پلتفرم‌های دارویی روی لبه تیغ؛ بلاتکلیفی میان نوآوری و ممنوعیت
شفاانلاین»سلامت استارتاپ‌های حوزه سلامت دیجیتال که در روزهای بحرانی کرونا ناجی بیماران بودند، حالا پس از گذشت بیش از دو سال، با بی‌تصمیمی وزارت بهداشت در تدوین ضوابط فعالیت، عملاً در وضعیت تعلیق قرار گرفته‌اند؛ در حالی که در سایر کشورها این فناوری‌ها به‌جای حذف، با مقررات‌گذاری هوشمند به‌خدمت نظام سلامت درآمده‌اند.
به گزارش شفاآنلایندر روزهایی که بحران کرونا کشور را فلج کرده بود، پلتفرم‌های آنلاین توزیع دارو نقشی کلیدی در تامین داروی بیماران ایفا کردند؛ کسب‌وکارهای نوپایی که با حمایت معاونت علمی و صندوق نوآوری، از دل نیاز و فناوری رشد کردند. اما امروز، همین پلتفرم‌ها درگیر معضلی جدی هستند: نبود قانون مشخص، تعلل وزارت بهداشت و تهدید به توقف فعالیت.
مهدی خدادادی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران، با انتقاد از این وضعیت، می‌گوید: «در زمان شیوع کرونا، این پلتفرم‌ها توانستند نیاز بیماران به دارو را سریع و دقیق پاسخ دهند، اما حالا با وجود اثبات کارآمدی‌شان، وزارت بهداشت به جای حمایت، مانعی جدی شده است.»
او توضیح می‌دهد که پس از کرونا، وزارت بهداشت اعلام کرد فعالیت استارتاپ‌ها در حوزه توزیع دارو غیرقانونی است. این در حالی است که طبق مصوبه هیأت دولت در سال ۱۴۰۱، وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات موظف بودند ظرف دو ماه، دستورالعمل دارورسانی را تدوین و ابلاغ کنند؛ موضوعی که با تأخیری ۲۱ ماهه بالاخره در اردیبهشت ۱۴۰۳ انجام شد.
با این حال، طبق این دستورالعمل، سازمان غذا و دارو می‌بایست ضوابط فنی اجرای آن را نیز منتشر می‌کرد؛ کاری که با گذشت چند هفته همچنان انجام نشده است.
به گفته خدادادی، این تأخیر نه تنها باعث ابهام قانونی شده بلکه وزارت بهداشت در نامه‌ای از داروخانه‌ها خواسته با این پلتفرم‌ها همکاری نکنند؛ موضوعی که باعث تعطیلی یا توقف خدمات‌رسانی برخی از این استارتاپ‌ها شده است.
در حالی‌که در کشورهای پیشرفته، پلتفرم‌های دارویی تحت نظارت نهادهایی مانند FDA آمریکا یا سازمان‌های اروپایی فعالیت میکنند و نقشی رسمی در نظام سلامت دارند، در ایران هنوز مشخص نیست آیا این نوآوری‌ها به رسمیت شناخته می‌شوند یا نه.
برخی مخالفان با استناد به تهدید سلامت عمومی، خواستار توقف فعالیت این سکوها شده‌اند. خدادادی در پاسخ می‌گوید: «اگر داروهای غیرمجاز توزیع می‌شود، این تخلف مربوط به داروخانه‌هاست، نه پلتفرم‌هایی که فقط واسطه رسمی توزیع هستند. تاکنون هیچ گزارش مستندی از تخلف این سکوها ارائه نشده است.»
او تأکید می‌کند که بر خلاف کانال‌های غیرقانونی در شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های رسمی دارای مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی‌اند و امکان رصد تمام فعالیت‌های‌شان وجود دارد: «در اقتصاد پلتفرمی همه چیز شفاف است؛ از نام سفارش‌دهنده و داروی خریداری‌شده گرفته تا مسیر ارسال.»
در نهایت، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال هشدار می‌دهد که تاخیر و بی‌تصمیمی در مقررات‌گذاری می‌تواند به حذف نوآوری منجر شود؛ آن هم در شرایطی که فناوری می‌تواند در کاهش هزینه‌های سلامت، افزایش شفافیت و عدالت دارویی، نقشی حیاتی ایفا کند.
