امروز دیگر کسی نیست که تاثیرهای اجتماعی بیماری کرونا را انکار کند و یا تاثیر این بیماری را در زندگی اجتماعی افراد کم اهمیت جلوه دهد

شفاآنلاین>سلامت> ادامه کرونا زمینه ظهور خودکشی، خشونت خانگی، همسرآزاری، کودک آزاری، دعوا و نزاع، گرایش به سمت مواد مخدر و مصرف مشروبات الکلی را فراهم میکند
به گزارش شفاآنلاین: طولانی شدن پاندمی کرونا در جهان و ایران موجب شده است تا مشکلات اجتماعی ناشی از این بیماری سرباز کند و بر دامنه آسیبهای آن افزوده شود. افزایش دانشآموزان ترک تحصیل کرده، افزایش کودکان کار، ازدواج زودهنگام دختران، بیکاری و فقر اقتصادی، خشونتهای خانگی و ... موجب نگرانی بسیاری از کارشناسان مسائل و معضلات اجتماعی شده است.
امروز دیگر کسی نیست که تاثیرهای اجتماعی بیماری کرونا را انکار کند و یا تاثیر این بیماری را در زندگی اجتماعی افراد کم اهمیت جلوه دهد. این بیماری از روزی که شیوع پیدا کرد موجب شد تا بسیاری از مشاغل از دست رفته و افراد بسیار زیادی بیکار شوند و این بیکاری زمینه را برای بروز برخی از آسیبهای اجتماعی فراهم کند و حتی این پدیده نامطلوب را که از قبل هم وجود داشته است را افزایش دهد.
یونسکو از ترک تحصیل میلیونها دانشآموز در جهان به دلیل طولانی شدن پاندمی کرونا و تداوم تعطیلی مدارس و فقر خانوادهها خبر میدهد. این آمار در ایران بر اساس گزارش موج، حدود 3.5 میلیون نفر است که حدود 30 درصد دانشآموزان ایرانی را شامل میشود. این موضوع یک زلزله مخرب در نظام آموزشی محسوب میشود. این تنها ترک تحصیل دانشآموزان نیست که خطرناک جلوه میدهد. طولانی شدن حضور این دانشآموزان در فضای مجازی نیز به گفته کارشناسان تربیتی خود یک آسیب محسوب شده که ضرورت توجه به آن را یادآور میشود. از سوی دیگر به کارگیری کودکان در مشاغل نیز این روزها افزایش پیدا کرده است چرا که به دلیل آموزش مجازی آنان دیگر حضور فیزیکی در مدارس ندارند و همین موضوع موجب شده است تا در کارگاههای زیر زمینی کار کنند، همچنین ازدواج زودهنگام دختران هم در فرآیند ترک تحصیل ایام کرونا بی تاثیر نبوده است.
اما این تنها کودکان نیستند که
کرونا بر وضعیت آنان تاثیر گذاشته است، افزایش خشونتهای خانگی و دیگر آسیبهای اجتماعی از جمله مسائلی است که کرونا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در بروز آن دخیل بوده است. با این حال برخی از جامعهشناسان نسبت به پنهان سازی آمار آسیبهای اجتماعی ناشی از کرونا انتقاد دارند.
پنهانسازی آمار آسیبهای اجتماعی ناشی از کرونا
محمد رضا محبوبفر، پژوهشگر و جامعه شناس آسیبهای اجتماعی در این رابطه اظهار کرد: «در حال حاضر متاسفانه با شیوع ویروس کرونا و دسترسی دانشآموزان و دانشجویان به فضای مجازی، متاسفانه آسیبهای اجتماعی ناشی از فضای مجازی با افزایش همراه بوده است.»
محبوبفر افزود: «در حال حاضر سرقتهای خانگی به میزان ۳۰ درصد افزایش داشته است و این آمار به صدا درآمدن زنگ خطر افزایش سرقتهای خرد در جامعه را نمایش میدهد، در چنین شرایطی مشکلات و فشارهای ناشی از مشکلات اقتصادی و معیشتی نیز به معضلات پاندمی کرونا پیوستهاند و متاسفانه نمودار آسیبهای اجتماعی حالت صعودی به خود گرفته است.»
وی بیان کرد: «پنهان بودن آمار آسیبهای اجتماعی برای مثال رقم ۳۰ تا ۴۰ درصدی در خصوص بازماندگان تحصیل در حالی که این آمار بیشتر از این میزان است سبب میشود که دولت و حکومت با پنهان کاری و تکذیب در خصوص مسئلهای به این مهمی عمق فاجعه آسیبهای اجتماعی را پنهان نگه دارد.»
این پژوهشگر و جامعه شناس آسیبهای اجتماعی با اشاره به اینکه پنهان بودن آمار آسیبهای اجتماعی منجر به حل نشدن این معضلات میشود تصریح کرد: «تا زمانی که آمار آسیبهای اجتماعی به صورت پنهان نگه داشته میشود توجه مدیران، سازمانها و مردم به مسائل دیگری جلب شده و معضلات آسیبهای اجتماعی حل نشده باقی میمانند. توجه به این نکته ضروری است که در صورت فراهم شدن امکان تحلیل و بررسی دادههای آماری حول محور آسیبهای اجتماعی کارشناسان و کنشگران اجتماعی نیز میتوانند از حمایت و کمکهای مردم برای فائق آمدن به این مسائل و مشکلات بهرهمند شوند.»
محبوب فر با اشاره به افزایش آمار خودکشی و خشونتهای خانگی بیان کرد: «برای مثال طی این پنج سال روند خودکشی متاسفانه تا ۳۰ درصد افزایش داشته است همچنین خشونتهای خانوادگی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ بیش از ۳۰ درصد با افزایش همراه بوده است. البته این آمارها هر از چندگاهی به صورت غیر رسمی اعلام میشوند، اما همین آمارهای غیر رسمی هم نگران کنندهاند و لزوم توجه بیشتری را به مسائل اجتماعی گوشزد میکنند.»
این پژوهشگر و جامعه شناس آسیبهای اجتماعی بیان کرد: «در کنار آمارهای رسمی در خصوص معضلات و مشکلات آسیبهای اجتماعی کارشناسان علوم اجتماعی نیز نتایج تحلیلی و آماری تحقیقات خود را نیز باید به صورت آماری منتشر نمایند تا شیوه اداره امور کشور برای حل آسیبها پس از انتشار آمارها تغییر کند.»
راه حل کاهش آسیبهای اجتماعی
از سوی دیگر سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاران اجتماعی هم در خصوص تاثیر کرونا بر افزایش آسیبهای اجتماعی گفت: «زمانی که بحرانی اتفاق میافتد بسته به شدت بحران گروههای مختلفی تحت تاثیر آن قرار میگیرند و بدیهی است که عملکرد سازمانهای مختلف، دستگیری اقتصادی، اجتماعی سازمانها و دولت، استفاده از تجارب قبلی و سلامت همه جانبه در طول مدت بحران بر پیامدهای بحران تاثیرگذار خواهد بود.»
وی افزود: «از آن جایی که کرونا یک بحران همه جانبه و جهان شمول شده است طبیعی است که به سبب طولانی بودن آن تبعات و عوارضی متوجه حوزه آسیبهای اجتماعی است. متاسفانه طبق گزارشهای سازمانهای مختلف در طول بحران کرونا تنش در میان اعضای خانواده بسیار افزایش داشته است.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی اظهار کرد: «متاسفانه فقدان مهارتهای فردی و افزایش مسائل حل نشده خانوادگی به سبب کرونا بسیار مشهود شده است، اما ادامه این روند میتواند زمینه ظهور آسیبهای اجتماعی زیادی از جمله خودکشی، خشونت خانگی، همسرآزاری، کودک آزاری، دعوا و نزاع، گرایش به سمت مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی را فراهم کند.»
موسوی چلک بیان کرد: «در شرایطی که کرونا مسائل اقتصادی بسیار زیادی را به وجود آورده است به طوری که مردم امکان معاش خود را از دست دادهاند جامعه شاهد افزایش تعداد کودکان کار و زباله گردی شده است و تمامی آمارهای سازمانهای مرتبط تشدید این اوضاع را با وجود شیوع کرونا نشان میدهند.»
وی تصریح کرد: «عدم مهارتهای لازم از جمله تابآوری، مهارتهای ارتباطی و خودکنترلی همگی تشدید کننده مسائل و مشکلات اجتماعی هستند هرچند که وضعیت اجتماعی قبل از شیوع کرونا هم مناسب نبود، اما با وجود شیوع این بیماری تمامی مشکلات بیش از پیش بروز پیدا کردهاند.»
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با اشاره به آسیبهای مخرب فضای مجازی در دوران شیوع کرونا خاطرنشان کرد: «در طول دوره شیوع کرونا وابستگی بچهها به فضای مجازی وضعیت را نگران کننده کرده است و این مسئله خود به افزایش آسیبهای اجتماعی ناشی از فضای مجازی دامن میزنند که توجه به این موضوع بسیار جدی خواهد بود.»
موسوی چلک در خصوص راه حل فائق آمدن بر افزایش آسیبهای اجتماعی در دوران شیوع کووید ۱۹ ادامه داد: «در چنین شرایطی حوزه اقتصادی، نهادهای تصمیمگیری و مسئولان بیشترین نقش را در کاهش آسیب اجتماعی ناشی از کرونا ویروس ایفا میکنند چراکه در دوران کرونا متاسفانه افراد کم برخوردار با مشکلات بسیار جدی مواجهه شدهاند همچنین تناسبی در میزان دستمزد شاغلان با هزینههای لازم برای زندگی وجود ندارد.»
وی اظهار کرد: «در طول دوره شیوع کرونا فرصت بقا از بسیاری از مشاغل گرفته شده است و مسئولان نسبت به این مسئله باید گامی جدی بردارند، اما توجه به این نکته ضروری است که بحران زاییده زندگی اجتماعی است و هیچ جامعهای خالی از بحران نیست و تنها این نوع رفتار و نحوه برخورد ماست که باید یاد بگیریم با بحران زندگی کنیم برای مثال در زمان زلزله سبک زندگی افراد تغییر میکند بنابراین تنها در چنین شرایطی است که پیامدهای بحران کمتر خواهد شد.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با اشاره به نقش آموزش و پرورش در سلامت اجتماعی عنوان کرد: «موضوع سلامت اجتماعی یکی از موضوعاتی است که باید بسیار جدی گرفته شود و آموزش و پرورش تنها متولی جدی این مسئله است چراکه مدرسه باید به دنبال اصلاح سلامت روانی و اجتماعی باشد در کنار این دسترسی مردم به منابع و خدمات اجتماعی نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در کاهش آسیبهای اجتماعی باید به آن توجه کرد. محرمانه بودن آمار آسیبهای اجتماعی کمکی به حل آنها نمیکند.»
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در رابطه محرمانه بودن آمار آسیبهای اجتماعی و مشکلات ناشی از آن در حل بحران معضلات اجتماعی افزود: «طبیعتاً در هر جامعهای برای حل بحرانها ما نیاز به یک نوع برنامهریزی و تحلیل از وضعیت موجود داریم که این مسئله تنها به واسطه تحلیلهای کمی و آمارها امکان پذیر است. پس از تحلیل و بررسی آمارها ما میتوانیم شاهد مدیریتهای متفاوت برای حل آسیبهای اجتماعی باشیم البته به عقیده من بخشی از این آمارها همواره باید به صورت محرمانه باشد و تنها در اختیار مسئولان قرار گیرد، اما آمارها نقش اطلاعرسانی را میتوانند ایفا کنند و برای حل معضلات اجتماعی ما میتوانیم همکاری مردم را به همراه خود داشته باشیم همانطور که مشاهده میکنید آمار کرونا سبب شده است مردم نسبت به رعایت پروتکلها دغدغه بیشتری داشته باشند. ایجاد حساسی به واسطه تحلیلهای کمی و کیفی آمارها میتواند سبب شود بسیاری از دغدغههای مهم در حوزه آسیبهای اجتماعی از جمله خشونت اولویت محلات و استانها قرار گیرد بنابراین کارشناسان حوزه آسیبهای اجتماعی ترجیح میدهند برای حل این معضلات آمارها را در اختیار داشته باشند.»