وقتی تراپی لاکچری می‌شود
به گزارش شفاآنلاین هنوز مدت زمان مکالمه تلفنی‌مان به یک دقیقه هم نرسیده که کف مبلغ مشاوره را می‌گوید؛ یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان ناقابل برای ۴۵دقیقه. نه موضوع مشاوره را می‌پرسد و نه از سطح تحصیلات درمانگر می‌گوید. موضوع هرچه باشد و درمانگر با هر تحصیلاتی، فرقی در اصل مبلغ مورد نظرشان ندارد.
شفاانلاین»سلامت این وضعیت برخی مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناسی است که هرکدام‌شان، تعرفه سلیقه‌ای و مخصوص به خودشان را دارند. به نظر می‌رسد درحالی‌که مصوبه مشخص و معقولی برای هزینه خدمات روان‌شناسی اعلام شده است، اما برخی مراکز درمانی، به اتاق‌های مشاوره و این گفت‌وگوهای ۴۵دقیقه‌ای، تنها به چشم یک ابزار درآمدزایی نگاه می‌کنند!
همه‌چیز به‌روشنی در ابلاغیه مشخص شده است؛ مدت‌زمان دقیق مشاوره، میزان تخصص روانشناس و نهایتا تعرفه قانونی و اعلام‌شده دولت و مورد تایید از سوی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره. اما همین موضوع واضح و مشخص، در بسیاری مراکز خدمات روان‌شناسی و مشاوره رعایت نمی‌شود و از صدهزار تومان تا یک‌میلیون تومان، اختلاف قیمتی بر سر تعرفه مصوب وجود دارد. مثلا مرکز مشاوره‌ای درخیابان شهید دستگردی(ظفر)، هزینه هر ۴۵دقیقه زمان مشاوره را ۷۵۰تومان اعلام کرده و مرکز مشاوره دیگری در قیطریه تهران، برای یک‌ساعت، ۸۹۰ تومان هزینه دریافت می‌کند. کمی این‌طرف‌تر و در شرق تهران و محله تهرانپارس، هریک ساعت زمان مشاوره،با اختلاف ۹۰هزارتومانی، ۸۰۰هزار تومان برای مراجعه‌کنندگان هزینه دارد.
البته درحالی‌که برخی مراکز با تغییر مدت‌زمان مشاوره و یک‌ربع زمان کمتر و بیشتر، قیمت‌های‌شان را کم و زیاد می‌کنند، برخی دیگر کمی اصولی‌تر و طبق قوانین سازمان نظام روان‌شناسی عمل کرده و تعرفه خدمات‌شان را بر اساس میزان تحصیلات مشاور در نظر می‌گیرند. مثلا مرکز مشاوره معروفی در غرب تهران و محله اکباتان، برای هر ۴۵دقیقه مشاوره کارشناس‌ارشد۸۰۰ هزار تومان دریافت و هزینه مشاوره توسط دکتر روانشناس را ۹۰۰هزار تومان تعیین کرده است. اما این تازه روی خوب ماجراست؛ اختلافات قیمتی در مراکز مشاوره و روان‌شناسی، گاهی آن‌قدر نامتعارف می‌شود که مرکز مشاوره‌ای در محله میرداماد تهران، حداقل قیمت ۴۵دقیقه مشاوره را از یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان اعلام می‌کند و با افتخار، آن را کف قیمت‌هایش می‌داند.
اما گذشته از همه این بالاوپایینشدن مبالغ در مراکز مختلف، آنچه در این میان اهمیت دارد، تطبیق‌دادن این اعداد و ارقام با تازه‌ترین تعرفه‌های خدمات روان‌شناسی و مشاوره سال ۱۴۰۴ است که از طرف هیات‌وزیران تصویب و ابلاغ شد. تعرفه‌های مصوبی که کمترین سنخیت را با مبالغ اعلامی از طرف مراکز مشاوره دارد و تفاوت‌های فاحشی میان نرخ‌های مصوب و مبالغ دریافتی از مراجعه‌کنندگان مشاهده می‌شود. جالب است که این ابلاغیه در حالی نادیده گرفته می‌شود که نرخ مشاوران کارشناسی‌ارشد و دکترا، در برخی از این مراکز مشاوره، تفاوتی ندارد؛ درحالی‌که باید داشته‌باشد!
مراکز متخلف را گزارش دهید
«تعرفه‌های اعلام‌شده برای خدمات روان‌شناسی، در مقایسه با تعرفه سال‌های قبل، بیشتر از ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده است و از نظر نظام سازمان روان‌شناسی و مشاوره، مبالغ بسیار مناسب، منصفانه و قابل‌قبولی است.» این را علی فتحی‌آشتیانی، رئیس پنجمین دوره سازمان نظام روان‌شناسی و استاد دانشگاه بقیه‌الله می‌گوید.
او معتقد است که بر اساس انتظار و از آن مهم‌تر قوانین سازمان، همه روان‌شناسان و مشاوران و به‌طورکلی مراکز خدمات مشاوره‌ای، باید این تعرفه مصوب را رعایت کنند: «مگر نه این‌که قرار است با مشاوره، به سلامت روان مردم کمک کنیم و حال عمومی جامعه را ارتقا دهیم؟ پس طبیعتا شرایط باید به گونه‌ای باشد که اگر کسی دچار مشکلاتی در زندگی شخصی‌اش است، بتواند به روانشناس مراجعه کند و برای بهبود وضعیت، از او مشاوره بگیرد.» اما فتحی‌آشتیانی، تاکید دارد که در این میان، خود مردم هم باید از حقوق خودشان دفاع کنند و به مراکز متخلف و آن‌دسته از مشاورانی که خارج از تعرفه اعلامی هزینه می‌گیرند، مراجعه نکنند. او به جام‌جم می‌گوید: «در مرحله بعد، باید گزارش تخلف این مراکز را به سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره بدهند تا معاونت انتظامی سازمان، طبق قانون، با فرد و مرکز خاطی، برخورد کند.»
اما ما از تعداد بالای مراکز متخلف می‌گوییم و فتحی‌آشتیانی، رئیس پیشین سازمان نظام روان‌شناسی، آنها را در حد ۱۰درصد از کل این جامعه می‌داند: «با وجود همه این اما و اگرها، فکر می‌کنم تعداد مراکزی که خارج از عرف و تعرفه مشخص عمل می‌کنند، چیزی حدود ۱۰درصد از کل مراکز روان‌شناسی باشد که همان‌ها هم اگر توسط مردم گزارش شوند، هر روز کمتر خواهندشد.»
در این میان، فتحی‌آشتیانی، از افزایش اندک و قانونی تعرفه برای مراکزی که بیشتر از ۱۵سال سابقه دارند می‌گوید و ادامه می‌دهد: «در همان تعرفه ابلاغ‌شده توسط دولت، این قانون هم وجود دارد؛ کسانی که سابقه داشتن پروانه ۱۵ساله و یا بیشتر دارند، می‌توانند درصدی به تعرفه اصلی اضافه کنند.» یعنی طبق مصوبه دولت، یک کارشناس ارشد موظف به دریافت مبلغ ۵۰۳هزار تومان است که با درنظرگرفتن سابقه پروانه‌اش، این مبلغ به ۵۸۶هزار تومان می‌رسد و اگر مشاور دکتر متخصص باشد، تعرفه قانونی از ۶۲۰هزار تومان به ۷۰۲هزار تومان برای ۴۵ دقیقه افزایش پیدا می‌کند.
در جست‌وجوی بیمه
همه کارشناسان سلامت نظرشان یکی است؛ آنها همه از ضرورت مراجعه به مشاوران و کمک گرفتن از روان‌شناسان برای ارتقای کیفیت زندگی می‌گویند اما چه کسی است که به توانایی افراد برای برآمدن از پس هزینه‌های خدمات روان‌شناسی توجه کند؟ خدماتی که در این روزهای پرچالش جامعه، اگر اهمیتی بیشتر از سلامت جسمی نداشته باشد، کمتر ندارد.
موضوعی که فتحی‌آشتیانی، استاد دانشگاه هم آن را تایید می‌کند و از پیگیری‌های چندساله سازمان نظام مشاوره و روان‌شناسی برای تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات روان‌شناسی، می‌گوید:«آنچه مشخص به‌نظر می‌رسد این است که همین تعرفه‌های مصوب و قانونی هم برای بسیاری از افراد، مبالغ بالایی محسوب می‌شود و از عهده پرداخت آنها خارج است.
برای همین انتظار داریم که وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌گر، به شکلی جدی‌تر از هر وقت دیگر، به کمک بیایند و بخشی از هزینه این خدمات را متقبل شوند. واقعیت این است که نیاز به خدمات روان‌شناختی در جامعه، به نسبت قابل‌توجهی بالاست و در شرایط فعلی، باید به‌طور ویژه‌تری به آن توجه شود.» در میان انواع گرایش‌های روان‌شناسی، تنها دو گرایش روان‌شناسی بالینی و روان‌شناسی سلامت مشمول بیمه هستند و سایر گرایش‌های با اهمیت این رشته ازجمله روان‌شناسی تربیتی، کودک، خانواده، مشاوره فردی، مشاوره تحصیلی، مشاوره شغلی و... از این مزیت بهره‌مند نیستند. فتحی‌آشتیانی ادامه می‌دهد که سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره به‌طور جدی، پیگیر موضوع بیمه در خدمات روان‌شناسی است و نسبت به عملی شدن این مسأله در سال‌جاری، نگاهی امیدوارانه دارد.
مشاوره؛ نیاز ضروری جامعه
واقعیت این است که مراجعه به روانشناس و مراقبت از سلامت، در زندگی هر فردی ضروری است؛ گاهی برای عملکرد شناختی بهتر و مقابله با استرس‌ها و بحران‌ها و گاهی هم برای رشد فردی، داشتن معنی و هدف در زندگی و حتی سلامت جسم؛ موضوعی که شبنم مقتدری، رئیس انجمن صنفی مراکز روان‌شناسی و مشاوره استان تهران هم آن را تایید می‌کند و به جام‌جم می‌گوید:«سلامت روان روی تمام ابعاد زندگی مانند شغل، نحوه صحیح ارتباط با دیگران، تحکیم روابط در خانواده، کنترل خشم، نحوه صحیح تصمیم‌گیری و انتخاب مناسب در ازدواج، شغل، رشته تحصیلی، لذت بردن از زندگی و سایر مواردتأثیرگذاراست.به همین دلیل است که اگر درمراقبت ازسلامت روان، پیشگیری کنیم و افراد با دیدن کوچک‌ترین علائم و قبل از بروز اخلال چشمگیر در عملکرد روزانه‌شان، به روان‌شناسان دارای پروانه از سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره مراجعه کنند، می‌توانند بخش قابل‌توجهی از این آسیب‌ها را مدیریت‌کنند.»
اما این روانشناس و مدرس دانشگاه، به یک آسیب مهم در استفاده از خدمات روان‌شناسی هم اشاره کرده و می‌افزاید: «برای مدیریت آسیب‌هایی که بسیاری از خانواده‌ها دچار آن شده‌اند، بهتر است از مراجعه، دریافت مشاوره آنلاین یا استفاده از کلاس‌های آموزشی افراد فاقد شماره پروانه از سازمان نظام روان‌شناسی کشور خودداری کنیم؛ چراکه فرد بدون تحصیلات، تخصص و مجوز، نه تنها کمکی به بهبود کیفیت روانی شخص بیمار نمی‌کند بلکه می‌تواند زندگی مراجعه‌کننده را تحت تأثیرات منفی هم قرار بدهد.»
مقتدری از مراجعه به سایت سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره به‌عنوان یکی از راه‌های اصولی برای بررسی هویت فرد درمانگر یاد می‌کند ومعتقد است که داشتن دفتر مشاوره شخصی،برگزاری سمینار در سالن‌های رسمی و عمومی یا داشتن صفحات پرطرفدار درفضای مجازی به‌هیچ عنوان نشانگر قانونی‌بودن فعالیت نیست. بنابراین بهتر است برای سلامت جسم و روان خود و دیگران ارزش بیشتری قائل باشیم و از مراجعه به هر روان‌درمانگری خودداری کنیم./سلامت نیوز
