روز جهانی ایمنی غذا؛ علم در خدمت سلامت جامعه

به گزارش شفاآنلاین  متن یادداشت به شرح زیر است:

روز جهانی ایمنی غذا (World Food Safety Day) هر ساله در تاریخ هفتم ژوئن (۱۷ خرداد) برگزار می‌شود. شعار جهانی این روز در سال ۲۰۲۵، «ایمنی غذا: علم در عمل» و شعار ملی آن «سرمایه‌گذاری برای تولید مبتنی بر دانش» انتخاب شده است؛ شعارهایی که هر دو بر اهمیت نقش علم در تضمین سلامت غذا تأکید دارند.
ایمنی غذا یکی از ارکان اساسی سلامت عمومی و امنیت غذایی جهانی به شمار می‌رود. غذای ناسالم که ممکن است حاوی باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها یا مواد شیمیایی مضر باشد، می‌تواند عامل بیش از ۲۰۰ بیماری مختلف شود. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود ۶۰۰ میلیون نفر به دلیل مصرف غذای آلوده بیمار می‌شوند که این موضوع موجب مرگ ۴۲۰ هزار نفر از آن‌ها می‌گردد. اثرات این بیماری‌ها به‌طور نابرابر بر گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان، زنان باردار، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای وارد می‌شود.

در مواجهه با این تهدیدها، تنها ابزار مؤثر بهره‌گیری از دانش روز، استانداردهای علمی و هم‌افزایی میان پژوهشگران، قانون‌گذاران، تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان است. با توجه به پیچیده‌تر شدن زنجیره تأمین غذا، رشد تجارت جهانی و افزایش خطراتی نظیر آلودگی میکروبی، باقی‌مانده سموم و مواد افزودنی غیرمجاز، نقش علم در شناسایی، پیشگیری و مدیریت خطرات غذایی بیش از هر زمان دیگری ضروری است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) به‌عنوان نهادهای برگزارکننده این روز جهانی، تمامی کشورها را به ارتقای آگاهی عمومی، افزایش دانش فنی و ترویج فرهنگ ایمنی غذا دعوت کرده‌اند. شعار «علم در عمل» تلنگری است برای تبدیل نظریه‌های علمی به اقدامات عملی در راستای تولید غذای سالم.

در همین راستا، مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با همکاری معاونت‌های بهداشت دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی، اقدامات گسترده‌ای در حوزه بازرسی و نظارت بر مراکز تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن عمومی انجام داده است. استفاده از ابزارهای پرتابل برای سنجش ایمنی، نمونه‌برداری‌های هدفمند، برنامه‌های آموزشی، بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی، تشدید نظارت در ایام خاص و کنترل بیماری‌های منتقله از غذا از جمله فعالیت‌هایی است که با جدیت دنبال می‌شود.

پیام‌های کلیدی روز جهانی ایمنی غذا ۲۰۲۵

مقاومت ضد میکروبی: برخی باکتری‌های مقاوم به داروهای ضد میکروبی ممکن است در مواد غذایی وجود داشته باشند. جوامع کشاورزی و دامداری باید نسبت به استفاده صحیح و محدود از این داروها هوشیار باشند تا انتقال عوامل بیماری‌زا از طریق غذا به حداقل برسد.

دمای خطر: رشد سریع باکتری‌ها معمولاً در بازه دمایی ۵ تا ۶۰ درجه سانتی‌گراد رخ می‌دهد (محدوده خطر). لذا نگهداری غذا در زیر ۵ درجه یا پختن آن در دمای بالای ۷۰ درجه، نقش مهمی در جلوگیری از آلودگی دارد.

پنج کلید طلایی برای ایمنی مواد غذایی

رعایت نظافت: شستن دست‌ها با آب و صابون قبل و بعد از تهیه غذا، تمیز نگه داشتن سطوح و تجهیزات و محافظت از مواد غذایی در برابر آفات ضروری است.

جدا کردن غذاهای خام و پخته: نگهداری جداگانه این دو نوع غذا در یخچال (مواد پخته بالا، مواد خام پایین) و استفاده از ظروف درب‌دار برای جلوگیری از آلودگی متقاطع توصیه می‌شود.

پخت کامل غذاها: رساندن غذا به دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد باعث نابودی اغلب میکروارگانیسم‌های مضر می‌شود.

نگهداری صحیح: مواد غذایی باید در دمای کمتر از ۵ یا بیشتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند. باقی‌مانده غذا باید ظرف دو ساعت مصرف شود و حداکثر تا سه روز در یخچال بماند. همچنین نباید بیش از یک بار گرم شود.

استفاده از آب و مواد اولیه سالم: برای شست‌وشو و تهیه غذا باید از آب سالم استفاده شود. در صورت عدم اطمینان از سلامت آب، می‌توان آن را جوشاند یا با افزودن کلر سالم‌سازی کرد.

ایمنی غذا یک مسئولیت جمعی است. از توسعه فناوری‌های نوین و استانداردهای علمی تا آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی، همگی ابزاری هستند برای ساخت آینده‌ای سالم‌تر، ایمن‌تر و مطمئن‌تر برای نسل‌های امروز و فردا.