از بیمه اقتصادی و درمانی است. بیمه درمانی برای هیچ صندوق بیمهای سودآوری ندارد و در برخی از گروههای اجتماعی که حق بیمه پرداخت میکنند و بر اساس مصوبه مجلس به بازماندگان آنها مستمری پرداخت میکند نیز حق درمان نمیفروشد چرا که آنان باید سرانه درمان پرداخت کنند و اصلا این گونه نیست که کسی چون بیمه شده، خانواده او نیز تحت پوشش بیمه قرار گیرد.»
وی یادآور شد: «فرد با پرداخت سرانه درمان به تامین اجتماعی بیش از آنچه به عنوان سرانه درمان پرداخت کرده است از خدمات درمانی استفاده میکند به ویژه اگر خدمت درمانی خدمت بستری باشد. لذا هیچ بیمه درمانی سودآور نیست و اگر این کار را انجام میدهد به واسطه تکلیف قانونی است که بر دوش آنها انداختهاند. حتی بیمههای تجاری نیز که با ارزیابی ریسک بیمه درمانی میفروشند این کار را در کنار بیمههای سودآوری چون بیمه عمر انجام میدهند.»روزنامه سپید