زمستان، گرما و خطری که بیصدا جان میگیرد
شفاآنلاین »سلامت» هر سال با شروع فصل سرما، استفاده از وسایل گرمایشی بیشتر میشود و در کنار گرما، خطری خاموش هم وارد خانهها میشود؛ خطری به نام گاز مونوکسید کربن. گازی بیرنگ و بیبو که اگر به آن توجه نشود، میتواند در سکوت جان انسانها را بگیرد.
در این سالها بارها با موارد مسمومیت ناشی از استفاده نادرست از بخاری، آبگرمکن و حتی زغال روبهرو شدهام. تجربه نشان داده که بیشتر این حوادث نه به دلیل نقص پیچیده، بلکه به خاطر بیتوجهی به چند نکته ساده ایمنی رخ میدهد؛ نکاتی مثل سرویس سالانه وسایل گرمایشی، اطمینان از سالم بودن دودکشها و پرهیز از استفاده از وسایل بدون دودکش در فضاهای بسته.
همیشه تأکید میکنم که نصب هشداردهنده گاز مونوکسید کربن، بهویژه نزدیک اتاق خوابها، میتواند نجاتبخش باشد. وسیلهای ساده که شاید جدی گرفته نشود، اما در لحظه خطر میتواند جان یک خانواده را حفظ کند.
علائم مسمومیت معمولاً با سردرد، سرگیجه، تهوع، ضعف و خوابآلودگی شروع میشود. اگر این نشانهها با تنگی نفس، گیجی یا کاهش سطح هوشیاری همراه شود، دیگر زمان از دست دادن نیست. اولین کار خروج سریع از محیط آلوده و رفتن به هوای آزاد است و بلافاصله باید با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفت.
در مواقع مشکوک به نشتی گاز یا گازگرفتگی، روشن و خاموش کردن وسایل برقی یا ایجاد جرقه میتواند فاجعهبار باشد. تنها کار درست، باز کردن در و پنجرهها، ترک سریع محل و تماس با اورژانس از جایی امن است.
متأسفانه بیشترین سهلانگاریهایی که به مسمومیت منجر میشود، استفاده از زغال یا وسایلی مانند پیکنیک در فضاهای بسته است. هنوز هم افرادی هستند که برای گرما در اتاق، چادر مسافرتی یا فضای بدون تهویه زغال روشن میکنند؛ کاری که بارها جان انسانها را گرفته است.
آمارها هم نگرانکنندهاند. از ابتدای مهرماه تا ۲۵ آذر ۱۴۰۴، در استان فارس ۱۷۷ نفر دچار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن شدهاند؛ ۹۲ نفر به مراکز درمانی منتقل شدند، ۸۲ نفر بهصورت سرپایی درمان شدند و متأسفانه سه نفر جان خود را از دست دادند.
اما در میان همه این آمارها، برخی خاطرات هیچوقت فراموش نمیشوند. یکی از تلخترین آنها مربوط به سالها پیش و روز ۱۳ فروردین است؛ زمانی که در بیمارستان امام حسین(ع) سپیدان مشغول خدمت بودم. دو جوان ۲۰ و ۲۲ ساله، فرزندان یک خانواده مسافر، در چادر مسافرتی زغال روشن کرده بودند. محیط بسته بود و گاز مونوکسید کربن کاری کرد که هر دو جان خود را از دست بدهند. حادثهای که فقط با رعایت یک نکته ساده میتوانست رخ ندهد.
این یادداشت را نوشتم تا دوباره یادآوری کنم که گرما باید با امنیت همراه باشد. رعایت اصول ایمنی شاید ساده به نظر برسد، اما گاهی همین سادگی، مرز بین زندگی و مرگ است./رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی دانشگاه علوم پزشکی فارس
