دوئـل هزینـه
قبل از شروع تحلیل، اشاره به این موضوع ضروری است که به منظور ارائه یک مقایسه و تحلیل قابل اعتماد، در گام نخست می‌بایست شواهد موضوع در مراکز درمانی دانشگاهی و ملکی سازمان اخذ می‌شد
شفاآنلاین>سلامت> سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به درخواست و نامه نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس درباره بررسی تفاوت قیمت تمام‌شده خدمات درمانی بیمارستان‌های ملکی تامین اجتماعی و مقایسه آن با خدمات درمانی دانشگاه‌های علوم پزشکی، به بررسی و تشریح این موضوع پرداخت.
به گزارش شفاآنلاین، در توضیحات سازمان تامین اجتماعی خطاب به نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه در مجلس، این نامه، پاسخ به اظهارات وزیر بهداشت در صحن علنی مجلس مبنی بر سه‌برابر بودن هزینه تولید خدمات درمانی (Healing)توسط سازمان تامین اجتماعی در مقایسه آن با بخش دولتی خوانده شده است. در نامه سازمان تامین اجتماعی آمده است:
«قبل از شروع تحلیل، اشاره به این موضوع ضروری است که به منظور ارائه یک مقایسه و تحلیل قابل اعتماد، در گام نخست می‌بایست شواهد موضوع در مراکز درمانی دانشگاهی و ملکی سازمان اخذ می‌شد. در این راستا، جستجوی منابع علمی قابل اعتماد در خصوص یافتن مطالعه جامع و مستند محاسبه هزینه تمام‌شده خدمات درمانی تولید شده در مراکز دولتی و دانشگاهی، نتیجه‌ای در بر نداشت. حتی جستجو برای دریافت تنها دو رقم اطلاعات بودجه بیمارستان‌ها و اطلاعات تعداد تخت فعال مراکز درمانی دانشگاهی به منظور ارائه یک تصویر کلی از وضعیت متوسط هزینه به ازای یک تخت فعال در بین بیمارستان‌های مختلف کشور نیز منتج به نتیجه نشد. علی‌رغم این محدودیت جدی، در پاسخ به ادعای مطرح شده، تلاش شد تا بر اساس شواهد موجود، از طریق ارائه برآوردهای کارشناسی مبتنی بر شواهد، تحلیلی مقایسه‌ای از عملکرد بیمارستان‌های دانشگاهی و درمان مستقیم سازمان تامین اجتماعی ارایه شود و به منظور تبین بهتر موضوع، این تحلیل در بخش‌های جداگانه‌ای تدوین شده که به شرح زیر ایفاد می‌گردد.
مقایسه عملکرد مراکز ملکی و دانشگاهی از منظر هزینه یک مورد بستری:
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی، در سال ۱۳۹5 متوسط هزینه هر بیمار بستری در مراکز درمانی ملکی سازمان معادل 27.534.562 ریال و متوسط هزینه هر صورتحساب بستری در بیمارستان‌های دانشگاهی که توسط دفاتر اسناد پزشکی پرداخت شده است، معادل 18.726.327 ریال بوده است که با احتساب ۱۰ درصد فرانشیز پرداخت شده توسط بیمه شدگان، درآمد بیمارستان‌های مذکور بابت هر بیمار بستری معادل 20.807.030 ریال خواهد بود.
چنانچه بر اساس نتایج گزارشی که توسط معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین شده است، این درآمد ۸۰ درصد هزینه‌های بستری بیمارستان را پوشش دهد، هزینه تمام شده هر بیمار بستری در بیمارستان‌های(Hospitals) دانشگاهی معادل 26.008.788 ریال می‌باشد. بر این اساس، هزینه تمام شده مداوای یک بیمار بستری شده در بیمارستان‌های ملکی تنها حدود 6 درصد بیشتر از هزینه تمام شده مداوای بیمار در بیمارستان‌های دانشگاهی است.
این موضوع به روش دیگر نیز قابل استنتاج است. منابع مالی مورد نیاز بیمارستان‌های دانشگاهی با دریافت هزینه صورتحساب از سازمان بیمه‌گر، خود پرداخت بیمه شده و بودجه عمومی دولت تامین می‌شود و از این طریق هزینه‌های خود را پوشش می‌دهند.
همانگونه که در بالا اشاره شد، مجموع متوسط هزینه پرداختی توسط سازمان بیمه‌گر و بیمه شده در سال ۱۳۹5 بابت هر پرونده بستری معادل 20.807.030 ریال برآورد می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم بیمارستان‌های دانشگاهی از بودجه دولت بابت پرداخت هزینه حقوق کارکنان غیر‌پزشک خود معادل 32 درصد کل هزینه‌های بیمارستان می‌باشد. با احتساب این سهم به متوسط هزینه هر پرونده بستری، برآورد می‌شود که هزینه تمام‌شده هر پرونده بستری در بیمارستان‌های دانشگاهی معادل 27.190.627 ریال باشد که تنها حدود ۱ درصد کمتر از هزینه تمام شده ارائه خدمت بستری در بیمارستان‌های ملکی سازمان می‌باشد.»
مقایسه عملکرد مراکز ملکی و دانشگاهی از منظر شاخص پوشش هزینه:
- علی‌رغم محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات عملکرد مراکز دولتی، بر اساس تصویر کلی ارائه شده در گزارشی که توسط معاونت توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تدوین شده است، نسبت درآمد به هزینه بیمارستان‌های دولتی، حتی با احتساب درآمدهای ناشی از اعمال تعرفه دوبرابر بخش دولتی (2k) برای پزشکان تمام وقت جغرافیایی، تنها ۸۰ درصد می‌باشد.
با توجه به اینکه سهم پرداخت مابه‌التفاوت تعرفه دوبرابر دولتی (یک K اضافه‌تر) به پزشکان تمام‌وقت جغرافیایی در میانگین صورتحساب بستری، حدود 11.3 درصد می‌باشد، در صورت اعمال تعرفه دولتی مشابه مراکز درمانی تامین اجتماعی (بدون احتساب پرداخت 1k اضافه‌تر به پزشکان تمام وقت جغرافیایی) نسبت درآمد به هزینه بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی، به حدود ۷۱ درصد کاهش می‌یابد. با توجه به بهره‌مندی بیمارستان‌های دانشگاهی از خدمات دانشجویان پزشکی و پیراپزشکی، نیروهای طرحی و ضریب K که حقوق و مزایای کمتری نسبت به نیروهای شاغل رسمی دریافت می‌کنند و همچنین، با احتساب مواردی همچون دریافت تخفیفات و یارانه‌‌های مربوط به انرژی (آب، برق، سوخت، تامین برخی داروها و تجهیزات مورد نیاز بیماران از محل منابعی خارج بیمارستان (خرید توسط بیمار، هیات امنای ارزی و ...) انتظار می‌رود که نسبت درآمد به هزینه بیمارستان‌های دولتی حتی به کمتر از ۷۱ درصد نیز کاهش یابد.
این در حالیست که بر اساس گزارشات منتشر شده از سوی معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی، نسبت مذکور در بیمارستان‌های ملکی سازمان در سال 1394 که تعرفه‌های دولتی در آنها اعمال شده است، 60 درصد بوده است. بنابر این، مقایسه شاخص مذکور بین مراکز ملکی سازمان تامین اجتماعی و مراکز دولتی نشان می‌دهد که اختلاف در بیشترین میزان خود، کمتر از ۱۱ درصد است. بنابراین، از منظر مقایسه شاخص پوشش هزینه، با لحاظ موارد فوق، اختلاف معناداری بین مراکز درمانی وابسته به سازمان تامین اجتماعی با سایر مراکز درمانی دولتی مشهود نیست - در تایید مطالب فوق، می‌توان به نتایج برخی دیگر از مطالعات و داده‌های مربوط به محاسبه هزینه ارائه خدمات در مراکز ملکی سازمان نیز اشاره کرد. به عنوان مثال، بر اساس آخرین مطالعه انجام شده توسط موسسه و عالی پژوهش تامین اجتماعی، پوشش هزینه در مراکز ملکی منتخب سازمان تامین اجتماعی بر حسب تعرفه‌های دولتی (نسبت درآمد به هزینه) بین 62 تا ۹۰ درصد بوده است. شایان ذکر است بر اساس گزارشات مالی حسابرسی شده، این شاخص در مراکز بیمارستانی هیات مدیره‌ای شده سازمان نیز بین 69 درصد تا ۹۲ درصد است.»
اهمیت سایر کارکردهای فراتر از ابعاد صرف حسابداری در ارزیابی فعالیت درمان مستقیم:
نظر به اهمیت و تاثیر فعالیت بخش درمان مستقیم در دستیابی سازمان به اهدافی همچون ارتقای رضایتمندی، کیفیت و دسترسی بیمه شدگان به خدمات درمانی مورد نیازشان، مقایسه صرف حسابداری عملکرد مراکز درمانی ملکی سازمان با سایر مراکز درمانی کشو، مقایسه‌ای ناقص است که می‌تواند نتیجه‌گیری‌های ناصحیحی را در پی داشته باشد. بر این اساس ضرورت دارد تا در مطالعاتی که در خصوص مقایسه بین تولید با خرید خدمات درمانی توسط سازمان صورت می‌گیرد، علاوه بر بعد مالی و حسابداری، سایر ملاحظات ناظر بر فعالیت درمان ملکی نیز تبیین گردد تا تصمیم‌گیران با در اختیار داشتن شناخت جامعی از ابعاد مختلف موضوع، سیاست مطلوب را شناسایی و اتخاذ کنند.
در این مجال اندک، فقط به مختصری در این خصوص اشاره می‌شود؛ رسالت سازمان تامین اجتماعی در وهله نخست، تضمین بهره‌مندی بیمه شدگان تحت پوشش خود از خدمات درمانی با کیفیت و مورد نیازشان است. در این چارچوب، درمان ملکی سازمان ضمن فراهم ساختن بستر مناسب برای تامین نیازهای پاسخ داده نشده ناشی از کمبودهای نظام سلامت در تامین اینگونه خدمات، همواره ارائه الگوی مطلوب در سطح کشور را در این حوزه هدف قرار داده که در این رابطه به موفقیت‌های قابل توجهی نیز نایل شده است. بطوری که در حال حاضر، شبکه گسترده ارائه خدمات ملکی با ظرفیتی بالغ بر 10.400تخت بیمارستانی در سطح کشور، تنها در سال گذشته پاسخگوی حدود یک میلیون مراجعه بستری بوده است. این بخش با ارائه رایگان خدمات مورد نیاز به بیمه شدگان، آنها را در برابر مخاطرات مالی ناشی از هزینه‌های کمرشکن و فزاینده خدمات درمانی محافظت می‌نماید. نگاهی به شاخص‌های کارایی عملکرد این مراکز، نشان دهنده عملکرد مطلوب آنهاست.
به عنوان مثال، ضریب اشتغال تخت در مراکز ملکی از مرز 75 درصد فراتر رفته، متوسط اقامت به زیر ۲.7 روز رسیده و فاصله بازگردانی تخت نیز به کمتر از ۲۱ ساعت رسیده است یکی دیگر از مهمترین کارکردهای تولید خدمات درمانی توسط سازمان، ضمن فراهم ساختن دسترسی مطلوب به خدمات با کیفیت توسط کادر متخصص (نه دانشجویان و کارآموزان و ارائه الگویی برای سایر ارائه دهندگان در راستای ایجاد فضای رقابتی برای ارتقای کیفیت خدمات درمانی خریداری شده در نظام سلامت کشور می‌باشد.
در این راستا، نتایج تحسن برانگیز کسب شده در خصوص اخذ درجه ارزشیابی اعتبار بخشی توسط مراکز بستری سازمان نشان دهنده کیفیت مطلوب خدمات تولید شده است. بطوری که بنابر آخرین گزارش ارائه شده توسط تولیت نظام سلامت (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)، بالغ بر ۹۰ درصد از بیمارستان‌های ملکی توانسته‌اند درجه یک اعتبار بخشی را کسب کنند.
در پایان، لازم است این نکته مورد تاکید قرار گیرد که چنانچه در تحلیل عملکرد مالی مراکز ملکی سازمان و تایید یا رد موارد صدرالاشاره از سوی تولیت نظام سلامت مستندات دیگری ارایه شود، معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی آمادگی کامل دارد تا موضوع را در فضایی علمی و کارشناسی مورد بررسی قرار دهد.»سپید
نظرات بینندگان
آخرین اخبار