عوامل زیادی در میزان حس رضایتمندی افراد در جامعه و همچنین شیوع افسردگی دخیل هستند. عواملی که در راس آنها شرایط اجتماعی و وضعیت اقتصادی خانوارها در جامعه است بسیاری از کارشناسان میگویند افسردگی نقطه مقابل«امید» است.

شفاآنلاین>سلامت> این روزها «شادی» و «نشاط» حلقه مفقوده زندگی مردم است. شاید اگر از مردم بپرسید که آخرین باری که شادی واقعی را تجــربه کردهاند، کسی یادش نباشد که آخــرین بــار چه زمانی از ته دل خنــدیــده است.
به گزارش شفاآنلاین: 8 سال از آن وعده رئیسجمهور کشور گذشت که قـول داده بود شادی و نشاط را به کشور بازگرداند، اما آمارها نشان میدهد مردم ایران، با کاهش محسوس امید به زندگی و شــادی و نشاط بهعنوان مولفه اصلی آن، روبهرو هستند. در جایی که چند روز پس از انتخــاب حسن روحانی به عنوان رئیس جمهــور دولــت یازدهم، او گفته بود: «شادی و نشاط حق مردم است» .
او چند ماه بعد در قامت رئیس جمهور اعلام کرد که «نشاط را به زندگی مردم بازخواهد گرداند» اما درست در روزهای پایانی کار او در پاستور، پژوهشگران جهانی با انجام یک مطالعه وضعیت شادکامی در ایران را مورد بررسی قرار دادند و جای تعجب نداشت وقتی ایران در میان 189 کشور جهان، در جایگاه 113 ایستاد. بر اساس گزارش جهانی شادی در سال ۲۰۲۰ ایران از نظر شاخص شادکامی اندکی بالاتر از چارک ناشادترین کشورهاست. پیش از این رتبه جهانی ایران در زمینه شادی و نشاط به گزارش سازمان ملل متحد در سال 2016 برمیگردد، ایران در این گزارش در میان 157 کشور، رتبه 105 را داشته و نمره شادی ایرانیها 8.4 بوده است.
در این میان افزایش افسردگی و اختلافات و درگیریهای خانوادگی که در بسیاری از موارد به قتل میانجامد، روزهای سیاهی را پیشروی اکثر مردم ایران و یک مَرد قرار داده، مردی که قرار است در قامت رئیس جمهور از چند روز آینده بر صندلی اصلی پاستور تکیه بزند و بدون تردید اولین و مهمترین اقدامش، افزایش سطح شادی و نشاط در میان میلیونها نفر افسرده باشد.
چندی پیش مدیرکل مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی گفت که «بالاترین میزان تماسها مربوط به سه حوزه با موضوعات مرتبط با افسردگی و اضطراب، مشکلات خانوادگی و حوزه کودکان و نوجوانان است.»
یزد غمگینترین، زنجان شادترین
عوامل زیادی در میزان حس رضایتمندی افراد در جامعه و همچنین شیوع افسردگی دخیل هستند. عواملی که در راس آنها شرایط اجتماعی و وضعیت اقتصادی خانوارها در جامعه است بسیاری از کارشناسان میگویند افسردگی نقطه مقابل«امید» است.
همانطور که پژوهشگران ایرانی نیز (در بازه زمانی سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۱) دست به یک نظرسنجی زدند و میانگین نمره شادکامی کل کشور ۳.۴۳ بوده و استانهای زنجان و یزد به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین شادکامی را در بین استانهای کشور داشتند. همچنین استانهای گلستان، بوشهر، هرمزگان و کردستان از میزان شادکامی بالاتر از میانگین برخوردار هستند.
میزان رضایت از زندگی کلی در زنان کشور ۱.۲۴ و در مردان ۱.۴۷ است. بیشترین میزان رضایت از زندگی در مردان استان کهگیلویه و بویر احمد و استان قم و کمترین میزان رضایت از زندگی مربوط به زنان استان ایلام و استان کرمان است. بررسیها نشان میدهد که امید به زندگی در استانهای تهران و البرز بیشتر از سایر استانها است (بالاتر از ۷۶ سال) و در استانهای هرمزگان و خراسان شمالی کمتر از سایر استانها (۷۱ سال) است. تنها استان با امید به زندگی کمتر از ۷۰ سال، استان سیستان و بلوچستان (۶۷.۴۵ سال) است.
شیوع خطرناک افسردگی
در این بین محققان معتقــدند؛ از آنجـا که مطابق با گزارشات بینالمللی، ایران وضعیت نامناسبی در هر دو شاخص شادکامی دارد، لازم است اقدامات موثر، هدفمند و نظاممندی برای ارتقای وضعیت آنها انجام گیرد. با توجه به چند بعدی بودن مقوله شادکامی، لازم است که در همه مراحل اعم از تحقیقات، سیاستگذاری و برنامهریزی، رویکرد بین بخشی و با مشارکت کلیه ساختارها و نهادهای دخیل از جمله واحدهای آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، فرهنگی مدنظر قرار گرفته شود.
در این میان برخی دیگر از کارشناسان، شیوع افسردگی را خطرناکتر از کرونا میدانند و معتقدند که باعث افزایش خودکشی، اعتیاد، بزههای خرد و کلان و بیماریهای غیر واگیر خواهد شد، همانطور که دکتر سهیل رضایی، روانشناس با اشاره به غم و اندوه جمعی در جامعه میگوید: «جامعه ایران درگیر یک افسردگی جمعی شده است. دلایل این موضوع هم به شرایط این روزهای جامعه برمیگردد. شرایط اجتماعی و اقتصادی موجب شده تا افسردگی در جامعه بیشتر از قبل شود. البته شیوع کرونا و تنهاییهای این روزهای مردم افسردگی را بیشتر کرده است.
درباره افسردگی باید بگویم که این بیماری نقطه مقابل امید است. وقتی درباره امید صحبت میکنیم درباره احتمال انجام دادن کاری حرف میزنیم و این یعنی فرد میتواند کاری را انجام دهد، بنابراین برای رسیدن به هدفش تلاش میکند. هر چقدر اراده شخص نسبت به امید بالاتر باشد. شادی در بین افراد بیشتر میشود و این شادی در جامعه خودش را نشان میدهد، چراکه مردم یک جامعه امید دارند که میتوانند کارهای بزرگ را با تلاش و پشتکار انجام دهند. او ادامه میدهد:
وقتی امید و شادی برای افراد به بن بست میرسد، افراد دچار ضعف در شخصیت و اراده خود میشوند. غم و اندوه افراد را فرا میگیرد. این موضوع را با مثالی توضیح میدهم. حالا دیگر خرید خانه برای خیلیها یک آرزو شده است. مسائل اقتصادی موجب شده تا یک جوان 25 ساله مدام به این فکر کند که اگر 20 سال کار کند نمیتواند خانه بخرد. همین جوان توانایی شخصی و فردیاش را زیر سؤال میبرد و حاصلش افسردگی و غم میشود و دیگر سادهترین قدمها را برای انجام کار برنمیدارد و همین مورد هم موجب میشود که این جوان بیانگیزه شود.
رضایی با اشاره به اینکه افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روانی است، اظهار میدارد: افرادی که درگیر افسردگی میشوند به تشخیص زودهنگام و اقدامات درمانی مناسب نیاز دارند. چنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، فرد بسته به تجویز پزشک از طریق دریافت دارو، شرکت در جلسات رواندرمانی یا حتی تغییرات سبک زندگی به میزان قابل توجهی بهبود خواهد یافت.
اما اگر هیچ اقدامی جهت مداوای این بیماری انجام نپذیرد، میتواند پیامدهای فاجعهباری را نه تنها برای خود فرد بلکه برای همه اعضای خانواده رقم بزند. با این همه مهمترین عاملی که موجب از بین بردن افسردگی در جامعه میشود میزان رضایتمندی و شادی افراد است، اینکه میزان دستمزد و اختلاف طبقاتی میان شهروندان چه میزان است این موضوع بسیار مهم است و دولتها باید به این مسائل توجه داشته باشند.روزنامه آرمان ملی