دقیق‌ترین تقویم دنیا

  شفا آنلاین>اجتماعی> از زمانی که بشر به این کره خاکی پا گذاشت یا دقیق‌تر بگوییم وقتی بشر برای نخستین بار زندگی متمرکز را تجربه کرد تقویم به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین نیازهای او مطرح شد تا بتواند به کمک آن برای بسیاری از کارها مانند کشاورزی برنامه‌ریزی کند.

به گزارش شفا آنلاین:تا مدت‌ها بزرگ‌ترین واحد زمانی به شبانه‌روز محدود می‌شد تا این‌که انسان تصمیم گرفت بر اساس حرکت ماه یک واحد زمانی بزرگ‌تر را تعریف کند. به‌تدریج بشر متوجه شد بعد از گذشت 12 ماه، طبیعت دوباره مسیری را که یک‌بار طی کرده در پیش می‌گیرد و به‌این‌ترتیب تقویمی به دست انسان‌ها رسید که یک سال را در خود جای می‌داد.

محاسباتی که دقیق است

تهیه و تنظیم تقویم و تطابق تقویم هجری شمسی به‌عنوان تقویم رسمی کشور با تقویم میلادی و تقویم هجری قمری که تعیین‌کننده مناسبت‌های مذهبی است، ازجمله کارهایی است که بر عهده مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است. در حقیقت از گذشته‌های دور مسئولیت استخراج تقویم در کشور بر عهده مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بوده است. مرکز تقویم و کارشناسانی که در تهیه تقویم با این مرکز همکاری دارند ازجمله نام‌آشنایان تقویم‌های ایرانی هستند و اگر دقت کنید متوجه خواهید شد در بسیاری از تقویم‌ها نام شورای مرکز تقویم در کنار زمان تحویل سال جدید در نخستین صفحه‌های تقویم نوشته‌شده است.

البته تقویم ایرانی در این مسیر فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته است. سال 1357 گروهی از دربار عربستان سعودی به ایران آمده بودند تا ایرانی‌ها را متقاعد کنند تقویم قمری مستخرج این کشور را مبنای کارشان قرار دهند که وقتی متوجه شدند تقویم هجری شمسی از دقیق‌ترین تقویم‌هاست از پیشنهاد خود منصرف شدند. پس‌ازاین جلسه کارشناسان تصمیم گرفتند مطالعات جدی را درباره تقویم هجری شمسی آغاز کنند. اگرچه نخستین مطالعات درباره تقویم هجری شمسی و قمری از سال 1355 هجری شمسی آغازشده بود اما نخستین بار سال 1358 تقویم هجری شمسی استخراج شد. البته در کشور ما همیشه همراه تقویم هجری شمسی، تقویم هجری قمری و اوقات شرعی هم استخراج می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های تقویم کشور ما محاسبه زمان دقیق تحویل سال است. به‌عبارت‌دیگر محاسبات زیادی انجام می‌شود تا همه‌چیز با این دقت پیش‌بینی شود.

تقویمی بر مبنای طبیعت

 بشر یک تقویم بسیار دقیق دارد که این تقویم خود طبیعت است. تقویم هجری شمسی نیز بر مبنای طبیعت بنانهاده شده است. تقویمی دقیق‌ترین تقویم است که با طبیعت همگام باشد. تقویم ما هر هزار سال فقط 9 ثانیه با تقویم طبیعت اختلاف دارد این در حالی است که تقویم میلادی هر دو هزار و پانصد سال یک روز با تقویم طبیعت در اختلاف است؛ اما در تقویم هجری شمسی ده میلیون سال طول می‌کشد تا این اخلاف به یک روز برسد. تقویم جلالی که در دوره سلجوقیان در ایران رایج شده به همت خیام استخراج‌شده است. او روز اول فروردین را مبنای اولین روز سال قرارداد. اگرچه امروزه هیچ‌کس نمی‌داند خیام آن زمان‌بر اساس چه معیارهایی این روز را به‌عنوان نخستین روز سال انتخاب کرد اما این نشان‌دهنده توانایی علمی خیام است.

دگرگونی طبیعت بهانه خوبی است برای این‌که آماده‌شده و به استقبال سال جدید برویم. معیار ما در استخراج تقویم طبیعت است و این ویژگی تقویم ما را از تقویم دیگر کشورهای دنیا متمایز می‌سازد. تقویم بیش از 40 کشور دنیا بر اساس تقویم میلادی است. در بسیاری از کشورهای عربی نیز تقویم رسمی کشور بر مبنای تقویم میلادی تهیه می‌شود؛ اما معمولا تقویم قمری به‌عنوان مبنایی برای برنامه‌ریزی‌های مذهبی و تعیین مراسم خاص مورداستفاده قرار می‌گیرد. ما تنها کشوری هستیم که نخستین روز بهار را مبنای شروع سال جدید قرار داده‌ایم. سازمان ملل نیز نخستین روز بهار که همزمان با آغاز نوروز در ایران است را به رسمیت شناخته و این روز را به‌عنوان روز زمین نام‌گذاری کرده است. تقارن آغاز سال نو با آغاز فصل بهار موجب می‌شود مردم نیز با طبیعت همگام شده و به‌سوی سرسبزی و شادی و نشاط گام بردارند.

از شورای برنامه‌ریزی تا رییس‌جمهور

آغاز به کار شورای برنامه‌ریزی برای تنظیم تقویمی که قرار است ما دو سال آینده استفاده کنیم معمولا از آبان و آذر شروع می‌شود. البته این زمان دقیق نیست و ممکن است در سال‌های مختلف چند روز تا چند هفته هم جابه‌جا شود؛ اما معولا کار این گروه از آبان و آذر شروع می‌شود. پس‌ازآن تقویم آماده‌شده وارد دستور شده و تقویم نهایی به شورای فرهنگ عمومی تحویل داده می‌شود. این شورا از زیرمجموعه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی است. کاری که مرکز تقویم مسئولیت آن را بر عهده دارد محاسبات نجومی و تعیین مؤلفه‌های علمی است. این مرکز در نام‌گذاری روزها و مناسبت‌ها نقش کمتری دارد. به‌عنوان‌مثال ممکن است شورای فرهنگ عمومی از مرکز تقویم بخواهد که معادل شمسی یک واقعه تاریخی را محاسبه و اعلام نماید.

درنهایت مسئول نام‌گذاری روزها شورای فرهنگ عمومی است. تعیین تعطیلی‌ها و مناسبت‌هایی مانند شهادت‌ها و ولادت‌ها بر عهده شورای فرهنگ عمومی است. درنهایت تقویم پس از نهایی شدن در شورای فرهنگ عمومی دریکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی به امضای رئیس‌جمهور می‌رسد و برای چاپ آماده می‌شود.

 

فرانک فراهانی  / روزنامه نگار علم