سخت‌ترین بیهوشی در پیوند کبد است

بیهوشی در عمل جراحی پیوند علاوه بر اینکه با باقی اعمال جراحی بسیار متفاوت است، در خود اعمال جراحی پیوند هم تفاوت‌های زیادی دارد. بیهوشی پیوند قلب با بیهوشی در پیوند ریه و کلیه و کبد و پوست بسیار متفاوت است. می‌توان گفت دشوارترین این بیهوشی‌ها عضو کبد است. چرا که کسانی که سیروز کبدی دارند تمام اندام‌های داخلی آنها هم علاوه بر کبد آسیب دیده است. در بیماری‌ها کبدی مانند سیروز کبدی که شایع‌ترین آنها است، ریه، کلیه، مغز و دستگاه گوارش همگی آسیب دیده‌اند و بنابراین هم پیوند کبد در این افراد بسیار دشوار است و هم بیهوشی آنها. در کبد فاکتورهای انعقادی ساخته می‌شود و بیرون آوردن عضو خطر بیشتری نسبت به پیوندهای دیگر دارد. عمل پیوند کبد مدت زمان طولانی‌تری دارد و بیمار هم بیمار ضعیف‌تری است.

 در پیوند کبد درآوردن عضو قبلی با خونریزی زیادی همراه است. کبد بیمار بسیار چسبنده است و بیرون آوردن آن از پیوند زدن عضو جدید دشوارتر است. همچنین از دست دادن خون زیاد بیمار باعث می‌شود گاه ما 30 تا 50 واحد خون به بیمار اهدا کنیم. از آنجایی که خود اهدای خون نوعی پیوند عضو در نظر گرفته می‌شود، می‌توان به راحتی تصور کرد بیمار پس از دریافت عضو جدید و حجم خون جدید تزریق شده تحت چه فشاری است. از سوی دیگر، می‌توان گفت ساده‌ترین پیوند عمل پیوند کلیه است. هرچند در این عمل جراحی هم حساسیت‌های بسیار زیادی وجود دارد و جراح و متخصص بیهوشی هر دو باید در کار خود مهارت و تجریه فراوانی داشته باشند، اما چون دستگاه دیالیز وجود دارد، خطر زیادی بیمار را تهدید نمی‌کند. از سوی دیگر در پیوند قلب هم بیمار روی پمپ می‌رود. به این معنی که کلیه جریان گردش خون در رگ‌ها و حتی فرآیند تنفس و ریه‌ها به عهده دستگاه پمپ خون می‌افتد و مشکلی برای بیمار و جراح ایجاد نمی‌کند.

در پیوند ریه کمی این شرایط مشکل‌تر و پیچیده‌تر است؛ چرا که ریه یک عضو مکانیکی است و دائماً باید تبادل گاز داشته باشد. در اینجا هم پیوند عروقی وجود دارد و هم مجاری تنفسی و هم قفسه سینه وجود دارد. یعنی بیمار باید به نحوی بیهوش شود که در روند تنفس وی هیچ‌گونه اختلالی پیش نیاید ریه را پیوند زد. دستگاهی به نام اکمو وجود دارد که در پیوند ریه کار تنفسی ریه را به عهده می‌گیرد. این دستگاه در ایران بسیار کم پیدا می‌شود. این دستگاه به ریه استراحت می‌دهد و در نتیجه پیوند می‌تواند انجام شود. ولی پیوند کبد از همه دشواری بیشتری دارد.سپید
اتابک نجفی
متخصص بیهوشی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران