عمق فاجعه‌ بالاتر از آمار

در مقررات سفر به بسیاری از کشورها از جمله عربستان، آمده است کسانی که چهار واکسن فایزر، بیونتک، آکسفورد، آسترازنکا، مدرنا و جانسون‌اند‌جانسون را تزریق کرده‌اند، اجازه ورود دارند و مسافرانی که دو دُز واکسن اسپوتنیک، سینوفارم و سینوواک را کامل تزریق کرده باشند، در صورت دریافت دُز اضافی یکی از آن چهار واکسن تاییدشده پذیرفته می‌‌شوند. در ایران اما گزینه‌‌های متنوع و متعدد واکسن پیش‌ روی مردم نیست و به‌غیر از دو واکسن سینوفارم و برکت یا شاید آسترازنکای کره، واکسن دیگری زده نمی‌شود.

آسترازنکا این روزها به ایران وارد و برای زیر ۵۰ سال توصیه و تزریق می‌شود. واکسن‌های سینوفارم و برکت هم در بالای ۵۰ سال ایمنی‌زایی کمتری ایجاد می‌کنند. به‌عنوان مثال‌ طی تحقیقاتی که در سریلانکا و مجارستان روی واکسن سینوفارم صورت گرفته، افراد بالای ۶۰ و ۸۰ سال پس از تزریق، ایمنی آنتی‌‌بادی ضعیفی در آنها ایجاد می‌‌شود. در این میان مراکز واکسیناسیون کرونا به محل‌های اصلی ابتلای به ویروس کرونا تبدیل شده است. در شرایطی که هنوز فرد یا نهادی مسئولیت موضوع «ترک فعل» نخریدن واکسن‌های دیگر کشورها برای مردم را برعهده نگرفته است، دولت و وزارت بهداشت و درمان بیشتر ‌روی کمیت واکسن، نه‌کیفیت واکسن‌های تزریقی در کشور متمرکز شده‌اند و چون گزینه‌هایی پیش‌روی مردم در تمامی سنین نیست، مردم را تشویق به تزریق واکسن می‌کنند و به مردم می‌گویند تردید نکنید و هر واکسنی که در دسترس بوده است، حتما تزریق کنید.

البته همه واکسن‌‌های کرونا خوب و مؤثرند و از مرگ‌و‌میر جلوگیری و شدت بیماری را کم می‌‌کنند؛ اما قدرت انتشار سویه جدید ویروس، که اکنون ایران درگیر آن شده است، از سویه اولیه آن، ۱۰۰برابر و براساس برخی تحقیقات 300 برابر و قدرت تکثیر‌شوندگی آن هزار برابر بیشتر است. همچنین نباید فراموش کرد که جولان گونه لامبدا در مرزهای ایران و تشکیل سویه جدید ویروس کرونا در نیجریه بر نگرانی‌ها درباره ایمنی‌زایی واکسن‌های موجود در کشور افزوده است. ترکیب ویروس نیجریه‌ای با دلتا می‌تواند یک فاجعه به جای گذارد.

ویروس‌شناسان هشدار داده‌اند سویه نیجریه‌ای ویروس کرونا به نام Eta در حال گسترش سریع و غالب‌شدن در جهان است. این نوع ویروس توسط بسیاری از سیستم عامل‌های تست RT-PCR کووید‌۱۹ قابل‌تشخیص نیست، که چنین رفتار ویروس نیز سبب نگرانی متخصصان و ویروس‌شناسان سراسر جهان شده است.

این روزها به‌رغم تبلیغات وسیع داخلی در ایران مبنی‌بر گرفتاری سایر کشورها در جهش‌های اخیر ویروس   مثل دلتا، لامبدا و دلتاپلاس، گزارش‌ها از کنترل و مهار بیماری توسط برنامه‌های قرنطینه، تعطیلی، انجام بیماریابی فعال و تزریق دُز سوم واکسن‌های معتبر و قابل ‌تأیید خارجی حکایت می‌کند. دلیل پایین‌بودن میزان مرگ‌و‌میر کشورهای دنیا نسبت به ایران، واکسیناسیون سراسری و کامل تا بیش از 80 درصد گزارش شده است. با واکسینه‌شدن افراد، در‌صورت ابتلا به‌گونه دلتای کرونا عوارض شدید و جبران‌ناپذیر برای مبتلایان ایجاد نمی‌شود و درصد مرگ‌و‌میر کاهش پیدا می‌کند. این در صورتی است که به‌زحمت می‌توان ادعا کرد که پنج‌درصد مردم ایران به‌طور کامل واکسینه شده‌اند.

آمار کرونا در ایران در بحرانی‌ترین وضعیت خود قرار دارد و شرایط کشور فوق‌ بحرانی ارزیابی می‌شود. آمار کرونا با توجه به‌روند واکسیناسیون و با تاکید بر نقش فقدان واکسن در شرایط بحرانی جدید کرونا در کشور هر روز خطرناک‌تر می‌شود. ستاد کرونا همچنان به‌ آزمون‌‌و‌خطا و تصمیمات اشتباه مشغول است. اکنون با افزایش کشته‌شدگان به نزدیک 600 نفر در روز و تعداد مبتلایان به بیش از 40 هزار نفر در روز، وضعیت موجود را نمی‌توان در افکار و اذهان عمومی سوء‌مدیریت تلقی کرد.

در این میان مردم از دولت آقای رئیسی انتظار دارند به روند افزایش واردات واکسن اهتمام بخشند و روند گذشته را سریع‌تر پیش ببرند. گفتنی است؛ هفت واکسن داخلی تاکنون رونمایی شده است و در پروژه سرمایه‌گذاری واکسن‌های داخلی صرف شده است، اما واکسن‌های داخلی تاکنون به تولید انبوه و صنعتی نرسیده است و اسناد و مدارک معتبری نیز در جهت ایمنی‌زایی و تأثیرگذاری آن در دست نیست. در این میان، طبق ماده ۲۹۵ قانون مجازات اسلامی، ترک فعل منجر به مرگ انسان‌ها، خطای محض و قتل غیرعمد محسوب می‌شود و پیگرد قضایی دارد. محمدرضا محبوب‌فر عضو انجمن علمی ارتقای سلامت/ روزنامه آرمان ملی