آسیب جدی به اقتصاد سلامت
رئیس انجمن داروسازان ایران اظهار کرد:سیستم دارویی کشور به این نحو است که بیشتر داروها از محل تولیدات داخلی تامین می‌شود و بیشترین مصرف داروها نیز در داخل و بهوسیله داروخانه‌ها به دست مردم می‌رسد؛ بنابراین روند تولید دارو در کشور به‌گونه‌ای است که اگر با صادرات همراه نشده باشد اتفاق اقتصادی خاصی در آن رخ نداده است؛ حال آنکه در بحران کرونا هم صادراتی نداشتیم که بتوان اسم آن را رونق اقتصادی گذاشت.
شفاآنلاین>سلامت>هرچند کرونا برای بسیاری از مشاغل بحرانآفرین بود، اما برخی بخش‌ها و صنایع در این بحران سود سرشاری به دست آوردند. ازجمله آنها می‌توان به صنایع داروسازی، تولیدکنندگان مواد غذایی و شرکت‌های ارائهدهنده خدمات اینترنتی و آنلاین اشاره کرد.
به گزارش شفاآنلاین:ازاین‌رو بارها در خبرها شنیده‌ایم که از ابتدای کرونا قیمت سهام برخی شرکت‌های بزرگ داروسازی جهان افزایش چشمگیری داشته است، اما فعالان دارو در ایران این رونق را مقطعی می‌دانند و معتقدند رونق اقتصادی در سایه افزایش صادرات امکان‌پذیر است و باید بین شرکت‌های مختلف داروسازی و داروخانه‌ها نیز تفکیک قائل شد.
نه‌تنها رونق نداشتیم بلکه رکود هم بود
محمدباقر ضیاء، رئیس انجمن داروسازان ایران ازجمله این افراد است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا بحران کرونا و رونق مراجعات به داروخانه‌ها سبب رشد اقتصادی آنها شده است، چنین گفت: «اگر منظور از رونق مجموعه‌های تولید و توزیع دارو و داروخانه‌ها در بحران کرونا اضافه شدن فروش چند عدد ماسک و محلول ضدعفونی به اقتصاد آنها باشد بله، اما این یک طنز تلخ است زیرا بحران کرونا سبب شد داروخانه‌های ما به یکباره با رکود زیادی مواجه شوند و دلیل آن هم عدم حضور همکاران پزشک در مطب‌ها و در نتیجه آن مختل شدن روند معمولی مراجعه بیماران به داروخانه‌ها بود؛ بنابراین داروخانه‌‌داران به دلیل رسیدن سررسید بدهی مجبور به گرفتن وام و استقراض از بانک‌ها شدند و همین امر سبب شد تا فشار اقتصادی مضاعفی بر آنها وارد شود.»
ضیاء افزود: «داروسازان در ماه‌های ابتدایی بحران کرونا و در ایام عید حسب وظیفه اخلاقی و حرفه‌ای خود پیشخوان داروخانه‌ها را خالی نکردند و علیرغم اینکه هیچ‌گونه فروشی نداشتند در داروخانه‌ها حاضر شدند و امروز انتقاد ما این است که نوع برآورد این مسئله که بحران کرونا سبب سود سرشار داروخانه‌ها شد درست نیست زیرا این روند یک جریان سیال و زنجیرهوار است که بحران کرونا سبب اختلال در آن شد و داروخانه‌ها از این محل متضرر هم شدند.»
رئیس انجمن داروسازان ایران در ادامه اضافه کرد: «سیستم دارویی کشور به این نحو است که بیشتر داروها از محل تولیدات داخلی تامین می‌شود و بیشترین مصرف داروها نیز در داخل و بهوسیله داروخانه‌ها به دست مردم می‌رسد؛ بنابراین روند تولید دارو در کشور به‌گونه‌ای است که اگر با صادرات همراه نشده باشد اتفاق اقتصادی خاصی در آن رخ نداده است؛ حال آنکه در بحران کرونا هم صادراتی نداشتیم که بتوان اسم آن را رونق اقتصادی گذاشت.»
ضیاء با بیان اینکه وقتی زنجیره آخر سیستم تولید و توزیع دارو یعنی داروخانه‌ها دچار رکود می‌شود تمام زنجیره با مشکل مواجه خواهد شد، گفت: «زمانی که داروخانه با بحران کرونا مواجه شدند نزدیک به چهار تا پنج ماه از بیمه‌ها طلب داشتند و از طرف دیگر بیش از میزان طلب خود بدهی به شرکت‌های دارویی داشتند؛ بنابراین ناچار شدند از شرکت‌های دارویی طلب استمهال کنند تا چک‌های عقب‌مانده آنها پاس شود. بنابراین به جرات می‌گوییم که داروخانه‌ها نه‌تنها در بحران کرونا جهش اقتصادی را تجربه نکردند بلکه به‌شدت دچار آسیب اقتصادی و حتی جانی شدند.»
وی ادامه داد: «ازاین‌رو از ستاد ملی مقابله با کرونا و وزیر بهداشت تقاضا کردیم که داروخانه‌ها را در ردیف مشاغل آسیب‌دیده از این بحران قرار دهند تا این صنف بتواند از زیر بار سنگین رکود حاکم بر این بخش دوام بیاورد.»
رئیس انجمن داروسازان ایران افزود: «خوشبختانه آن دوران را با قناعت و خویشتن‌داری داروسازان پشت سر گذاشتیم و معتقدیم بخش داروخانه هیچ‌گونه جهش اقتصادی را تجربه نکرد و اعداد و ارقام آن هم مشخص است؛ علاوه بر این با حساب‌وکتاب داروی تولید و توزیع‌شده در کشور هم می‌توان به این نتیجه رسید که نه‌تنها جهشی در این بخش نبوده بلکه شاهد رکود هم بوده‌ایم.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه در خبرها گفته می‌شود برخی تولیدکنندگان دارو و فعالان این بخش در ایران جزو فهرست میلیاردرها قرار گرفته‌اند، اظهار داشت: «شنیدن این خبر مایه خوشحالی است و اگر چنان رونقی در صنعت داروسازی ایران باشد که همکاران ما در جهان جزو شرکت‌های پربازده و پرسود شوند این برای ما افتخار است. البته شناخت بنده از صنعت زیاد نیست و فعالان صنعت باید دراین‌باره اظهارنظر کنند.»
ضیاء در ادامه با بیان اینکه باید در بحث سود در بحران کرونا بین داروخانه‌ها و بخش صنعت هم تفکیک قائل شد، افزود: «حتی در صنعت هم باید تفکیک قائل شویم. ضمن اینکه امروز بدون شک صنعت ما صنعتی پویا است و داروسازان ایرانی حرف‌هایی را می‌زنند که در دنیا شنیدار دارد. برای مثال بحث‌هایی مطرح شده در تولید واکسن ایرانی کرونا و یا داروهای کمک‌کننده به درمان کرونا که به پشتوانه علمی داروسازان ایرانی تولید شده‌اند گواه این مدعا هستند.»
رئیس انجمن داروسازان ایران تاکید کرد: «البته این توانایی‌ها نشانه جهش اقتصادی در این بخش نیست زیرا اقتصاد زمانی با شکوفایی و جهش مواجه می‌شود که صنعت صادرات گسترده‌ای داشته باشد و باید پرسید که آیا در ایام کرونا توانستهایم صادرات کنیم.»
وی با تصریح بر اینکه افزایش مراجعات به داروخانه‌ها حتی برای خرید ماسک و محصولات مرتبط با کرونا هم نتوانسته اقتصاد داروخانه‌ها را رونق ببخشد، گفت: «داستان داروخانه بسیار شفاف است و مردم آنچه را با چشم دیده‌اند می‌پذیرند. البته در فروش ویتامین‌ها و محصولات حفاظتی و ماسک افزایشی را شاهد بودیم، اما مراجعه‌کنندگان تنها برای خرید محصولاتی مراجعه می‌کردند که سود زیادی برای داروخانه‌ها نداشت؛ لذا متاسفانه امروز سود برخی داروخانه‌ها به یک‌سوم فروش روزانه قبل از بحران کرونا هم نمی‌رسد و آمارها در این خصوص شفاف است.»
اقتصاد سلامت آسیب جدی دید
عباس کبریایی‌زاده، عضو هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران هم دراین‌باره گفت: «به‌طورکلی کرونا سبب رکود در اقتصاد جهان شد، اما این بحران صنایعی را که به‌طور مستقیم مرتبط با بخش مراقبت و پشتیبانی کرونا بودند به حرکت واداشت؛ البته رونق در این بخش هم یکسان نبود و ما دیدیم که مراجعات به بیمارستان‌های خصوصی و حتی بیمارستان‌های دولتی که بخش قابل‌توجهی از درآمد آنها وابسته به جراحی‌ها و مراقبت‌های غیرکرونایی بوده به‌شدت کاهش یافت و مردم مراجعات خود را به نظام سلامت به دلیل کرونا به‌شدت پایین آوردند.»
وی افزود: «امروز اگر بخواهیم درباره اقتصاد سلامت که اقتصاد دارو هم جزوی از آن است، صحبت کنیم باید بگوییم که اقتصاد سلامت دچار آسیب جدی در کل دنیا و ایران شد. البته هرچند در بخش مراقبت و درمان کرونا تحرک خوبی داشتیم، اما باید بدانیم که نمی‌توان این تحرک را به‌عنوان یک رشد مستمر و تضمین‌شده اقتصادی در صنعت قلمداد کنیم.»
کبریایی‌زاده اضافه کرد: «ما رشد قابل‌ملاحظه‌ای در تولید محصولات مرتبط با بیماران کرونا و به تبع آن شکوفایی را در شرکت‌های داروسازی و داروخانه‌ها داشتیم، اما در حوزه اقتصاد اگر رشد متوازن در تمام حیطه‌ها وجود نداشته باشد، در اقتصادی‌هایی همچون اقتصاد ما که نرخ مالیات بر اساس بهره‌وری اقتصادی محاسبه می‌شود، ممکن است قضاوت‌های نادرستی به وجود آید که نمونه این نوع قضاوت‌ها را هم در اوایل بحران کرونا دیدیم و نهادهای متولی این بخش عنوان کردند که بیمارستان‌ها به دلیل افزایش مراجعات و شرکت‌های دارویی به جهت افزایش تولید باید پرداخت‌های مالیاتی خود را افزایش دهند که این نوع محاسبه درست نبود.»
وی در ادامه به موضوع سودآوری شرکت‌های داروسازی اشاره کرد و گفت: «شرکت‌های دارویی هم به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند که هر یک در این بحران وضعیت متفاوتی داشتند. برای مثال برخی از آنها که در تولید داروی بیماران مزمن و صعب‌العلاج سرمایه‌گذاری کرده بودند و داروهای بیماران سرطانی و یا قلبی و عروقی را تولید می‌کردند با یک رکود بزرگ مواجه شدند زیرا بار مراجعات به مطب‌ها و بیمارستان‌ها کاهش یافته بود و درنتیجه مصرف دارو نیز کاهش بزرگی را نشان می‌داد و همین امر سبب رکود در این بخش شده بود.»
کبریایی‌زاده در ادامه گفت: «این روزها همه تلاش جامعه پزشکی کمک به کاهش آلام ناشی از بیماری کرونا است و بخش قابل‌توجهی از آنها مطب‌های خود را غیرفعال کرده‌اند و زمانی که پزشک در محل کار خود حضور نداشته باشد مراجعات به آزمایشگاه‌های تشخیصی و داروخانه‌ها کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین باید در این خصوص یک نگاه اقتصادی جامع‌نگر داشت.»
عضو هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران افزود: «البته در بخش درمان کرونا صنعت داروسازی کشور خوش درخشید و این ناشی از آن بود که دانش تولید دارو در کشور از سال‌های گذشته به‌خصوص از زمان جنگ تحمیلی به بعد به‌روز شده بود و بعد از آن هم سرمایه‌گذاری‌های خوبی از طرف دولت در این بخش شد و ما امروز توانستیم به این نقطه برسیم.»
وی با رد جمله «سود سرشار داروسازان در بحران کرونا»، اظهار داشت: «بنده سود سرشار را قبول ندارم چون مدیر گروه اقتصاد دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم و سعی می‌کنم نگاه جامع به موضوعات اقتصادی داشته باشم.»
کبریایی‌زاده اظهار داشت: «آنچه در صنعت داروسازی دنیا در بحران کرونا رخ داد شامل چند بخش بود که یک بخش آن مربوط به تولید ویتامین‌ها و مکمل‌های تقویت‌کننده سیستم ایمنی می‌شد که در این بحران شرکت‌هایی فعال در این بخش رونق خوبی را تجربه کردند. البته در ایران هم اتفاقات خوبی در این بخش با همراهی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو افتاد و شرکت‌های داخلی توانستند بیش از 98 درصد نیاز کشور را در این بخش تامین کنند.»
وی در پاسخ به این پرسش که چرا قیمت این محصولات بعد از بحران کرونا افزایش یافت؟ گفت: «این اتفاق از ابتدای سال قبل رخ داده بود و دلیل افزایش قیمت این محصولات هم این بود که تا اردیبهشت 98 بخش قابل‌توجهی از ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه تولید ویتامین‌ها و مکمل‌ها توسط وزارت بهداشت و دولت تامین می‌شد، اما از بهار سال گذشته دولت تصمیم گرفت این ارز را قطع کند و تصمیم بر این شد که ارز مواد اولیه تولید ویتامین‌ها و مکمل‌ها نیمایی شود، که به اعتقاد ما کار درستی بود زیرا ارز 4200 تومانی در آن ایام در دسترس نبود. ضمن اینکه این روند برای مردم هم مفید بود زیرا دولت نمی‌توانست ارز مورد نیاز این بخش را تامین کند و همین امر سبب کمبود این محصولات شده بود.»
کبریایی‌زاده با بیان اینکه بنده به‌عنوان یک متخصص در درجه نخست در دسترس بودن دارو را مهم‌تر از قیمت آن می‌دانم، افزود: «مسئولیت قیمت بر عهده دولت است و برای داروسازان این امر اولویت دارد که در راستای وظایف انسانی و حرفه‌ای خود داروی باکیفیت را برای مردم تولید کنند، اما اینکه دولت تصمیم می‌گیرد قیمت دارو را بالا و یا پایین ببرد باید خود او هم در این بخش پاسخگو باشد و سیاستهای خود را در این بخش به‌صورت درست بچیند. این را هم باید گفت که دولت در این بخش چاره‌ای جز این نداشت زیرا به دلیل کمبود ارز مجبور بود ارز را به داروهای ضروری‌تر مانند داروی بیماران دیابتی و یا صعب‌العلاج اختصاص دهد؛ بنابراین ارز این محصولات به نیمایی تغییر یافت و همین امر افزایش قیمت این محصولات را در پی داشت.»سپید
نظرات بینندگان
آخرین اخبار