راهی برای التیام سوگ بزرگ
اعتراضات آبان‌ماه، ترور سردار سلیمانی، کشته‌های کرمان، جانباختگان هواپیما و واژگونی اتوبوس اتفاقاتی بودند که پشت‌سر هم کام ملت را تلخ کردند و آنها را به شوکی از ناباوری فرو بردند. جامعه امروز ایران با حوادث اخیر در سوگ گروهی به سر می‌برد
شفاآنلاین>اجتماعی>امیر حسین جلالی، روانشناس با استناد به مطالعاتی در این زمینه، نشان می‌دهد سازوکارهای فرهنگی ما در کاستن سوگواری و در کنار آمدن با فقدانی که پیش آمده، بسیار کمک‌‌کننده است. اتفاقات و حوادث تلخ روزهای گذشته جامعه ایران را با سوگ ملی روبه‌رو کرده است؛ سوگی با ابعاد گسترده و جدی‌تر که بی‌شک با عوارض وخیم‌تری نمود خواهد داشت، بنابراین سوگواری دسته‌جمعی می‌تواند این امید را به وجود بیاورد که تا حدودی از این غم سنگین جمعی کاسته شود
به گزارش شفاآنلاین، پنج روز از کشته شدن ١٧٦ مرد و زن و کودک می‌گذرد. از پروازی که هرگز به اوکراین و درنهایت کانادا نرسید ودیروز مردان و زنان بسیاری به یاد کشته‌شدگان مقابل دانشگاه امیرکبیر جمع شدند با شمع‌هایی در دست. شمع‌ها می‌خواستند یاد آنانی را زنده نگه دارند که مرگ امان شان نداد و داغ رفتن شان بر دل خیلی‌ها باقی ماند. عصر دیروز مردم می‌خواستند جایی باشد برای آنکه دست در دست یکدیگر سوگواری کنند و تسلایی باشند بر غم کسانی که عزیزی از دست داده‌اند.
صدها نفر از مردم تهران دیروز در اعتراض<Protest> به اعلام دیرهنگام دلیل سقوط هواپیمای اوکراینی که منجر به جان باختن جمعی از هموطنان شد، مقابل دانشگاه‌های اصلی پایتخت در خیابان‌های حافظ، انقلاب و آزادی تجمع کردند.
به گزارش ایرنا، مقابل دانشگاه امیرکبیر حضور زیاد مردم به‌ویژه جوانان موجب شده بود تا جمعیت به سمت چهارراه ولیعصر حرکت کند. جمعیت از تقاطع خیابان طالقانی و حافظ تا تقاطع انقلاب حافظ و به سمت چهارراه ولیعصر در حرکت بود و هر لحظه بر تعداد آنان افزوده می‌شد. تعدادی از اجتماع کنندگان شمع روشن کرده و عکس مسافران جان باخته را در دست داشتند.
همین تجمع با شمار کمتری از شرکت کنندگان در مقابل دانشگاه تهران برگزار شد و دانشجویان تلاش کردند به یاد هم‌کلاسی‌های درگذشته‌شان در سقوط هواپیما شمع یادبود روشن کنند. سردر دانشگاه صنعتی شریف نیز شاهد تجمع اعتراضی دانشجویان و مردم بود. محور اصلی اعتراض‌های برگزار شده پذیرش و اعلام دیرهنگام نقش پدافند هوایی در سقوط هواپیما است.
تجمع مقابل دانشگاه امیرکبیر با دخالت نیروی انتظامی متفرق شد. در این میان رخشان بنی‌اعتماد، کارگردان هم در فراخوانی از مردم خواست تا در میدان آزادی حاضر شوند و در سوگ خانواده‌هایی که عزیزشان را از دست داده‌اند شریک شوند و همین صحبت‌ها هم دلیلی بود برای آنکه بدانیم چقدر لازم است جایی برای سوگواری جمعی داشته باشیم و آنجا همه بتوانند در کنار یکدیگر و با آرامش شمعی روشن کنند و به سوگ عزیزان از دست رفته‌شان بنشینند.
یک «ترومای» دسته‌جمعی
اعتراضات آبان‌ماه، ترور سردار سلیمانی، کشته‌های کرمان، جانباختگان هواپیما و واژگونی اتوبوس اتفاقاتی بودند که پشت‌سر هم کام ملت را تلخ کردند و آنها را به شوکی از ناباوری فرو بردند. جامعه امروز ایران با حوادث اخیر در سوگ گروهی به سر می‌برد؛ ترومای دسته‌جمعی.
باور امیرحسین جلالی، روانشناس و روانکاو هم بر ترومای گروهی است. او دراین‌باره می‌گوید: «در گفتن از حادثه هواپیمای اوکراین از خطای انسانی سخن به میان می‌آید، درحالی‌که ماجرا تنها خطای انسانی نیست. واقعیت این است که این داستان در کنار اتفاقات اخیر رخ داده، برای همین ابعاد این سوگ تجمع‌یابنده است. سوگی در حجم بزرگ.»
اتفاقات و حوادثی در سطح ملی همیشه سوگواری‌هایی را در همین سطح می‌طلبد. به‌عنوان مثال فرض را بر این بگذاریم که تیراندازی‌ای در شهر اتفاق بیفتد و چند شهروند را از دست بدهیم، قاعدتا مردم مکانی را در شهر برای تجمع و سوگواری انتخاب می‌کنند.
جلالی معتقد است جامعه امروز ما با بی‌اعتمادی روبه‌رو است:«تصور می کنم در چنین شرایطی اگر شایعه‌ای از احتمال خطا گفته شود شک نکنید بخش اعظمی از افکار عمومی باور خواهد کرد .
تا زمانی که بخشی از سوگ گروهی حل نشود، حالت شک، بی‌اعتمادی و خشم بسیار زیادی است که به‌دنبال راهی است برای تخلیه.»
این روانشناس به گفته خودش در اوج ناامیدی به‌عنوان یک شهروند دانشگاهی پیامی به حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهوری داده و پیشنهادی داشته است: «پیشنهاد دادم عزای عمومی و تعطیل رسمی اعلام شود و در مرکز شهر مراسم باشکوهی برای این جانباختگان، برای اعتماد و رویای عمومی که به آن شلیک شده است، برگزار شود، چون در چنین شرایطی است که می‌توانیم احساسات‌مان را ابراز کنیم تا شاید کمی از این اندوه ملی کاسته شود.»
اگر به سوگواری در مقیاس فردی توجه کنیم، فردِ عزیز از دست داده، تشییع‌جنازه را برگزار می‌کند، مراسم شب سوم، هفتم و چهلم می‌گیرد و اطرافیان به دیدار فرد عزیز از دست داده می‌روند.
در حقیقت همه اینها در فرهنگ ملی و دینی ما وجود دارند. جلالی با تأیید این رویه می‌گوید: «با استناد به مطالعاتی در این زمینه، نشان می‌دهد سازوکارهای فرهنگی ما در کاستن سوگواری و در کنار آمدن با فقدانی که پیش آمده، بسیار کمک‌‌کننده است.»
به گفته جلالی اتفاقات و حوادث تلخ روزهای گذشته جامعه ایران را با سوگ ملی روبه‌رو کرده است؛ سوگی با ابعاد گسترده و جدی‌تر که بی‌شک با عوارض وخیم‌تری نمود خواهد داشت، بنابراین سوگواری دسته‌جمعی می‌تواند این امید را به وجود بیاورد که تا حدودی از این غم سنگین جمعی کاسته شود.
این روانشناس چنین شرایطی را مختص جامعه ایران می‌داند: «این تجربه ویژه ما است، تجربه‌ای کاملا ایرانی. تجربه مشابهی وجود ندارد تا با مراجعه به آن متوجه شویم در حوادثی از این دست سایر اقوام چه واکنشی نشان داده‌اند. متاسفانه خطا غیرعمد بوده، اما دروغ عمدی بوده است.»
او ادامه می‌دهد: «مردم ایران در روزهای گذشته سوگ سردارشان را داشتند و در بهت از دست دادن هموطنان‌شان در کرمان و اتوبوس و سقوط هواپیما بودند. ما مردم یک کشوریم و در غم همه بازماندگان شریک. اینها سرمایه‌ها و امیدهای یک ملت بودند که از دست رفتند. وقت آن رسیده است که کاری کرد، چون دیگر زمان فرافکنی و انداختن توپ به زمین دیگران نیست. وقت آن رسیده در شیوه معامله با مردم و حقوق‌شان تجدیدنظری اساسی صورت بگیرد. در بیانیه و صحبت‌های سردارحاجی‌زاده ما تغییر رویکردهایی را شاهد بودیم، اما اینها قدم‌های کوچکی هستند، درحالی‌که ما نیازمند قدم‌ها و شجاعت‌های بزرگ‌تری هستیم.»
فارغ از ملاحظات سازمانی با مسئولان خاطی برخورد شود
اعضای شورای شهر تهران هم پس از اطلاعیه نیروهای مسلح درخصوص سقوط هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین به این اتفاق واکنش نشان دادند و خواستار برخورد با خاطیان و مسببان این فاجعه شدند.
سیدابراهیم امینی، نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر تهران در حساب توییتری خود نوشت: «اعتراف دیرهنگام در ماجرای بویینگ ۷۳۷ که جان بیش از ۱۷۰ انسان بی‌گناه را گرفت، درد این مصیبت را دوچندان کرد، اعتماد عمومی را زیر سوال برد و احساسات جامعه را جریحه‌دار ساخت.»
زهرا نژادبهرام، عضو هیأت رئیسه شورای شهر تهران هم دیگر عضوی بود که با اشاره به حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی شناسایی و برخورد با مسئولان مرتبط را خواستار شد و در حساب توییتری خود نوشت: «تنها راه برون‌رفت از بحران فعلی! یعنی سقوط هواپیمای اوکراینی این است که مسئولان این بحران فاجعه‌بار که به شکل مستقیم و غیرمستقیم دخالت داشتند و حقوق ملت ایران را تضییع کردند، شناسایی، معرفی و مجازات شوند. حفظ حقوق ملت ایران در گرو پاسخگویی سریع، فارغ از ملاحظات سازمانی احتمالی است.»شهروند
خبرهای مرتبط
نظرات بینندگان
آخرین اخبار