امروزه به مدد تکنولوژیهای جدید ارتباطی و ورود رسانههای جدید مبتنی بر «وب 2» و بهویژه با همگرایی که بین فناوری اینترنت و تلفن همراه به وجود آمده، ما شاهد شکلگیری گونه جدیدی از رسانههای اجتماعی هستیم که ایده اصلی تبدیل ارتباطات عمودی، سلسلهمراتبی، دستوری، یکسویه و غیرتعاملی را تبدیل به ارتباطی افقی، همارز و کاملاً تعاملی کرده است.
  	 	
این مسئله در گذشته هم با 
نسل رسانههای مبتنی بر «وب 2» و در ژانر روزنامهنگاری شهروندی به وقوع 
پیوسته بود اما اکنون با پدیده اینترنت همراه و نسخههای جدید شبکهها و 
رسانههای اجتماعی مبتنی بر موبایل یا موبایل پایه مانند تلگرام، واتسآپ، 
وایبر و دیگر تکنولوژیها و برنامههای پیامرسان ارتباطی موبایلی این 
اتفاق افتاده است.
 در حال حاضر رسانههای مبتنی بر ایدهای که عدهای در 
پشت رسانه قرار داشتند و نقش دروازهبان و سردبیر ارشد را در درون رسانه 
بدون توجه به نگرشها، ذهنیتها، باورها، نیازها و خلاقیتهای مخاطب ایفا 
میکردند، تغییر کرده است.
       ایده
 هر شهروند یک روزنامهنگار با 
پدیدههای جدید ارتباطی و تکنولوژیهای جدید
 به وقوع پیوسته است و اکنون هر کسی رسانه خودش است و یک جمع محدود در 
گروههای مجازی مانند گروههای تلگرامی رسانههای قدرتمندی هستند که 
بهراحتی ایده مانوئل کاستل، نظریه پرداز ارتباطات تحت عنوان ارتباطات 
شبکهای، قدرت جریانهای ارتباطی و پیشی گرفتن قدرت جریانهای مختلف بر 
جریان قدرت و لامکان و لازمان شدن ارتباطات را ایجاد کردهاند. در حال حاضر
 در سپهر جدید ارتباطی رسانههای «جریان اصلی» که ما آنها را با رسانههایی
 مانند رادیو و تلویزیون و مطبوعات کثیرانتشار میشناختیم، میدانداری 
نمیکنند.
 در حال حاضر پیام بهراحتی و با هزینه بسیارکم درزمانی کوتاه 
تولیدشده و در جامعه شبکهای و از طریق گروهها و کانالهای موجود در 
شبکههای اجتماعی تعاملی اجتماعی جدید مانند تلگرام توزیع میشود. در حال 
حاضر ما شاهد شکلگیری فضای جدید ارتباطی و رسانهای هستیم که موجب شده است
 خرده گفتمانها و گفتمانهای خُردی را که هیچگاه فضایی برای بروز و ظهور 
نداشتند، اکنون امکان بروز و ظهور پیدا کنند. در اصلاح در حال حاضر 
بیصداها صاحب تریبون و صدا شدهاند. 
این مسئله میتواند کارکردهای مختلفی 
داشته باشد، یکی از این کارکردها استفاده از گروهها و کانالهای موجود در 
شبکههای اجتماعی مجازی یا ابزارهای پیامرسان موبایلی در پیگیری، موضوعات و
 مسائل صنفی و سندیکایی است. در اینجا دیگر هیچ Gatekeeper یا سدی وجود 
ندارد که بهنوعی پیام را فیلتر  و بررسی کند.
علیرضا عبدالهی نژاد
دکترای ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی