مرگ مغزی بازگشت ندارد
شفاآنلاین »سلامت» همه چیز از ماجرای به کما رفتن صابر کاظمی، والیبالیست ملی‌پوش، شروع شد؛ جوانی که بیش از دو هفته پیش دچار حادثه شد و در نهایت به کما رفت. آخرین خبرها حکایت از مرگ مغزی او دارد؛ موضوعی که به خانواده و فدراسیون والیبال هم اعلام شده اما خانواده همچنان مقاومت می‌کند.
به گزارش شفاآنلاین همه اینها گفته شد تا برسیم به مراسم روز گذشته؛ مراسمی درباره اهدای عضو. «مرگ مغزی هیچ‌گاه بازنگشته است». با این جمله بود که امید قبادی، نایب‌رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، آب پاکی را روی دست تمام کسانی ریخت که امید به بازگشت این جوان داشتند. او صبح روز گذشته در نشستی با موضوع اهدای عضو، درباره گمانه‌زنی‌هایی که درباره مرگ مغزی این جوان وجود دارد، تکرار کرد: «مرگ مغزی هیچ‌گاه بازنگشته است. من به‌عنوان متخصص این حوزه می‌گویم که مرگ مغزی بازگشت‌پذیر نیست. دانشگاهی که مسئول این پرونده است نیز تأیید کرده که مرگ مغزی اتفاق افتاده. متأسفانه حالا به امید معجزه نشسته‌اند». قبادی معتقد است این امیدواری به معجزه، ناشی از یک دیدگاه نادرست فرهنگی است: «من معتقدم فردی که دچار مرگ مغزی شده، درست مانند کسی است که مرگ قلبی کرده. همان‌طورکه این فرد با تأیید پزشک به‌سرعت خاک‌سپاری میشود، فردی که دچار مرگ مغزی شده هم باید به‌عنوان فرد غیرزنده در نظر گرفته شود. اما مسئله این است که مرگ مغزی را مرگ نمی‌دانند، درحالیکه تنها تفاوت مرگ مغزی با دیگر علل مرگ این است که خدا فرصت این را داده تا بتوان با اهدای اعضایش، جان هشت نفر دیگر را نجات داد. جالب است که طبق پژوهش انجام‌شده، 85 درصد خانواده‌هایی که با مرگ مغزی به اهدای عضو رضایت نمی‌دهند، بعد از شش ماه از این موضوع پشیمان می‌شوند».
صبح روز گذشته هفتمین نشست از سلسله نشست‌های «بررسی پدیده شبه‌علم و ضد علم و اثرات مخرب آن در حوزه سلامت» با موضوع «خرافات و شایعات در پیوند اعضا» به میزبانی سازمان نظام پزشکی کشور برگزار شد. در این نشست کتایون نجفی‌زاده، مدیرعامل انجمن اهدای عضو، امید قبادی، نایب‌رئیس انجمن اهدای عضو و محمد میرخانی، معاون اجتماعی و پارلمانی سازمان نظام پزشکی ایران، به سخنرانی و گفت‌وگو با حاضران پرداختند. در این نشست از دو طرح جدید انجمن اهدای عضو نیز رونمایی شد. طرح اول قراردادن نشان قلب سرخ اهدای عضو روی کارت نظام پزشکی است که به‌‌منظور فرهنگ‌سازی و ایجاد یک اطمینان دوجانبه بین پزشکان و بیماران دراین‌باره برنامه‌ریزی شده و طرح دوم موسوم به «طرح مهرورزی» است که به سامانه کشوری ویزیت رایگان بیمارانی که عضوی از خانواده آن اهدای عضو داشته، اختصاص دارد.
جابه‌جایی داروهای پیوند در چمدان‌ها
امید قبادی در این نشست صحبت‌های دیگری هم کرد: «در ایران سالانه بین 16 تا 22 هزار نفر به علت تصادفات جاده‌ای جان خودشان را از دست می‌دهند و پنج تا هشت هزار نفر دچار مرگ مغزی می‌شوند. از این پنج تا هشت هزار نفر، سه هزار نفر قابلیت اهدای عضو دارند اما دو هزار نفر آنها به اهدای عضو نمی‌رسند. در ایران باور به مرگ مغزی وجود ندارد». از نظر این پزشک، باید فرهنگ‌سازی گسترده‌ای دراین‌باره انجام شود: «سال‌ها پیش یک عزیز ورزشکار به علت نرسیدن عضو از دنیا رفت. آن زمان خبرنگارانی از من درباره علت این مسئله پرسیدند و من گفتم ما سالانه بیش از سه هزار نفر را در فهرست اهدای عضو از دست می‌دهیم و همه آنها فرزندان ما هستند و به اصحاب رسانه گفتم چرا درباره همه این افراد نمی‌پرسید؟ متأسفانه وقتی یک نام‌آور دچار مشکل میشود، موجی از درخواست در ایران ایجاد میشود اما وقتی این موج می‌رود، ما باز تنها می‌مانیم». نایب‌رئیس انجمن اهدای عضو در ادامه به موضوع دیگری اشاره کرد؛ بحران دارو: «می‌گویند دارو تحریم نیست، درحالیکه این صحبت اشتباه است. با تحریم سیستم‌های نقل و انتقالات چگونه می‌توانیم دارو وارد کشور کنیم؟ در ایران آدم‌های معمولی به‌عنوان مصرف شخصی دارو را در کیف‌های خود برای بیماران پیوند عضو وارد می‌کنند».
مسئولان صداوسیما نمی‌دانند مرگ مغزی چیست!
«کتایون نجفی‌زاده» مدیرعامل انجمن اهدای عضو است. او در ادامه صحبت‌های همکارش به فقدان آگاهی لازم درباره مرگ مغزی اشاره کرد: «ما وقتی پیش مسئولان فرهنگی کشور برای مثال مسئولان صداوسیما می‌رویم، اصلا نمی‌دانند مرگ مغزی چیست. خانواده متوفیان چون آگاهی لازم را درباره مرگ مغزی ندارند، تمایل پیدا می‌کنند که با دستگاه تنفس مصنوعی تا هر زمانی که لازم است، بیمار را زنده نگه دارند، اما نمی‌دانند که مشکل کار زمانی است که بدن فرد مرگ مغزی شده، شروع به فاسد‌شدن می‌کند». او ادامه داد: «باید فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی لازم صورت بگیرد، زیرا برای اهدای عضو فرد مرگ مغزی شده فرصت زیادی وجود ندارد. وقتی فردی مرگ مغزی شده، فرصت نداریم به خانواده بگوییم برود فکرش را بکند و بعد بیاید. اگر لحظه اول هشت عضو فرد امکان اهدا دارند، روز سوم یا چهارم نهایتا دو عضو قابل اهدا میشود. باید بدانیم که مرگ مغزی به‌‌هیچ‌عنوان بازگشت‌پذیر نیست». او ادامه داد: «ما در ایران مشکلات فنی، علمی و زیرساختی در مقوله اهدای عضو نداریم و تنها مسئله حیاتی فرهنگ است که باید به شکلی خوب ساخته شود. ما نیروهای متخصص زبانزد در دنیا مثل دکتر ملک‌حسینی را در شیراز داریم. بر‌اساس قانون هم تمام هزینه‌های اهدا و پیوند بر عهده وزارت بهداشت است. مسئولان نیز همه از اصل اهدای عضو به‌عنوان یک مسئله مقدس انسانی حمایت می‌کنند. خیرین هم در تهیه دارو و دیگر مسائل بسیار همراه‌اند، اما همه اینها 50 درصد ماجراست و 50 درصد دیگر فرهنگ است». این متخصص ریه و فعال حوزه اهدای عضو به اهمیت اهداکنندگان عضو در جامعه تأکید دارد: «جامعه مدیون کسانی است که اهدای عضو می‌کنند، زیرا این افراد توانستند تصمیمی بگیرند که بار مالی، روانی و عاطفی بخش زیادی از جامعه را کم کنند».
دست‌اندازی شیادان طبی به حوزه پزشکی
«محمد میرخانی»، معاون اجتماعی و پارلمانی سازمان نظام پزشکی ایران هم در این نشست به رشد شبه‌علم اشاره کرد: «در ۱۰ سال گذشته ما شاهد جولان شیادی طبی هستیم. شما قبلا می‌دیدید که در شهرهای مختلف ما عطاری‌هایی داشتیم که عرقیجات گیاهی و لوازم حمام می‌فروختند، حالا در قالب اتحادیه‌ای قرار گرفته‌اند و به دلیل تجویز داروهای گیاهی که دست‌ساز خودشان است، موجب مشکلات کبدی برای افراد شده‌اند، تا جایی که برای عده‌ای از بیماران پیوند کبد لازم شده است. از یک جایی به بعد هم برای اینکه بتوانند سهم‌شان را از بازار دارو و درمان بردارند، شروع به دست‌اندازی در عرصه پزشکی کردند». حالا نیز با ایجاد نهادهایی مثل «ستاد احیای طب اسلامی» وضعیت به سمت وخامت بیشتری رفته است: «در صداوسیما به آنها میدان می‌دهند. الان این دست‌اندازی به عرصه اهدای عضو نیز رسیده و با بازنمایی اهدای عضو به‌مثابه دگرکشی یا خودکشی در حال جلوگیری از فرهنگ‌سازی این مسئله و نجات جان بیش از 14 هزار نفر از طریق اهدای عضو آن دو هزار نفری هستند که خانواده‌شان راضی به اهدای عضو نمی‌شوند».
