پاي گرد و غبار به بيشتر شهرها باز مي‌شود

سايه سنگين هشدار خشكسالي‌ها بر سر آسمان شهرها

«از ابتداي سال آبي جاري تا پايان خردادماه، ميزان بارندگي در کشور با 18درصد کاهش ثبت شده و اين آمار نشان مي‌دهد وضعيت بارش در 9 استان كشور به مرحله هشداردهنده‌اي رسيده است.» اين مهم را شاهرخ فاتح، رئيس مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي عنوان و اعلام مي‌كند كه ميزان بارش در کل کشور از ابتداي مهرماه 93? تا پايان خرداد 94، 5/188 ميلي‌متر بوده که اين ميزان در مقايسه با ميانگين بلندمدت 18 درصد کاهش و نسبت به سال گذشته14درصد کاهش نشان مي‌دهد. آماري كه به به گفته وي، روز به روز در حال پيشروي به سمت خشكسالي است و به مرحله هشدار رسيده به طوريكه زنگ‌هاي خطر به صدا درآمده است.

کاهش چشمگير بارندگي در تهران و استان‌هاي جنوبي

بر اساس اعلام سازمان هواشناسي كشور، يكي از شهرهايي كه در سال‌ جاري دچار بحران بارش كم باران شده تهران است به طوريكه ميزان بارندگي در پايتخت 3/226 ميليمتر بوده که اين ميزان در مقايسه با ميانگين بلندمدت 19درصد کاهش و نسبت به سال گذشته 13درصد افزايش نشان مي‌دهد. پس از تهران، هرمزگان و چند شهر جنوبي ديگر نيز جزء کم بارش‌ترين استان کشور نسبت به ميانگين بلند مدت بوده‌اند به طوريكه از ابتداي مهرماه 93 تا پايان خرداد 94 استان هرمزگان با 53درصد، بوشهر 48درصد و البرز نيز با 41درصد کاهش بارندگي، جزء کم بارش‌ترين استان‌ها نسبت به ميانگين بلندمدت بوده‌اند. هرچند كه بر اساس آمارها، گيلان و چند استان شمالي همچنان پر بارش‌ترين استان کشور نسبت به ميانگين بلندمدت است به طوريكه در اين مدت استان هاي گيلان با 27درصد، آذربايجان شرقي 22درصد و اردبيل با16درصد افزايش، در رديف پربارش‌ترين استان‌ها نسبت به ميانگين بلندمدت قرار گرفته‌اند. كاهش و افزايشي كه بر شدت جبهه‌هاي هوايي گرد و غبار اثرگذارند تا جاييكه بر اساس ميزان بارندگي‌ها، وزش بادهايي مملو از گرد و غبار شدت يا كاهش مي‌يابد.

در همين رابطه رئيس مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي اعلام كرده كه هرمزگان علاوه بر بارش كم باران در دو ماه نخست سال، نسبت به سال گذشته نيز شاهد افت شديد بارندگي بوده است به طوريكه از ابتداي سال آبي جاري تا پايان خردادماه، در اين استان 65درصد کاهش بارش نزولات آسماني ثبت شده است. پس از آن بوشهر با ??درصد و ايلام با44درصد کاهش بارندگي جزء کم بارش‌ترين استان‌ها نسبت به مدت مشابه در سال گذشته قرار گرفته‌اند. اين درحالي است كه در اين مدت خراسان رضوي پربارش‌ترين استان نسبت به سال گذشته بوده و با 36درصد افزايش بارش نسبت به مدت مشابه در سال گذشته در رديف استان‌هاي پر بارش قرار گرفته است. پس از خراسان رضوي، اردبيل با 32درصد و آذربايجان شرقي نيز با30درصد افزايش بارش جزء پربارش‌ترين استان‌ها قرار گرفته‌اند.

به گفته فاتح، پيش‌بيني هواشناسي نشان مي‌دهد علاوه بر آنكه در بسياري از شهرهاي كشور شاهد كاهش قابل توجهي از بارندگي‌ها هستيم، در دو ماه آينده نيز افت20درصدي بارش در سواحل خزر دور از انتظار نيست و جبهه‌هاي مملو از گرد و غبار نيز قرار است به سواحل درياي خزر سرك بكشند. به طوريكه در تير و مردادماه سال جاري نيز بارش در سواحل درياي خزر حدود10تا20درصد نسبت به ميانگين بلندمدت کاهش خواهد يافت. ضمن آنكه در دو ماه آينده بيشتر مناطق کشور بارش نرمالي خواهند داشت و تنها در بخش‌هايي از شرق کشور ميزان بارش کمي از نرمال بارش‌ها بيشتر خواهد بود.

رئيس مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي يادآور شد: البته بايد توجه داشت که در تير و مرداد ميزان بارندگي در کل کشور به ويژه در بخش هاي شرقي بسيار کم است.

هشدار کمبود بارش تا پايان سال آبي در9 استان

رئيس مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي همچنين اعلام كرده بر اساس پيش‌بيني‌ها براي وضعيت بارش در کل کشور، تا پايان سال آبي يعني ابتداي مهرماه94نشان مي‌دهد که در 9 استان به لحاظ بارندگي شرايط خوبي نداريم و کمبود بارش فعلي را تا پايان سال آبي خواهيم داشت.

به طوريكه به گفته وي، بر اين اساس استان‌هاي هرمزگان و بوشهر تا پايان سال آبي جاري يعني ابتداي مهرماه 94 قطعا 50درصد کاهش بارندگي نسبت به ميانگين بلندمدت خواهند داشت و7 استان ديگر يعني استان‌هاي سيستان و بلوچستان، ايلام، فارس، خوزستان، کرمانشاه، کهگيلويه و بويراحمد و البرز تا پايان سال آبي جاري نيز حدود 30درصد کاهش بارندگي خواهند داشت. اين بدين معناست كه بروز و شدت پديده گرد و غبار به طور مداوم و حتي تكرار آن در طول يك روز نبايد چندان دور از ذهن باشد و كشور در شرايطي قرار گرفته كه از يك سو خشكسالي‌ها نمي‌گذارد صافي هوا به آسمانش سرك بكشد و از سويي ديگر فرونشست آب و بروز خشكسالي‌هاي منطقه‌اي سبب شده با وزش كوچك‌ترين بادي، گرد و غبار به آسمان كشور نفوذ كند.

سند مقابله با گرد و غبار در هاله‌اي از ابهام

رئيس سازمان حفاظت محيط زيست کشور در حالي از تدوين سند مقابله با گرد و غبار تا پايان خرداد ماه امسال خبر داده كه بر اساس پيش‌بيني سازمان هواشناسي، در هفته جاري وزش بادهايي با منشاء گرد و غبار فرا منطقه‌اي در سراسر كشور چندان دور از انتظار نيست و آسمان شمار قابل توجهي از شهرهاي كشور قرار است مملو از گرد و غبارهاي محلي در كنار فرا منطقه‌اي شود.

از سويي ديگر، بخش قابل توجهي از خاك شهرهاي كشور، رطوبت خود را از دست داده‌اند. مسئله مهمي كه به دليل برداشت‌هاي بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني و صدور مجوزهاي بي حد و اندازه از سوي مسئولان وقت محيط زيست در دولت‌هاي گذشته، بيش از پيش سبب تشديد بروز پديده گرد و غبار در شهرها شده به طوريكه با وزش كوچك‌ترين بادي، خاك غليظي به هوا برخواسته و با سختي به زمين مي‌نشيند.

مسئله‌اي كه به گفته ابتكار، رئيس سازمان محيط زيست، به اين زودي‌ها نيز قابل رفع نيست و زمان‌بر است و بيش از هر زمان ديگري به عوامل برون مرزي ربط دارد، بيابان‌هاي كويت، عراق و صحراي وسيع عربستان. چراكه منابع برون مرزي بيشترين سهم را در توليد ريزگردها به خود اختصاص داده‌اند و بلاي جان شهروندان شده است و بيش از هر زمان ديگري علاوه بر مشاركت‌هاي همه جانبه در داخل كشور، همكاري‌هاي فراملي را نيز مي‌طلبد. حال بايد منتظر باشيم و ببينيم آيا سند مقابله با گرد و غبار راه به جايي مي‌برد يا ذرات گرد و غبار همچنان مهمان‌هاي ناخوانده آسمان شهرها باقي مي‌مانند.