نقد انجمن علمی متخصصین زنان ومامایی ایران بردیدگاههای جمعیت مامایی

شفاآنلاین:انجمن علمی متخصصین زنان ومامایی ایران در اطلاعیه ای به نامه اخیرجمعیت مامایی ایران خطاب به معاونت درمان وزارت بهداشت واکنش نشان داد. ا

به گزارش شفاآنلاین، دراین نامه که نسخه ای ازآن به طور اختصاصی دراختیار شفاآنلاین قرارگرفته آمده است :"نقد انجمن علمی متخصصین زنان ومامایی ایران بردیدگاههای "جمعیت مامایی ایران":ترویج زایمان طبیعی با مامای خصوصی یعنی افزایش هزینه ازجیب مادران باردار!

اخیرا" نامه ای ازطرف "جمعیت مامایی ایران" خطاب به معاونت محترم درمان وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی به تاریخ ۲۲/۲/۹۷در خصوص مفاددستورالعمل ترویج زایمان طبیعی در برخی رسانه ها انتشار یافته است.این نامه نکات مختلفی را مورد توجه قرار داده و ضمن استقبال گرم از دستورالعمل یاددشده ادعاهای گوناگونی نیز در زمینه دامنه مسوولیت ها و اختیارات "ماماها" مطرح کرده است ؛ از ادعای استقلال در عهده دار بودن مسوولیت فرایند مراقبت از "مادر کم خطر " تا نقش ماما در راستای اجرای سیاستهای اقتصاد سلامت(همسو بااقتصادمقاومتی)، وتوصیه به مقامات وزارت بهداشت به اجرای کامل بسته جدید ترویج زایمان و ضرورت همکاری مراکز درمانی درپذیرش نقش "مامای خصوصی " بااین ادعا ی مضاعف که گویا "دنیای توسعه یافته به سمت و سوی مامای خصوصی شتافته است "! و همچنین در بند هشت نامه مورد اشاره، ادعا شده است که "اراِیه خدمات مامایی به مادرکم خطر توسط مامای ایرانی ، در قالب شرح وظایف مدون ، می تواند یک برند جهانی شود ..."!هر چند بررسی تحلیلی و موشکافی همه جانبه درباره درستی و نادرستی برخی ازاین دعاوی از لحاظ علمی –تجربی ، نیازمند فرصت مناسب تری است ، اما انجمن علمی متخصصین زنان و مامایی ایران " وظیفه خود می داند که نظراتی کارشناسی را درباره برخی فرازهای این نامه ، مبتنی بر تازه ترین تحقیقات علمی و بر اساس اصل کلیدی حمایت از مادران و نوزادان میهن عزیزمان ، به اجمال اعلام نماید.قبل از هر چیز باید یادآوری کرد مفاد ماده ۲ دستورالعمل جدید ترویج زایمان طبیعی (ابلاغی معاونت درمان وزارت بهداشت) به درستی هدف کلی این دستورالعمل را ارتقاء سلامت مادران کشوردانسته و در ماده ۳ نیز ضمن برشمردن برخی اهداف کلی ،از "کاهش پرداختی از جیب مردم" به عنوان یک هدف اختصاصی نام برده ودر ابتدای ماده ۴ ارایه خدمات رایگان را برای زایمان طبیعی درتمام بیمارستانهای دولتی نوید داده است .

لیکن با کمال تاسف ، مفاد بند ۱۴ از ماده۴ که انعقاد قرارداد تک بیمارستان(Hospital) دولتی در شهرها را با مامای خصوصی الزامی اعلام کرده است، خود آشکارا مخالف با اهداف اختصاصی این دستورالعمل است. ضمن این که به اعتقاد این انجمن زمینه سازی برای شکل گیری پدیده مامای خصوصی درایران، برخلاف جهت گیری های اصلی دنیای پزشکی درمدیریت سلامت زنان بارداراست .ازسوی دیگر در تمامی کشورهای پیشرفته ای که کنترل باردارکم خطر را برعهده ماما قرارداده اند، مشخصا" حقوق و دستمزد ثابتی برای آنان مقررکرده اند وعملا" دراین کشورها، ماماهیچگونه منفعتی در عدم ارجاع به موقع زن باردار به متخصص زنان ندارد. اما دستورالعمل اخیرمعاونت محترم وزارت بهداشت بدون در نظر گرفتن تیغ دوپهلوی "انگیزه اقتصادی " ، راه را برای دخالت یک سویهء این عامل درسرنوشت بارداران بازگذاشته است. علاوه براین ، هرچند کنترل و زایمان مادران کم خطر درحیطه وظیفه حرفه ای ماما تعریف می شود اما از آنجا که بارداری و زایمان یک پروسه دینامیک است و امکان تغییرموقعیت از low risk به high riskهمواره وجود دارد، لذا وظیفه تیم پزشکی، شناخت به موقع و کنترل این فرآیند خواهدبود ؛ واین درحالی است که ماماها به هیچ وجه مستقلا" مسئولیتی درزمینهء شناخت ومدیریت تمام ریسک های فرآیند زایمان و بارداری برعهده ندارند وچنین نقش خطیری درتقسیم کارتخصصی، به آنها سپرده نشده است. اگر هدف اصلی ،خدمت به مادران است، وصرفا"منافع مالی و حرفه ای مد نظرها نیست ، می باید به مانند همه کشورهای پیشرفته ، تیم مراقبت از مادرباردار زیرنظر پزشکان متخصص زنان فعالیت کنند و اگراین ارتباط و هماهنگی باصدوراین یا آن دستورالعمل شتابزده، خدشه دار شود ، بی شک سلامت مادران به خطر خواهد افتاد.

آنچه که منجر به کاهش مرگ و میرمادران می شود تقویت اصل هماهنگی و همکاری تیم مراقبت در کنترل تمامی مادران بارداراست. از این رو بهبود توان علمی، حرفه ای و چابکی و هماهنگی تیم پزشکی ودسترسی به تجهیزات لازم، عوامل اساسی برای کاهش موارد مرگ و میر و دستیابی به بهترین نتیجه یعنی سلامت مادر و نوزاد خواهد بود. به طورمثال درمورد ترویج "زایمان در منزل"، برطبق تازه ترین تحقیقات مشخص شده است که اگرانتخاب این روش به موازات تجهیزامکانات وخدمات لازم برای انتقال سریع مادرباردار به بیمارستان تدبیرنشده باشد، بیشترین خطرها درانتظار مادر و نوزاد خواهد بود و رواج چنین سازوکاری در شرایط فعلی کشورما، بالاترین هزینه ها را برای نظام سلامت در برخواهد داشت.

گفتنی است حتی در کشور پیشرفته و ثروتمندی نظیرایالات متحده آمریکا هم براثر کاهش سرمایه گذاری وتضعیف حمایت های خاص ، درسالیان اخیر، میزان مورتالیته مادران افزایش قابل توجهی یافته است (به استناد کتاب ویلیامز، 2018 ، فصل اول). این پدیده بیشتردرمیان سیاه پوستان و اقشارکم درآمد این کشور ثروتمند بروز کرده وبه طور مشخص سیاست هایی که مردم کم درآمد را از خدمات اولیه سلامت و بهداشت با شعارصرفه جویی یا خصوصی سازی بی قید و شرط ، محروم ساخته، مورد انتقاد شدید نهادهای علمی ومدنی قرار گرفته است.

جالب این که بیشترین درصد مرگ و میرمادران در آمریکا به علت بیماری های"کاردیوواسکولر" و "کاردیو میوپاتی" رخ داده است که معمولا" دردوران بارداری و قبل از زایمان با اعمال مراقبت های تخصصی و شناسایی به موقع ، قابل پیشگیری(prevention) است.

جمعیت مامایی ایران در نامه یادشده همچنین کوشیده است که اجرای بند 14 از ماده 4 "دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی" را نوعی صرفه جویی و درراستای "اقتصاد مقاومتی" قلمداد کند. درحالی که تنها با مدیریت درست هزینه ها و اعمال روش های تخصصی در پیشگیری هاست که می توان به این اهداف دست یافت، نه با به خطر انداختن جان مردم کم درآمد وبالابردن تدریجی خطرمرگ و میرمادران.

بدیهی است همه دست اندرکاران تامین سلامت مادران و نوزادان باید به امکانات واقعا" موجود در کشورمان توجه کنند و با ارتقاء بخش های تخصصی،زایشگاه ها و اتاق های زایمان در حدود استانداردهای تعریف شده وزارت بهداشت و بهره گیری از ظرفیت های کارتیمی ، با شناخت درست از توانمندی های موجود و تلاش در جهت ارتقای توان علمی و حرفه ای ماماها، سلامت مادران را در مسیر درست هدایت و مدیریت نمایند و با نگاه عمیق و مسئولانه نسبت به رسالت حرفه ای خود پشتیبان نظام سلامت کشورمان باشند. در این صورت است که نظام سلامت ما، از ابداع سازوکارهای ناقص و ناکارآمد نظیر تبلیغ و ترویج "مامای خصوصی" بی نیاز خواهد شد.

هیئت مدیره انجمن علمی متخصصین زنان و مامائی ایران