زیر و بم افسردگی در نوجوانان ؛ از احساس غم تا اقدام به خودکشی
شفاانلاین»سلامت» افسردگی در نوجوانان یک مشکل جدی سلامت روان است، این اختلال سبب می‌شود نوجوان احساس غم و اندوه پیوسته داشته باشد. او علاقه خود به انجام فعالیت‌های روزمره و لذت‌بخش را از دست می‌دهد. این اختلال سلامت روان می‌تواند بر نحوه تفکر و تعقل فرزند نوجوان تأثیر بگذارد و احساسات و رفتارهای او را تغییر دهد و حتی این بیماری می‌تواند سبب بروز مشکلات عاطفی، عملکردی و فیزیکی در او شود.
به گزارش شفاآنلاین برای بررسی بیشتر ابعاد افسردگی در نوجوانان، آشنایی با علایم این اختلال و راهکارها مواجه با آن گفت و گوی تفصیلی با «راحله شهریاری» مشاور و کارشناس ارشد روانشناسی در خراسان جنوبی را بخوانید:
چه عواملی باعث بروز افسرودگی در نوجوانان می شود؟
شهریاری: مسائلی همچون فشار همسالان، انتظارات تحصیلی و تغییرات فیزیکی در نوجوانان رخ می‌دهد که می‌تواند نوسانات گسترده‌ای را در زندگی آنها به وجود آورد. در حالت نرمال این تغییرات و فراز و نشیب‌ها سبب بروز احساساتی زودگذر می‌شود، اما در برخی از نوجوانان کاهش سطح روحیه و تغییرات خلقی بیش از احساسات موقتی است و نشانه‌های افسردگی در آنها دیده می‌شود.
افسردگی در نوجوانان چه علایمی دارد؟
کارشناس ارشد روانشناسی : علائم افسردگی از نظر شدت می‌توانند متفاوت باشند، بنابراین هرگز نباید خانواده‌ها فرزند خود را با نوجوان مبتلای دیگر و یا افرادی که تجربه افسردگی داشتند مقایسه کنند. ولی به‌طور کلی تغییرات در احساسات و رفتار نوجوان ممکن است به شکل احساس غم، احساس ناامیدی، پوچی، خلق و خوی تحریک‌پذیر یا آزاردهنده، از دست دادن علاقه یا لذت در انجام فعالیت‌های معمولی، درگیری با خانواده و دوستان، کاهش سطح عزت‌نفس، افکار مکرر درباره مرگ، اقدام به خودکشی، احساس پیوسته در این باره که زندگی و آینده تیره و تار است، بروز اختلال در تفکر کردن، تمرکز کردن، تصمیم‌گیری و به خاطر سپردن چیزها، حساسیت شدید نسبت به رد یا شکست و نیاز به اطمینان بیش از حد، احساس بی‌ارزش بودن یا احساس گناه می‌تواند از علایم مهم افسردگی در نوجوانان باشد.
نوجوانان در معرض افسردگی چه تغییرات رفتاری از خود بروز می‌دهند؟
شهریاری: معمولاً نوجوانانی که در معرض افسردگی قرار دارند به مصرف الکل یا مواد مخدر سوق پیدا می‌کنند، احساس خستگی و از دست دادن انرژی، بی‌خوابی یا خواب زیاد، تغییر در اشتها، کاهش اشتها و کاهش وزن، یا افزایش میل به غذا و در پی آن افزایش وزن، کند شدن تفکر، صحبت کردن یا حرکات بدن، بی‌قراری و آشفتگی مانند قدم زدن، فشار دادن دست یا ناتوانی در نشستن، دوری کردن از اجتماع، شکایت مکرر از درد بدن، سردرد غیرقابل توضیح، برنامه‌ریزی برای خودکشی یا اقدام به خودکشی، آسیب رساندن به خود به‌عنوان مثال بریدن، سوزاندن یا سوراخ کردن بیش از حد اندام یا خال‌کوبی، توجه کمتر به بهداشت شخصی یا ظاهر، طغیان خشم، رفتار مخاطره‌آمیز یا دیگر رفتارهای کنشگرانه، کاهش عملکرد در مدرسه یا غیب مکرر از مدرسه می تواند جزو تغییرات رفتاری نوجوانان در معرض افسردگی باشد.
نوجوانان دختر چه علایمی از افسردگی دارند؟
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی: تشخیص علائم افسردگی در نوجوانان دختر چندان راحت نیست، زیرا زمانی که فرد بیمار و افسرده می‌شود همیشه علائمی ثابت ندارد. او ممکن است گاهی خشمگین و عصبانی و گاهی غمگین و انزواطلب باشد، بنابراین برای تشخیص صحیح شما نیاز به کمک متخصص سلامت روان دارید. اما به‌طور کلی شایع‌ترین علائم افسردگی در دختران نوجوان ناراحتی و ناامیدی نسبت به زندگی، گریه های پی‌درپی و بدون دلیل، بی علاقه شدن نسبت به انجام امور روزانه و حتی فعالیت‌های مورد علاقه ، دور شدن از دوستان و گرایش بیشتر به تنها ماندن، دوری شدن از جمع خانواده، بی قرار و کلافه شدن، کاهش سطح عملکرد تحصیلی، نداشتن شوق و انگیزه نسبت به آینده، کاهش سطح تمرکز و کاهش قدرت تصمیم‌گیری از علایم افسردگی در بین دختران است.
چه علائم افسردگی در نوجوانان پسر رایج است؟
شهریاری: رایج‌ترین علائم افسردگی در پسران و افسردگی پرخاشگری‌های بیش از اندازه و بی‌دلیل، طغیان خشم، بروز مداوم رفتارهای خشونت‌آمیز، بی‌تفاوتی کناره‌گیری از جمع دوستان یا خانواده، نداشتن علاقه به فعالیت‌های سابق، انجام کارهای پرخطر و ریسکی و احساس پوچی و ناامیدی است.
اطرافیان و والدین با یک نوجوان افسرده چطور می توانند ارتباط بگیرند؟
کارشناس ارشد روانشناسی بالینی: یک نوجوان افسرده، رفتارها و سلایق مخصوص به خودش را دارد. برای همین نحوه برقراری ارتباط با نوجوان افسرده فاکتورها و اصول خاصی می‌طلبد. بهترین توصیه‌ها برای نحوه برقراری ارتباط با نوجوان افسرده شامل ایجاد اعتمادبه‌نفس در او است زیرا این مسئله در بسیاری از موارد علائم افسردگی در نوجوان را کاهش می‌دهد.همچنین با تقویت اعتمادبه‌نفس نوجوان، او تمایل بیشتری برای صحبت کردن با شما خواهد داشت.
درصورتی که نوجوان از حرف زدن با شما سرباز می‌زند؛ پیگیر باشید و تسلیم نمی‌شوید. این پروسه را بدون فشار و بدون خشونت و اجبار انجام دهید. تنها با ملایمت کامل بر خواسته خود اصرار کنید.
زمانی که نوجوان صحبت می‌کند؛ تنها شنونده باشید و از هرگونه واکنش و انتقاد یا مقاومت در برابر نظرات او خودداری کنید. در این موقعیت کودک یا نوجوان شما تلاش می‌کند تا با شما ارتباط برقرار کند و این پروسه برای او چالش‌برانگیز است. این کار را برای او سخت‌تر نکنید.
حتی اگر احساسات و نگرانی‌های نوجوان به‌نظر شما غیرمنطقی هستند؛ تلاش کنید تا با نوجوان صحبت کرده و او را تایید کنید. درمواقعی که تلاش می‌کنید به آنها بگویید که اوضاع آنقدرها هم بد نیست؛ نوجوان تصور می‌کند که شما آنقدرها هم احساسات او را جدی نمی‌گیرید. بهتر است همه احساسات و نظراتی که دارند را بپذیرید و تایید کنید.
اگر نوجوان به شما می‌گوید که همه چیز خوب است و هیچ مشکلی ندارد؛ اما رفتارهای او نشانه‌هایی از افسرده بودن دارد؛ بهتر است به حس خود اعتماد کنید. چرا که نوجوان شما بدون اینکه بداند یا بخواهد بپذیرد؛ با افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
نکته پایانی؟
شهریاری: ناراحتی‌های زودگذر برای همه اتفاق می‌فتد؛ اما در نوجوانی در اثر فشارهای خانواده یا اجتماع، نوسانات هورمونی، عوامل محیطی یا ژنتیکی و غیره، ممکن است بیماری افسردگی رخ بدهد. در این بیماری نوجوان توان و انگیزه کافی برای انجام کارها را نداشته و خیلی زود خسته و بی‌حوصله می‌شود. همچنین ممکن است در روند خواب، زندگی روزمره و موارد دیگر دچار مشکل شود. برای درمان افسردگی می‌توان از کمک خانواده، تراپیست یا دارودرمانی استفاده کرد./ایرنا
