شفاآنلاین»سلامت» آلودگی هوا تأثیرات بسیاری بر سلامت افراد دارد. بر اساس پژوهشهای انجام شده در سال 1402، 14.7 درصد از مرگومیر افراد ناشی از بیماریهای قلبی، به دلیل مواجهه طولانیمدت با ذرات معلق است. دکتر عباس شاهسونی، معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این موضوع میگوید:«دوباره غلظت ذرات معلق افزایش یافته به طوری که در برخی از ایستگاهها، شاخص کیفیت هوا ناسالم و خطرناک گزارش میشود. اما علت اصلی این گرد و غبار، پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم، خشکسالیها و کاهش بارندگی طی چند سال گذشته است. همین موضوع باعث شده بسیاری از مناطق اطراف تهران مستعد گرد و غبار شوند و با کمترین میزان افزایش وزش باد، ذرات گرد و غبار وارد اتمسفر شود.»
به گزارش شفاآنلاین: وی با اشاره به تفاوت ذرات گرد و غبار و ذراتی که از آلایندهها در هوا وجود دارد، میگوید:«فقط ذرات زیر 10 میکرون میتوانند وارد سیستم تنفسی بدن شوند، اما ذرات گرد و غبار معمولاً بزرگتر از 10 میکرون هستند به همین دلیل باید میان ذرات ناشی از طوفان گرد و غبار و ذرات ناشی از احتراق خودروها تفکیک قائل شویم. جنس ذراتی که در طوفانهای گرد و خاک وجود دارد، بیشتر از سیلیس، آهن، آلومینیوم و سایر عناصری که در خاک یافت میشوند، است. اما ذراتی که ناشی از آلایندههای خودروهاست، شامل ترکیبات آلی و فلزات سنگین هستند. بررسیهایی در مورد شاخص کیفیت هوا از ابتدای شروع فصل تابستان 1404 تا 31 تیرماه انجام شده است که نشان میدهد در شهر تهران فقط شش روز هوای خوب (پاک)، 74 روز هوای قابل قبول، 37 روز ناسالم برای گروههای حساس، 4 روز ناسالم، یک روز بسیار ناسالم و دو روز خطرناک را پشت سر گذاشتهایم. در سال گذشته در همین بازه زمانی 5 روز هوای خوب (پاک)، 94 روز هوای قابل قبول، 24 روز ناسالم برای گروههای حساس و یک روز ناسالم برای همه گروهها داشتیم. نتایج این بررسی نشان میدهد طوفانهای گرد و غبار سبب افزایش ذرات معلق در تهران و کاهش کیفیت هوا نسبت به سال گذشته شدهاند.»
شاهسونی با اشاره به مقایسه کیفیت هوا از یکم فروردین تا 31 تیرماه با مدت مشابه سالهای 1401 تا 1404 میگوید:«در بازه 124 روز فروردین تا 31 تیرماه، تعداد روزهای قابل قبول به نسبت روزهای قابل قبول سه سال گذشته تقریباً 7 درصد کاهش داشته و در همین مدت، تعداد روزهای ناسالم برای گروههای حساس، ناسالم برای همه افراد جامعه و خطرناک هم افزایشی بوده است.»
بیش از 30 هزار مرگ منتسب به ذرات معلق 2.5 pmآلودگی هوا به عنوان دومین عامل مرگومیر زودرس در دنیا شناخته شده است. شاهسونی درباره آمار مرگومیر منتسب به آلودگی هوا در کشور میگوید:«طبق آخرین نتایج کتاب کمیسازی مرگهای منتسب به ذرات معلق در سال 1402 که توسط مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است، 30 هزار و 600 مرگ منتسب به ذرات معلق
2.5 pm در 57 شهر کشور داشتیم. آلودگی هوا مهمترین عامل مرگهای ناشی از منابع غیرواگیر محسوب میشود. بخشی از شهروندان به ذرات هوای آلوده حساستر هستند از جمله زنان باردار، کودکان، سالمندان و افراد با بیماریهای خاص که این آلودگی باعث افزایش بیماریهای تنفسی در این گروه میشود. همچنین طوفانهای گرد و غبار بیماریهای قلبی و عروقی را تشدید میکند و میزان مصرف داروهای تنفسی را هم افزایش میدهد. به طور میانگین 14.7 درصد از مرگها به دلیل ایسکمیک قلب (انسداد عروق کرونری) در سال 1402 منتسب به مواجهه طولانی با ذرات معلق 2.5 pm در کشور بوده است، همچنین 14.9 درصد از مرگهای سکته مغزی هم منتسب به همین ذرات است. این اعداد در مناطقی که طوفان گرد و غبار در بازه زمانی بیشتری وجود دارد، مثل زابل در سیستان و بلوچستان، اهواز، ایرانشهر و... بیشتر است.»
به گفته معاون مرکز تحقیقات کیفیت هوا و تغییر اقلیم، زمانی که وضعیت هوا در شرایط ناسالم است، مردم تا میتوانند کمتر در فضای باز حضور پیدا کنند، اما در صورتی که مجبور به خروج از منزل هستند، حتماً از ماسکهای مناسب استفاده کنند. همچنین فعالیتهای ورزشی را کاهش دهند. همواره توصیه میشود، بیشتر سبزیجات، میوهها و غذاهای سبک میل کنند، حتی آب زیاد در این ایام میتواند کمککننده باشد.
زمانی که شاخص کیفیت هوا روی عدد 0 تا 50 باشد، هوای خوب (پاک) خوانده میشود اما این عدد هر چه افزایش پیدا کند و در عدد 101 تا 150 قرار گیرد، کیفیت هوا برای گروههای حساس جامعه ناسالم است؛ مثل زنان باردار، کودکان، سالمندان، افراد با بیماریهای خاص، افراد چاق و حتی سیگاریها هم در این دسته قرار میگیرند. شاهسونی توضیح میدهد:«گروههای حساس جامعه 30 درصد جمعیت شهری مثل تهران را تشکیل میدهند. اگر جمعیت تهران را 10 میلیون نفر در نظر بگیریم، حدود سه میلیون نفر در شاخص کیفیت هوای بالاتر از 100 دچار مشکل میشوند. حالا اگر این عدد بیشتر شود، یعنی به 150 تا 200 برسد، هوا ناسالم برای همه گروههای جامعه است و اگر روند آلودگی به بالای 300 برسد، وضعیت هوا خطرناک محسوب میشود. افرادی که در چنین هوایی مجبور به خروج از منزل هستند، باید ساعت حضورشان را به کمترین زمان ممکن برسانند و حتماً از ماسکهای استاندارد از جمله N 95 استفاده کنند. اگر این ماسکها در دسترس نبود، ماسکهای طبی مورد تأیید وزارت بهداشت هم کمککننده است به شرطی که به درستی روی سیستم تنفسی دهان و بینی قرار گرفته باشد.»