جامعه منتظر کاهش چالش‌های معیشتی
شفاآنلاین »جامعه» جامعه ایران از اواسط دهه ۱۳۸۰ و با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد، ساختار اقتصادی متفاوتی را تجربه کرده است.
به گزارش شفاآنلاین در این مورد باید اضافه کنیم که ایران همان سال‌ها وارد مرحله‌ای بحرانی شد که آثار آن تا امروز ادامه دارد و نقطه اوج این دوره، تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به‌ویژه پس از پرونده هسته‌ای بود؛ تحریم‌هایی که ابتدا بخش انرژی و سیستم بانکی را هدف گرفت و سپس رفته‌رفته حوزه‌های تولید و تجارت را با چالش‌های اساسی روبه‌رو کرد. این اقدامات عملا ارتباط مالی و صادراتی ایران با اقتصاد جهانی را محدود کرده و باعث کاهش درآمدهای ارزی و افت ارزش پول ملی کشور شد و در نتیجه افت شدید درآمدهای نفتی، تورم مزمن و کاهش ارزش پول ملی تشدید شد. قدرت خرید مردم، به‌ویژه در طبقات پایین و کارگر جامعه، به شدت افت کرد و این در حالی است که تحلیلگران معتقدند اکنون مشکلات معیشتی مهم‌ترین آسیب اجتماعی است. یارانه‌های نقدی که در ابتدا برای جبران فشار معیشتی در نظر گرفته شده بودند، به‌مرور ارزش واقعی خود را از دست داده و نتوانستند تورم را مهار کنند. گسترش بیکاری، رکود در صنایع کوچک و متوسط، وابستگی بیشتر اقتصاد به خام‌فروشی و کاهش سرمایه‌گذاری داخلی، همگی موجب شد شکاف طبقاتی به‌طرز محسوسی افزایش یابد.
با ادامه فشارهای غربی‌ها در دهه ۱۳۹۰ تحریم‌ها مجددا شدت گرفت که برجام توانست تا حدودی از شدت آنها بکاهد ولی در ادامه با خروج آمریکا از این توافق در سال ۱۳۹۷، اقتصاد کشور در وضعیت شکننده قرار گرفت. افزایش سریع قیمت ارز و کالاهای اساسی، فشار سنگینی بر طبقات ضعیف جامعه وارد کرد و هزینه‌های زندگی از مسکن و خوراک گرفته تا آموزش و درمان، برای بسیاری از خانوارها غیرقابل‌تحمل شد. نتیجه این روند، افزایش نارضایتی اقتصادی و اجتماعی، کاهش امید به آینده و تضعیف انسجام ملی بود. در واقع، حل چالش‌های اقتصادی صرفاً جنبه مالی ندارد، بلکه برای حفظ ثبات سیاسی و اجتماعی کشور حیاتی است. زمانی که بخش بزرگی از مردم احساس ناکامی معیشتی و بی‌عدالتی اقتصادی دارند، مشروعیت و همبستگی اجتماعی در معرض تهدید قرار می‌گیرد. حاکمیت برای حفظ انسجام ملی ناگزیر است به اصلاح ساختارهای اقتصادی، افزایش شفافیت، حمایت هدفمند از طبقات آسیب‌پذیر و کنترل تورم بپردازد. رفع مشکلات مالی مردم نه تنها موجب تقویت اعتماد عمومی و ثبات اجتماعی می‌شود، بلکه پیش‌شرط هرگونه توسعه پایدار و خروج از چرخه بحران‌های اقتصادی در ایران خواهد بود. در این مورد که دولت و مجموعه حاکمیت باید برای برطرف کردن مشکلات معیشتی اقدام کند با یکی از نماینده‌های ادوار گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. در این مورد آرین‌منش معتقد است که حاکمیت باید با رفع چالش‌های معیشتی به اعتمادسازی جامعه کمک کند.
مهم‌ترین آسیب اجتماعی
جواد آرین‌منش، تحلیلگر مسائل سیاسی و نماینده ادوار مجلس شورا درباره بحران اقتصادی که گریبان معیشت جامعه را گرفته، به‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید: «امروز جامعه ایرانی به دلیل تحریم‌های سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا روندی چالشی را دنبال می‌کند که نتیجه آن جز آسیب به طبقات مختلف جامعه چیزی به همراه ندارد. بنابراین دولت و مجموعه حاکمیت باید سیاست‌هایی را دنبال کنند که به کاهش چالش‌های معیشتی جامعه ختم شود. اختلاف‌ها و جدال‌های سیاسی که در دستور کار برخی طیف‌ها قرار گرفته، باعث می‌شود که مشکلات معیشتی کم‌رنگ‌تر جلوه داده شود از این رو اگر این چهره‌های سیاسی به فکر مردم و منافع ملی هستند باید به‌دنبال برون رفت جامعه از مشکلات معیشتی باشند. در حوزه اقتصادی شکاف‌های طبقاتی هر روز بیشتر می‌شود در ادامه شاهد افزایش فاصله اقشار بالا و پایین جامعه هستیم که به نارضایتی‌های اجتماعی و تشدید حس بی‌عدالتی منجرب می‌شود. مواردی مانند تورم، اشتغال، گسترش بیکاری در طبقه متوسط از جمله آسیب‌هایی است که مستقیما با امید نسل جوان ارتباط دارد.»
او در همین مورد و با اشاره به تاثیرات چالش‌های اقتصادی بر دیگر حوزه‌ها اضافه می‌کند: «همین بحران اقتصادی باعث چالش در دیگر حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی شده است. علاوه بر آن در ادوار اخیر شکاف بین نسلی خود را به‌عنوان چالش اجتماعی نشان داده است. نسل امروز درک متفاوت همراه با مطالبات متفاوت‌تری نسبت به نسل گذشته دارد و اگر حاکمیت نخواهد به آن توجه کند، شکاف بین‌نسلی را عمیق‌تر می‌کند که این خودش باعث کاهش سرمایه اجتماعی می‌شود.»
نماینده ادوار مجلس با تحلیل بر مسائلی که به جامعه آسیب بیشتری خواهد زد، ادامه می‌دهد: «تحریم‌ها، فشارهای خارجی و فشارهای فزاینده بین‌المللی مشکل آفرین است. آثار اقتصادی تحریم‌ها در بطن زندگی خانواده‌های ایرانی به بدترین شکل ممکن احساس می‌شود. مسیر اصلی تلاش دولت در جهت تحقق عدالت اقتصادی و تامین حداقل معیشت جامعه است. به‌علاوه اعتمادسازی میان مردم و حاکمیت از جمله مسائل بسیار حیاتی و مهمی است که باید حتما حتما انجام شود.»
