راه‌حل ابتکاری سازمان جهانی بهداشت برای جدی‌ترین بحران بهداشتی دنیا

به گزارش شفاآنلاین: از زمان شروع زمزمه‌های ساخت واکسن کرونا در گوشه و کنار جهان و احتمالی دستیابی به واکسن‌های قطعی و موثر در ماه‌های آینده، اضطراب دولت‌ها برای آنکه از گردونه رقابت برای دستیابی به این کالای حیاتی عقب نمانند هر روز بیشتر شده تا جایی که امضای قراردادهای پیش‌خرید واکسن به یکی از برگ برنده‌های دولت‌ها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود تبدیل شده است.

رقابت جهانی برای پیش‌خرید واکسن

برای نمونه اتحادیه اروپا در قراردادی با شرکت آسترازنکا، دستیابی به ۳۰۰ میلیون دوز از واکسن تولیدی این شرکت را تضمین کرده است. همچنین این اتحادیه با شرکت‌ «سانوفی» که یک شرکت سازنده واکسن و داروهای معتبر در دنیا است قراردادی امضا کرده تا ۳۰۰ میلیون دوز از واکسن ویروس کرونا این شرکت را در صورت ساخت بخرد. علاوه بر این کمیسیون اروپا هم برای اطمینان از دریافت سریع واکسن قطعی کرونا پس از تولید انبوه از خرید ۴۰۰ میلیون دوز از واکسن بالقوه تولیدی شرکت جانسون‌اندجانسون آمریکا به نام کشورهای عضو اتحادیه خبر داده است.

بر اساس گزارش شبکه خبری فرانس پرس؛ برخی کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات‌متحده، بریتانیا، کانادا و ژاپن هم با گذشت هفت ماه از همه‌گیری این ویروس و حتی پیش از به پایان رسیدن آزمایش‌های بالینی واکسن‌های بالقوه، دستکم سه میلیارد دوز از آنها را سفارش داده‌اند.

به گزارش این شبکه خبری، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا یکی از سیاست‌مدارانی است که به این رقابت دامن زده است. به‌گونه‌ای که دولت وی قراردادهایی برای خرید دستکم ۸۰۰ میلیون دوز واکسن با ۶ شرکت تولیدکننده دارو برای جمعیت ۳۳۰ میلیون نفری این کشور امضا کرده و قرار است تحویل برخی از آنها از پایان سال جاری (۲۰۲۰) آغاز شود.

راه‌حلی ابتکاری سازمان جهانی بهداشت

از‌این‌رو سازمان جهانی بهداشت در اقدامی هماهنگ با گروه «کوواکس»، ائتلافی برای تضمین دسترسی سریع و عادلانه به واکسن کووید ۱۹ در سراسر جهان ایجاد کرد و با همراه گروه اتحاد واکسن Gavi اقدامات خود را برای خرید ۲ میلیارد دوز واکسن کووید-۱۹ آغاز نمود.

ست برکلی، مدیرعامل اتحادیه جهانی واکسن در خصوص این اتحاد گفت: «کوواکس تنها راه‌حل جهانی برای کنترل همه‌گیری کرونا است؛ زیرا برای اکثریت قریب به ‌اتفاق کشورها خواه قادر به پرداخت هزینه‌های خود باشند و یا نیاز به کمک داشته باشند، دریافت سهم تضمین‌شده از دوزها و جلوگیری از در آخر صف ماندن از نظر زمان دسترسی مهم است. این اتفاق را در طول همه‌گیری آنفولانزا H1N1 در دهه گذشته دیدیم.»

مدیر اجرایی اتحادیه واکسن‌ها «جی‌‌ای‌‌وی‌آی» افزود: «این طرح هماهنگ معروف به «کواکس» به امضای ژاپن، آلمان، نروژ و بیش از ۷۰ کشور دیگر رسیده است.» برکلی اضافه کرد: «ما در حال حاضر ۷۶ کشور با درآمد متوسط و درآمد بالا را داریم که قصد مشارکت خود در این طرح را تایید کرده‌اند و انتظار داریم که این تعداد افزایش یابد.»

وی اضافه کرد: «این خبر خوبی است و نشان می‌دهد که طرح کواکس اکنون در سراسر جهان علاقه‌ای را که امیدوار بودیم جلب کرده است.» برکلی تصریح کرد: «هماهنگ‌کنندگان کواکس در حال مذاکره با چین هستند تا دریابند که آیا این کشور هم می‌خواهد به این برنامه بپیوندد یا نه.» وی افزود: «ما دیروز با دولت چین دراین‌باره گفت‌وگو کردیم، اما هنوز هیچ توافقنامه‌ای با آنها امضا نکرده‌ایم ولی خوشبختانه پکن سیگنال مثبتی داده است.»

ریچارد هاتچر، مدیرعامل CEPI هم در این خصوص گفت: «این سطح اولیه علاقه نشان‌دهنده یک اعتمادبه‌نفس فوق‌العاده در کوواکس است. هدف مشترک ما محافظت از مردم در سراسر جهان از طریق تخصیص عادلانه واکسن کووید ۱۹ است».

وی افزود: «کوواکس یک راه‌حل ابتکاری برای جدی‌ترین بحران بهداشت عمومی جهان در حافظه ارائه می‌دهد. این امر با دستیابی به واکسن‌های ایمن و موثر از طریق سرمایه‌گذاری اولیه در ظرفیت تولید، سرعت می‌بخشد و با پشتوانه یک سبد گسترده و متنوع از کاندیداهای تولید واکسن‌، شانس موفقیت را به حداکثر می‌رساند. از طریق کوواکس آرزوی ما این است که بتوانیم هزینه واکسیناسیون ۲۰ درصد از آسیب‌پذیرترین جمعیت‌ها در هر کشوری را بدون در نظر گرفتن سطح درآمد آنها تامین کنیم و تا پایان سال ۲۰۲۱ واکسینه کنیم. حصول اطمینان از دسترسی عادلانه فقط موضوع عدالت نیست. این سریع‌ترین راه برای پایان دادن به این بیماری همه‌گیر است.»

راهکاری دسترسی همگانی به واکسن

تدروس آدهانوم، دبیر سازمان جهانی بهداشت هم در یک نشست مطبوعاتی درباره برنامه جهانی «کوواکس» گفت: «زمانی که محدودیت‌هایی در عرضه واکسن کووید ۱۹ وجود دارد، مهم است که واکسن در اختیار کشورهایی قرار گیرد که در بالاترین میزان خطر هستند.»

وی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت برنامه کواکس را به‌عنوان «یک سیاست بیمه ارزشمند» برای همه کشورها توصیف می‌کند تا دسترسی مطمئن و ایمن واکسن کرونا را بعد از تهیه و تایید آن تضمین کند، تاکید کرد: «هدف از اجرای برنامه جهانی کوواکس عرضه ۲ میلیارد دُز واکسن ایمن و دوام پذیر تا پایان سال ۲۰۲۱ است.»

بر اساس آخرین اعلام سازمان جهانی بهداشت تا به امروز ۱۷۲ کشور به این کارزار جهانی پیوسته‌اند و ۷6 کشور ثروتمند نیز متعهد به تامین هزینه عملیات تولید واکسن‌ها از طریق بودجه‌های مالی عمومی خود شده‌اند. این گروه ۱72 کشوری بیش از ۶۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند و در میان آنها نمایندگانی از هر قاره و بیش از نیمی از اقتصادهای جهانی G20 حضور دارند.

کمیسیون اروپا هم با تایید حضور جدی این اتحادیه در این طرح جهانی اعلام کرد که ۴۰۰ میلیون یورو (۴۷۸ میلیون دلار) به این طرح کمک خواهد کرد و سازمان بهداشت جهانی نیز از پیوستن آلمان به این ائتلاف خبر داد.

چین هم به ابتکار جدید می‌پیوندد.

وزارت خارجه چین هم اعلام کرد پکن به ابتکار همکاری‌های بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی می‌پیوندد و همراه با جامعه جهانی به کار پژوهش و تولید تجهیزات پزشکی مربوط به ویروس کرونا سرعت می‌بخشد.

هوا چون اینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین دراین‌ارتباط اعلام کرد: «کشورش قاطعانه از ایفای نقش برتر سازمان بهداشت جهانی در مبارزه با کرونا حمایت می‌کند، از ابتکارات و پیشنهادات این سازمان به‌منظور سرعت بخشیدن به کار پژوهش، تولید و توزیع برابر واکسن و داروهای کووید-۱۹ استقبال کرده و در این ابتکار مشارکت می‌کند.»

پشت کردن آمریکا به برنامه دسترسی جهانی به واکسن

اما باز هم امریکا به این اتحاد جهانی پشت کرد و کاخ سفید اعلام کرد: «ایالات‌متحده در تلاش بین‌المللی برای تولید و توزیع واکسن کرونا شرکت نخواهد کرد چراکه این برنامه با سازمان جهانی بهداشت مرتبط است.»

این تصمیم که در یک مرحله حساس در واکنش به همه‌گیری کرونا در آمریکا گرفته شده است این کشور را از ۱۷۰ کشور حاضر در برنامه «کواکس» با هدف تلاش برای دسترسی جهانی به یک واکسن موثر در برابر کرونا جدا و منزوی کرده است.

درعین‌حال سخنگوی کاخ سفید در بیانیه‌ای مدعی شد: «بااین‌حال ایالات‌متحده به همکاری شرکای بین‌المللی خود ادامه خواهد داد تا از شکست کروناویروس اطمینان حاصل شود و این کشور از هیچ‌گونه هزینه‌ای برای حصول اطمینان از اینکه هر واکسن جدیدی بالاترین استاندارد FDA را کسب کرده و جان افراد را نجات خواهد داد، دریغ نمی‌کند.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور که مدت‌هاست از اتحادیه‌ها و نهادهای جهانی گریزان است، به دلیل افزایش انتقادها نسبت به دولت خود در مورد نحوه مقابله با همه‌گیری کرونا، به‌طور فزاینده‌ای دیگران ازجمله سازمان جهانی بهداشت را مقصر دانسته است.

در ماه ژوئیه دولت ترامپ به کنگره و سازمان ملل اعلام کرد که ایالات‌متحده رسماً از سازمان جهانی بهداشت خارج می‌شود. بنا بر گزارش CNN، این کناره‌گیری که از ژوئیه سال آینده اجرایی می‌شود انتقاد قانون‌گذاران دو حزب امریکا، انجمن‌های پزشکی، سازمان‌های مدافع و متحدان خارج از کشور را به همراه داشته است. جو بایدن، نامزد انتخابات ریاست جمهوری دموکرات هم پیش‌ازاین متعهد شد که در صورت انتخاب روز اول خود این تصمیم را لغو کند.

جود دیر، سخنگوی کاخ سفید هم اعلام کرد: «ازآنجایی‌که طرح تولید و توزیع واکسن کرونا موسوم به کوواکس به سازمان جهانی بهداشت مرتبط است، واشنگتن در این تلاش بین‌المللی شرکت نخواهد کرد.»

جود دیر تاکید کرد: «آمریکا به‌تنهایی فعالیت‌های ساخت و تولید واکسن کرونا را پیش خواهد برد اما برای شکست ویروس به همکاری با شرکای بین‌المللی خود ادامه خواهد داد.» وی تصریح کرد: «آمریکا در روند ساخت و توزیع واکسن کرونا خود را به فعالیت‌های سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های چندملیتی تحت‌الشعاع چین محدود نخواهد کرد.»

البته شبکه خبری الجزیره عامل این تصمیم را شرایط اقتصادی آمریکا دانست و نوشت: «همه‌گیری کروناویروس تمامی اقتصادهای جهان را دچار مشکل کرده است. به‌عنوان‌مثال استرالیا برای نخستین بار از سال 1991 دچار رکود اقتصادی شده است.»

به گزارش این شبکه: «بر اساس آخرین اطلاعات به‌دست‌آمده از دانشگاه جان هاپکینز بیش از 25.6 درصد مردم جهان مبتلا به ویروس کرونا شناخته شده‌اند و 853,290 نفر نیز جان خود را بر اثر ابتلا به بیماری کووید-19 از دست داده‌اند.»

واکسیناسیون همگانی کرونا؛ شاید سال دیگر

البته با وجود همه تلاش‌ها البته سازمان جهانی بهداشت از امیدواری به رسیده به واکسن تا پایان سال میلادی ابا دارد. سخنگوی این سازمان جهانی در اظهارنظر جدید گفت که انتظار نمی‌رود که واکسیناسیون همگانی کرونا تا اواسط سال ۲۰۲۱ انجام شود.

مارگارت هریس، سخنگوی این سازمان دراین‌باره افزود: «هیچ‌کدام از واکسن‌های بالقوه تاکنون در مراحل پیشرفته آزمایش‌های بالینی نشانه واضحی از کارآمدی در سطح دست‌کم ۵۰ درصد مورد نظر سازمان جهانی بهداشت را نشان نداده‌اند.» وی در جریان یک کنفرانس خبری‌ در ژنو اظهار داشت: «مرحله سوم (آزمایش‌های بالینی) باید بیشتر به طول انجامد چراکه باید دید که واکسن واقعاً چقدر محافظ و تا چه حد بی‌خطر است.»

سخنگوی سازمان جهانی بهداشت بدون اشاره به نام واکسن شرکتی خاص، تاکید کرد: «اطلاعات تمامی آزمون‌ها باید منتشر شده و مقایسه شود؛ زیرا بسیاری واکسینه شده‌اند و ما نمی‌دانیم که واکسن کارآمد بوده یا نه. ازاین‌رو در این مرحله نشانه واضحی در دست نداریم که به حد کافی موثر و بی‌خطر بوده باشد.»