اختلال شخصیت نمایشی چیست و چه علائمی دارد؟

شفاانلاین»سلامت» اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک یکی از گروه‌های اختلال شخصیت دسته‌ی B است. افراد مبتلا به این اختلال دارای احساسات شدید، ناپایدار و تصویری اشتباه از خود هستند. اعتماد به نفس در افراد با اختلال شخصیت نمایشی تحت تاثیر افراد اطراف آن‌ها است و ارتباطی به احساس واقعی خود آن‌ها ندارد. همچنین این افراد تمایل زیادی برای جلب توجه دارند و اغلب به طرز چشم‌گیر و نامناسبی رفتار می‌کنند تا مورد توجه قرار گیرند. به علاوه این اختلال در زنان شایع‌تر از مردان است و معمولا در دوران نوجوانی و یا قبل از بلوغ مشهود است. برای درمان این اختلال می‌توانید از دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک در دکترتو کمک بگیرید.

اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

به گزارش شفاآنلاین اختلال شخصیت نمایشی (به انگلیسی Histrionic Personality Disorder) یک اختلال روانی است که با الگوی پایدار رفتارهای اغراق‌آمیز، هیجانی و نیاز شدید به جلب توجه مشخص می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند که در مرکز توجه باشند و اغلب از روش‌های نمایشی، اغواگرانه یا احساسی برای جلب توجه دیگران استفاده می‌کنند. طبق تعریف DSM-۵ (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی)، این افراد ممکن است روابط سطحی داشته باشند و به‌سرعت احساسات خود را تغییر دهند. اختلال شخصیت نمایشی معمولاً در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود و می‌تواند باعث مشکلاتی در روابط شخصی، شغلی و اجتماعی شود. درمان این اختلال اغلب شامل روان‌درمانی برای کمک به افراد در مدیریت احساسات و بهبود روابط است.

علائم اختلال شخصیت نمایشی در مردان و زنان

در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی دارای مهارت‌های اجتماعی خوبی هستند؛ با این حال، آن‌ها تمایل دارند از این مهارت‌ها استفاده کنند تا دیگران را تحت تاثیر قرار دهند و توجه‌شان را به خود جلب کنند. توجه داشته باشید که در صورت تشدید این اختلال، زندگی روزمره‌ی فرد دچار مشکلات زیادی می‌شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک نیز ممکن است:

در صورت بی‌توجهی به آنها ناراحت و عصبانی شوند.

پوشیدن لباس‌های تحریک‌کننده یا رفتار و گفتاری با ژست نمایشی و همراه با عشوه و ناز

نوسانات خلقی شدید

اقدامات بسیار نمایشی همراه با مبالغه در احساسات و بیان آن به گونه‌ای که بیانگر نوعی عدم صداقت است.

نسبت به ظاهر خود همیشه نگران است.

پیوسته به دنبال تایید شدن هستند.

تلقین‌پذیر هستند و به شدت تحت تاثیر افراد و شرایط

بیش از حد به انتقاد و یا عدم تایید حساس است.

نسبت به ناامیدی کم‌تحمل هستند و به راحتی از روزمرگی خسته می‌شوند، اغلب پروژه‌هایی را آغاز می‌کنند که آن‌ها را به پایان نمی‌رسانند و یا از یک کار به کار دیگری می‌پرند.

قبل از انجام هر کاری فکر نمی‌کنند.

عجولانه تصمیم می‌گیرند.

خود محورند و به‌ندرت نسبت به دیگران توجه نشان می‌دهند.

اغلب در حفظ روابط خود دچار مشکل می‌شوند و روابط آن‌ها سطحی و غیر واقعی به نظر می‌رسد.

جهت جلب توجه تهدید و یا اقدام به خودکشی می‌کنند.

اختلال شخصیت نمایشی بر روابط اجتماعی، حرفه‌ای یا عاشقانه‌ی فرد، چگونگی مواجهه با از دست دادن و شکست تاثیر می‌گذارد. همچنین افراد مبتلا به این اختلال نیز در معرض خطر بالاتری نسبت به ابتلا به افسردگی هستند.

عشق در شخصیت نمایشی چگونه است؟

در افراد دارای اختلال شخصیت نمایشی، عشق و روابط عاطفی می‌توانند به شکل‌های پیچیده و گاهی اوقات چالش‌برانگیزی بروز پیدا کنند. این افراد معمولاً تمایل دارند تا در مرکز توجه قرار گیرند و ممکن است رفتارهایی نمایشی و اغراق‌آمیز از خود نشان دهند تا مطمئن شوند که مورد علاقه و توجه همسر یا شریک عاطفی خود هستند.

شخصیت نمایشی و خیانت

افراد با اختلال شخصیت نمایشی ممکن است در روابط عاطفی خود دچار مشکلاتی شوند که یکی از آنها می‌تواند میل به خیانت زناشویی باشد. به دلیل نیاز شدید به توجه و تحسین، این افراد ممکن است به دنبال تاییدیه از سوی افراد دیگر خارج از رابطه‌شان باشند. این میل قوی می‌تواند به تصمیمات ناپخته و برخوردهای نامناسب منجر شود.

علل ایجاد اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

علت دقیق اختلال شخصیت نمایشی شناخته شده نیست، اما بسیاری از متخصصین بهداشت روان معتقدند که عوامل اکتسابی و ارثی در پیشرفت آن نقش دارند، به عنوان مثال، اختلال شخصیت هیستریونیک یا نمایشی در خانواده‌هایی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند، به ارث می‌رسد. با این حال، کودک با والدین مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی ممکن است به سادگی رفتارهای آموخته شده را تکرار کند.

ضمنا سایر عوامل محیطی که ممکن است عامل این اختلال شخصیتی باشند عبارتند از:

1. عدم انتقاد یا مجازات در زمان کودکی
2. تشویق و تایید کودک توسط والدین نسبت به رفتار نامناسب
3. توجه بیش از حد والدین به کودک که تمامی این موارد منجر به اشتباه کودک در تایید نوع رفتار توسط والدین می‌شود.

اختلالات شخصیت معمولا در رابطه با خلق‌وخوی فردی و روانی و نحوه‌ی یادگیری افراد برای مقابله با استرس در هنگام بزرگ شدن، شکل می‌گیرد.

تشخیص شخصیت نمایشی در زنان و مردان

تشخیص این اختلال معمولاً توسط متخصصین روانپزشک و با استفاده از معیارهای تعریف شده در DSM-۵ (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) انجام می‌پذیرد. برای تشخیص، نیاز است که فرد حداقل پنج علامت از علائم مشخص شده را داشته باشد.

تست اختلال شخصیت نمایشی (تشخیص نمونه کیس اختلال شخصیت نمایشی)

شاید تست آنلاین اختلال شخصیت نمایشی چندان مطمئن نباشد اما روانپزشک در برخی از موارد از تست‌های استاندارد برای مشکوک شدن به برخی از اختلالات استفاده می‌کند.

برای تشخیص این اختلال، متخصصین روانشناسی از معیارهای مشخص در DSM-۵ استفاده می‌کنند که شامل نیاز مفرط به توجه، رفتارهای نمایشی، و تأثیرپذیری آسان است. تست‌های تشخیصی ممکن است شامل مصاحبه‌های بالینی، پرسشنامه‌های روانشناختی، و بررسی‌های رفتاری توسط متخصصین باشد. این تست‌ها به ارزیابی عمق اختلال و تعیین استراتژی‌های درمانی مؤثر کمک می‌کنند.

درمان اختلال شخصیت نمایشی چیست؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، نیاز به درمان را در خود نمی‌بینند. آن‌ها همچنین تمایل دارند که در احساسات خود مبالغه کنند و از روزمرگی احساس نارضایتی دارند، که این باعث دشوار شدن برنامه‌ی درمانی آن‌ها می‌شود. با این حال ممکن است در صورت افسردگی که احتمالا به دلیل شکست در رابطه‌ی عاشقانه رخ دهد، یا سایر مشکلات ایجاد شده به دنبال رفتارهای نادرست که باعث ناراحتی آن‌ها می‌شود، از دیگران کمک می‌طلبند.

به طور کلی روان درمانی (نوعی مشاوره) درمان انتخابی برای اختلال شخصیت نمایشی است. همچنین هدف از درمان کمک به کشف انگیزه‌ها و ترس‌های مربوط به افکار و رفتار فرد و یادگیری شیوه‌ی برقراری ارتباط موثر با دیگران است.

بعضی از داروها به عنوان درمان سایر شرایطی مانند افسردگی و اضطراب که ممکن است در این اختلال وجود داشته باشد، استفاده شود. اگرچه ممکن است پیشگیری از اختلال شخصیت نمایشی امکان پذیر نباشد، اما درمان می‌تواند به آموزش فردی که مستعد ابتلا به این اختلال است، بپردازد تا شیوه‌های سازنده‌ای برای برخورد با موقعیت‌ها را بیاموزد.

نحوه رفتار با شخصیت نمایشی

رفتار با افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی باید شامل حمایت و درک متقابل باشد. تأکید بر ارتباطات صادقانه و اجتناب از بازی‌های عاطفی، می‌تواند در حفظ روابط سالم مؤثر باشد. مشاوره‌های روانی نیز می‌تواند به این افراد کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی بهتری را فرا گیرند و توانایی‌های خود برای برقراری ارتباطات عمیق‌تر و معنادارتر را تقویت کنند.

طرحواره‌ های شخصیت نمایشی چیست؟

طرحواره‌های شخصیت نمایشی الگوهای عمیق فکری و احساسی هستند که از کودکی شکل گرفته و رفتارهای این افراد را در بزرگسالی تحت تأثیر قرار می‌دهند. یکی از طرحواره‌های رایج، محرومیت هیجانی است که باعث می‌شود فرد احساس کند دیگران نمی‌توانند نیازهای عاطفی او را برآورده کنند، بنابراین برای جلب توجه رفتارهای اغراق‌آمیز نشان می‌دهد. طرحواره نقص و شرم نیز باعث می‌شود این افراد درونی احساس کنند ناقص یا نامطلوب هستند و با رفتارهای نمایشی تلاش می‌کنند این احساس را پنهان کنند. طرحواره‌های تأییدطلبی و پذیرش نیز در این افراد برجسته است و آن‌ها را به سمت جلب تأیید و تحسین دیگران سوق می‌دهد. آگاهی از این طرحواره‌ها می‌تواند به درک بهتر رفتارهای شخصیت نمایشی و ارائه روش‌های درمانی موثر کمک کند.

آیا ازدواج با شخصیت نمایشی موفقیت‌ آمیز است؟

ازدواج با فردی که شخصیت نمایشی دارد ممکن است چالش‌برانگیز باشد، زیرا این افراد نیاز مداومی به توجه و تأیید دارند و رفتارهای اغراق‌آمیز آن‌ها می‌تواند روابط را تحت تأثیر قرار دهد. این رفتارها گاهی باعث حس ناامنی در شریک زندگی می‌شود و ارتباط عاطفی را دشوار می‌کند. با این حال، داشتن رابطه موفق با این افراد امکان‌پذیر است، به شرطی که دو طرف بتوانند با هم ارتباط مؤثر برقرار کنند و انتظارات خود را شفاف‌سازی کنند. مراجعه به روان‌درمانگر نیز می‌تواند به مدیریت رفتارهای نمایشی و ایجاد ثبات عاطفی در رابطه کمک کند. صبر، درک متقابل، و تقویت حس اعتماد، کلید موفقیت در ازدواج با شخصیت نمایشی است

پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصيت نمايشي

پیشگیری از ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی به‌طور قطعی ممکن نیست، زیرا این اختلال تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی و تربیتی ایجاد می‌شود. با این حال، اقدامات زیر می‌تواند به کاهش احتمال بروز یا شدت علائم آن کمک کند:

1. محیط خانوادگی سالم: ایجاد روابط عاطفی پایدار و آموزش رفتارهای منطقی و متعادل در خانواده می‌تواند تأثیر بسزایی در شکل‌گیری شخصیت داشته باشد.
2. آموزش مدیریت هیجانات: یادگیری مهارت‌های تنظیم احساسات و ابراز عواطف به شکل سالم می‌تواند به پیشگیری از رفتارهای نمایشی کمک کند.
3. تقویت اعتماد به نفس: آموزش پذیرش خود و افزایش خودارزشمندی به کاهش نیاز مفرط به توجه دیگران کمک می‌کند.
4. دسترسی به حمایت روانی: در صورت مشاهده نشانه‌های اولیه، مشاوره با روان‌شناس می‌تواند از تشدید علائم جلوگیری کند.
5. الگوی رفتار سالم: کودکان و نوجوانانی که رفتارهای سالم و متعادل والدین یا مراقبان خود را مشاهده می‌کنند، احتمال کمتری برای بروز رفتارهای افراطی دارند.

توجه به سلامت روان در دوران کودکی و نوجوانی نقش مهمی در پیشگیری از بروز اختلالات شخصیت دارد.