بی‌تفاوتی؛ قاتل خاموش عشق

شفاآنلاین»جامعه» بی‌تفاوتی در روابط زناشویی حالتی است که در آن یکی یا هر دو همسر نسبت به احساسات، نیازها و دغدغه‌های طرف مقابل واکنش قابل‌توجهی نشان نمی‌دهند. این رفتار معمولاً به‌تدریج شکل می‌گیرد؛ ابتدا در قالب کم شدن گفت‌وگوهای صمیمانه و هیجان، و سپس به یک الگوی پایدار تبدیل می‌شود.

به گزارش شفاآنلاین از نظر روانشناسی، بی‌تفاوتی یعنی کاهش علاقه و حساسیت نسبت به همسر. وقتی شادی یا ناراحتی، موفقیت یا شکست او تفاوت چندانی در هیجان یا رفتار فرد ایجاد نکند، پیوند عاطفی آرام‌آرام سست می‌شود. این فاصله عاطفی باعث کاهش تاب‌آوری در برابر مشکلات مشترک می‌شود و همسرانی که حمایت و همدلی دریافت نمی‌کنند، در مواجهه با بحران‌ها احساس تنهایی و ناامنی می‌کنند.

بی‌تفاوتی حتی ارتباط کلامی و غیرکلامی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نگاه سرد، پاسخ‌های کوتاه و عدم تماس فیزیکی پیام واضحی به طرف مقابل می‌دهد: «تو برایم اهمیت نداری». این پیام باعث می‌شود همسر دیگر از بیان احساسات یا نیازهایش خودداری کند و چرخه سکوت و فاصله عمیق‌تر شود. حتی شوخی‌ها، خنده‌ها و علایق مشترک نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و فضای رابطه رسمی و بی‌روح می‌شود.

اثر روانی این رفتار می‌تواند شدید باشد؛ فردی که با بی‌تفاوتی مواجه است، احساس بی‌ارزشی، کاهش عزت نفس، اضطراب و حتی افسردگی را تجربه می‌کند. میل به صمیمیت و روابط جنسی کاهش می‌یابد، چون بی‌تفاوتی پشتوانه عاطفی رابطه را از بین می‌برد. بر خلاف مشاجرات آشکار، بی‌تفاوتی تعارض‌ها را به سطح پنهان می‌برد و مشکلات همچنان پابرجا می‌مانند.

دکتر منیر بیگلربیگی، روانشناس و مشاور خانواده، درباره این وضعیت می‌گوید: «سکوت ظاهری فقط پرده‌ای است که بر روی ناامیدی، خشم فروخورده و حس بیگانگی کشیده شده. روانشناسان آن را ‘طلاق عاطفی خاموش’ می‌نامند؛ وضعیتی که رابطه از نظر قانونی برقرار است، اما ارتباط عاطفی تقریباً صفر شده است.»

بی‌تفاوتی معمولاً تحت تأثیر عوامل فردی، اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد؛ فشارهای اقتصادی، دخالت خانواده‌ها، استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی و باورهای فرهنگی که ابراز محبت را ضعف می‌دانند، همه می‌توانند زمینه‌ساز این وضعیت شوند.

با این حال، بی‌تفاوتی قابل پیشگیری و درمان است. اولین گام، آگاهی از وجود مشکل است. گفت‌وگوی صادقانه بدون سرزنش، مشاوره و زوج‌درمانی، یادگیری مهارت‌های ارتباطی و توجه به زبان عشق طرف مقابل، همگی می‌توانند چرخه سکوت را بشکنند. همچنین مراقبت از سلامت روان و کاهش استرس‌های بیرونی، انرژی لازم برای بازگرداندن صمیمیت را فراهم می‌کند.

بی‌تفاوتی، هشدار جدی زندگی زناشویی است؛ اگر نادیده گرفته شود، حتی در غیاب خشونت یا خیانت، پایه‌های رابطه را به خطر می‌اندازد. رابطه سالم نیازمند توجه، واکنش و حضور فعال است و وقتی این عناصر از بین بروند، حتی ساختار ظاهری زندگی مشترک نیز دیر یا زود ترک می‌خورد.