کرم رشته‌ای، دومین بیماری که بشر موفق به محو کامل آن شده است

به گزارش شفا آنلاین، اما دوران داستانی که پشت این مار زهرآگین پنهان است، به سر رسیده است. از سال 1986 به این سو آمار 5/3 میلیونی آلودگی به کرم رشته‌ای به 22 مورد نزول کرده است. عدد 22 اشتباه چاپی نیست. کاهش تعداد به‌حدی چشمگیر است که کارشناسان معتقدند کرم رشته‌ای دومین بیماری است که انسان موفق به ریشه‌کنی آن شده است. اولین بیماری آبله بود که ریشه‌کنی آن در سال 1980 اعلام شد.

       هفته جاری، دپارتمان توسعه بین‌المللی انگلستان از کمک 6/6 میلیون دلاری خود به بنیاد کارتر برای کمک به برنامه ریشه‌کنی کرم رشته‌ای خبر داد. چندین قرن متوالی تنها راه درمان شناخته شده کرم رشته‌ای این بود که منتظر بیرون زدن سر انگل از زیر پوست باشند و آن را به دور شاخه چوبی بپیچند تا تدریجا از بدن خارج شود.

این کار، گاهی‌اوقات 20 روز زمان می‌برد. یکی از تئوری‌ها در رابطه با مار پیچیده به دور پایه از این داستان سرچشمه می‌گیرد. خارج کردن کرم بدین روش به همان ناخوشایندی است که بنظر می‌رسد. گاهی طول کرم به یک متر می‌رسد و گاهی در میانه کاربدن کرم دونیم می‌شود. دیده شده که از بدن یک بیمار تا 81 کرم خارج شده است. تخریب بافتی ناشی از خروج کرم می‌تواند میزبان عفونت ثانویه شود. جیمی کارتر، بنیانگذار بنیاد ریشه‌کنی کرم رشته‌ای، محو آن را از فهرست بیماری‌های انسان بزرگترین دستاورد زندگی‌اش می‌داند.

       روش علمی که اجرای برنامه بر آن بنا شده، به‌حدی ساده است که می‌توان در یک پویانمایی چند دقیقه‌ای به مخاطب معرفی شود. یک فیلتر ساده، متشکل از شبکه‌ای درهم تنیده از رشته‌های مو یا هر نوع دیگر از الیاف که بر دهانه سطل آب قرار می‌گیرد، از وارد شدن جانوران ریز درون آب که لارو کرم رشته‌ای را در غلاف خود حمل می‌کنند جلوگیری می‌کند. از سال 1988 که شروع این برنامه کلید خورد، 6 میلیون متر مربع از فیلتر با الیاف مخصوص در کشور نیجریه مصرف شده است. این فیلترها در شرایط استوایی و بسیارگرم این کشور فاسد نمی‌شدند و استفاده از آن سبب شد که آمار 656 هزار نفری آلودگی به این نوع کرم به صفر برسد. در کشورهایی مانند سودان جنوبی که قبایل در حال جابجایی آب را بدون واسطه از ذخایر طبیعی می‌نوشند، نی‌هایی توسط بنیاد دراختیارشان قرار گرفته که فیلتر درون آن جاسازی شده و با بندی به‌دور گردن آویخته می‌شود. سال 1986 در کشورهای بسیار آلوده دسترسی به تلویزیون و دیگر رسانه‌های جمعی بسیار کم بود. بنابراین متولیان امر به تولید پوستر وکتاب‌های مصور با شخصیت‌های کارتونی روی آوردند و از طریق آن به قربانیان عمدتا بی‌سواد چگونگی ورود انگل به بدن و روش‌های مقابله با آن را آموزش دادند. این تصاویر آنچنان با زندگی مردم آن نواحی آمیخته شده که امروز نقش آن بر پارچه لباس‌هایشان جای گرفته است.

       جلوگیری از انتقال Dracunculiasis (بیماری ناشی از آلودگی به کرم رشته‌ای) از 4 سو اجرا می‌شود: 1) آموزش ساکنین مناطق مبتلا به خودداری از تماس عضو آلوده خود با منابع آب، 2) فیلتر کردن آب آشامیدنی، 3) استفاده از مواد شیمیایی انگل‌کش برای پاکسازی آب‌هایی که احتمال آلودگی دارند، 4) ارجحیت استفاده از آب چاه.

       مسئله مهم دیگر این است که پس از خروج کرم بالغ از بدن میزبان، اطمینان یابیم دوباره وارد آب نشود، در غیر اینصورت ما امکان ورود صدها لارو را به چرخه آب فراهم ساخته‌ایم. چرخه زندگی لارو یک سال است، بنابراین اگر ما از ورود آن به بدن به مدت یکسال جلوگیری کنیم موفق به محو کامل آن شده‌ایم، زیرا لارو بدون میزبان از بین خواهد رفت. حمایت مالی اخیر انگلستان از این پروژه و تامین بودجه برای به کارگیری کادرهای کارشناس بهداشت و توزیع فیلتر به ما امید می‌دهد که با پاکسازی 6 هزارروستای دور افتاده در کشورهای چاد، مالی، سودان و اتیوپی، در آینده نزدیک شاهد محو کامل این انگل باشیم. بنیاد کارتر
سپید