کاهش ید در رژیم غذایی ایرانی‌ها؛ زنگ خطر سلامت عمومی
شفاآنلاین »سلامت» متخصص تغذیه پژوهشگاه رویان از کاهش خطرناک مصرف ید در سبد غذایی ایرانی‌ها خبر داد و نسبت به عواقب آن برای سلامت عمومی، به ویژه در دوران بارداری و رشد کودکان، هشدار داد. او توضیح داد که عوامل مختلفی از جمله تبلیغات نادرست فضای مجازی و فشارهای اقتصادی موجب کاهش مصرف ید در کشور شده است. این وضعیت می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
به گزارش شفاآنلاین چند سال اخیر شاهد کاهش مصرف ید در ایران بوده‌ایم. به گفته رضا همایون‌فر، متخصص تغذیه پژوهشگاه رویان، این کاهش ناشی از آموزه‌های نادرست طب سنتی، تبلیغات فضای مجازی در مورد نمک‌های دریا و رنگی، همچنین شرایط اقتصادی و تحریم‌ها است. این تغییرات به طور مستقیم بر میزان مصرف نمک یددار تأثیر گذاشته است.
همایون‌فر گفت: «در سال ۱۳۸۶ برنامه ملی غنی‌سازی نمک در ایران شروع شد که موفقیت‌آمیز بود. اما این روند اکنون با چالش‌های جدی روبه‌رو شده است.»
برنامه ملی غنی‌سازی نمک؛ موفقیت‌ها و چالش‌ها
از زمان شروع برنامه ملی غنی‌سازی نمک در ایران، شیوع بیماری گواتر به شدت کاهش یافته و از ۶۸ درصد به کمتر از ۸ درصد رسید. این تغییر نشان‌دهنده اثرگذاری سیاست‌های بهداشتی در این حوزه است، اما متأسفانه در سال‌های اخیر، تبلیغات در فضای مجازی و فشار اقتصادی موجب کاهش مصرف ید در کشور شده است.
همایون‌فر ادامه داد: «نمک‌های رنگی و نمک دریا که در فضای مجازی به تبلیغ درآمده‌اند، فاقد ید هستند و به همین دلیل افراد مصرف‌کننده آن‌ها در معرض خطر کمبود ید قرار می‌گیرند.»
عواقب کاهش ید: تأثیرات بر سلامت انسان
کمبود ید نه‌تنها بر رشد ذهنی و جسمی کودکان تأثیر می‌گذارد، بلکه در بزرگسالی نیز می‌تواند عملکرد متابولیک بدن را مختل کند. کمبود ید در دوران جنینی به مشکلات عصبی، شناختی و فیزیکی منجر می‌شود. از جمله این مشکلات می‌توان به تأخیر رشد ذهنی، کم‌هوشی، و بیماری‌هایی مانند کرتینیسم (عقب‌ماندگی شدید ذهنی همراه با مشکلات فیزیکی) اشاره کرد.
همایون‌فر توضیح داد: «کمبود ید در دوران بارداری می‌تواند به شدت بر توسعه سیستم عصبی جنین تأثیر بگذارد و موجب مشکلات جدی در سلامت نوزاد شود.»
چگونه ید را در رژیم غذایی خود حفظ کنیم؟
متخصص تغذیه پژوهشگاه رویان بر لزوم استفاده صحیح از نمک یددار تأکید کرد. به گفته او، بسیاری از خانواده‌ها از نحوه استفاده صحیح از نمک یددار بی‌اطلاع هستند. برای حفظ ید موجود در نمک، باید آن را در مرحله آخر پخت به غذا اضافه کرد و از نگهداری نمک در معرض هوا و نور خورشید خودداری کرد.
همچنین باید تأکید کرد که مصرف نمک یددار باید متعادل باشد و به میزان بیش از حد نمک مصرف نشود.
اقدامات جهانی برای مقابله با کمبود ید
در سطح جهانی، استفاده از نمک یددار در ۱۲۶ کشور به‌صورت قانونی الزامی است و ۲۱ کشور دیگر نیز این روش را به‌صورت اختیاری اجرا می‌کنند. این اقدام باعث شده است که به تدریج بسیاری از کشورهای جهان از کمبود ید رهایی یابند.
نکات کلیدی برای مقابله با بحران کمبود ید
-
آموزش عمومی: باید مردم نسبت به اهمیت نمک یددار و نقش آن در سلامت خود آگاه شوند.
-
نظارت دقیق: باید مصرف ید در جامعه به‌طور مستمر پایش و نظارت شود.
-
تغییر الگوهای غذایی: باید توجه بیشتری به مصرف مواد غذایی حاوی ید کافی و استفاده از نمک یددار در خانه‌ها و صنایع غذایی شود.
لزوم توجه به مصرف ید در دوران بارداری و رشد کودکان
روز جهانی مبارزه با کمبود ید، که در تاریخ ۲۱ اکتبر (۲۹ مهرماه) برگزار می‌شود، فرصتی است تا به این بحران جدی توجه بیشتری شود. کمبود ید نه تنها بر سلامت جنین و کودک تأثیر می‌گذارد، بلکه در بزرگسالی هم مشکلات فراوانی به دنبال خواهد داشت. بنابراین، از هم‌اکنون باید اقداماتی جدی برای آموزش و تغییر الگوهای غذایی مردم انجام شود.
همایون‌فر در پایان گفت: «توجه به مصرف ید باید از دوران بارداری تا نوجوانی ادامه داشته باشد. تنها از این طریق است که می‌توانیم از عواقب ناگوار کمبود ید پیشگیری کنیم و سلامت نسل آینده را تضمین نماییم.»
