آزارهای جسمی به دلیل نمود ظاهری، بیشتر مورد توجه قرار میگیرند حال آنکه افرادی که مورد آزار کلامی و روانی قرار میگیرند معمولا خود را قربانی خشونت نمیدانند

شفا آنلاین>اجتماعی>بسیاری از ما در طول روز انواع خشونتها را تجربه میکنیم، این خشونتها از خیابان گرفته تا وسایل حمل و نقل عمومی و محیط کار و... وجود دارند، اما هستند افرادی که حتی در محیط خانه خود که باید مامنی برای آرامش باشد نیز با خشونت دستو پنجه نرم میکنند، این طیف که معمولا زنان و کودکان را شامل میشود افراد تحت خشونت خانگی
نامیده میشوند که برای حفاظت از جسم و روح و در مواردی جان آنان باید حمایتها و اقداماتی توسط مسئولان مربوط صورت گیرد. یکی از این حمایتها ایجاد مراکزی با عنوان خانههای امن برای این گروه از زنان و کودکان است.
به گزارش شفا آنلاین:خشونت انواع مختلفی دارد آزارجسمی،کلامی، روانی و جنسی ابعاد مختلف خشونت هستند که بسیاری از افراد بهویژه زنان، کودکان و سالمندان را قربانی خود میکنند، نکته اینجاست که آزارهای جسمی به دلیل نمود ظاهری، بیشتر مورد توجه قرار میگیرند حال آنکه افرادی که مورد آزار کلامی و روانی قرار میگیرند معمولا خود را قربانی خشونت نمیدانند. اما خشونت از هر نوع که باشد میتواند نهاد خانواده و کارکردهای آن را تحتتاثیر قرار دهد. در همین راستا چند سالی است که مراکزی تحت عنوان «خانه امن» با هدف حمایت از زنان و کودکانی که تحت آزارها و خشونتهای خانگی هستند راهاندازی شده که هدف کلی آن حمایت و توانمند سازی زنان و درنهایت بازسازی نظام خانواده است.
در خانههای امن خدمات تخصصی شامل مددکاری اجتماعی روانشناختی (روانشناسی و روانپزشکی) و خدمات حقوقی به زنان تحت خشونت خانگی و فرزندان تحت حضانت آنها ارائه میشود، پذیرش دختران در این مراکز بدون محدودیت سنی و پذیرش فرزندان پسر تا سن ۱۲ سالگی و با اخذ حکم قضایی مبنی برنگهداری ایشان صورت میگیرد.
از آنجاییکه موضوع امنیت این مراکز بسیار مهم است این مراکز فاقد تابلو و نشانی بوده و تنها نیروی انتظامی، دادگستری و بهزیستی و اداراه اماکن هر استان از محل آن اطلاع دارند.
فرزانه امیر یزدانی، رئیس گروه دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی و کارشناس مسئول طرح خانه امن دراینباره میگوید: از آنجاییکه این خانهها تابلو ندارند، پذیرش این خانهها را مراکز مداخله در بحرانهای خانوادگی و اجتماعی که در تمامی استانها و اکثر شهرستانها دایر بوده و به عنوان مراکز اورژانس اجتماعی شناخته میشوند، قرار دادیم.
وی با بیان اینکه زنان و دختران تحت خشونت خانگی میتوانند به صورت خودمعرف به مراکز مداخله در بحران مراجعه کنند، ادامه میدهد: در این مراکز تیم تخصصی شامل مددکار، روانشناس، پزشک و روانپزشک وجود دارند که پس از بررسی در صورت احزار شرایط پذیرش در خانه امن، فرد را به این مراکز ارجاع میدهند.
افراد مطلع، همسرآزاری را گزارش کنند
سال گذشته موارد همسرآزاری اطلاع داده شده به اورژانساجتماعی حدود ۱۱ هزار مورد و تعداد موارد کودکآزاری۱۲ هزار مورد بوده است، همچنین به گفته رضا جعفری، رئیس اورژانس اجتماعی کشور از ابتدای سال ۹۶ تاکنون ۱۴ هزار و ۵۹۹ مورد همسرآزاری طی تماس با این سازمان گزارش شده است. حقیقت آن است که از کنار چنین آماری نمیتوان بهراحتی گذشت و شاید به دلیل وجود چنین آمار فزایندهای است که براساس مقررات موجود در شرایطی که زن خشونتدیده در خطر امنیت جانی بوده و امکان بازگشت به محل زندگی خود را نداشته باشد، طبق دستور قضایی میتواند به صورت موقت ( حداکثر طی دو دوره ۴ماهه) از خدمات نگهداری در خانههای امن همراه با فرزندان خود استفاده کند. پس از ترخیص فرد نیز پیگیریهای پس از ترخیص برای اطمینان از سلامت وی به مدت ۲ سال ادامه خواهد داشت.
رئیس گروه دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی در اینباره میافزاید: در صورت وقوع هر نوع همسرآزاری اشخاص مطلع یا خود فرد میتوانند با سامانه ۱۲۳ تماس گرفته و اطلاعرسانی کنند تا تیم تخصصی اورژانس اجتماعی با حضور در محل، ضمن بررسی موضوع در صورت تایید وقوع همسرآزاری گزارش را به مقامات قضایی ارائه و پس از آن در صورت صدور دستور قضایی مبنی بر نگهداری زن خشونتدیده و فرزندان وی اقدامات لازم برای پذیرش در مراکز مداخله در بحران صورت گیرد.
امیر یزدانی با اشاره به اینکه در خانههای امن ۴ نوع خدمت ارائه میشود، میگوید: خدمات روزانه در شرایطی ارائه میشود که زن خشونت دیده ناچار است به همان منزلی بازگردد که در معرض خشونت است در این شرایط مددکار اجتماعی در قالب یک طرح ایمنی مواردی را برای وی ارائه میکند تا زمینه تکرار خشونت فراهم نشود.
وی درباره طرح ایمنی توضیح میدهد: این طرح در واقع آموزش راهکارها و روشهایی برای کاهش خشونت وکنترل اوضاع توسط فرد خشونتدیده برای پیشگیری از تکرار خشونت است، همچنین اگر فرد مورد خشونت بگوید که مورد تهدید جانی قرار گرفته و موضوع پس از بررسی به تایید برسد مددکار اجتماعی گزارشی از تهدید جانی برای قاضی ارسال میکند تا وی در این خصوص تصمیمگیری کند.
برنامهریزی برای اصلاح رفتار مرتکبان خشونت
کارشناس مسئول طرح خانه امن میافزاید: خدمات نگهداری که به صورت شبانهروزی به مددجویان ارائه میشود و مداخلات تخصصی با مرتکبان خشونت خانگی (در مراکز مداخله در بحران سازمان بهزیستی یا دفاتر موسساتی که عهدهدار مسئولیت خانههای امن هستند) برای اصلاح رفتار این افراد و همچنین خدمات اجتماعمحور در سکونتگاههای غیررسمی و محلات پرخطر شناسایی شده از دیگر خدمات ما در این حوزه هستند، در محلات مذکور علاوه بر آگاهسازی، زنان تحت خشونت خانگی شناسایی شده و طرح ایمنی توسط مددکار اجتماعی به آنها آموزش داده میشود.
در حال حاضر با توجه به لزوم توجه و تاکید بر عدم اردوگاهی کردن این خانهها و ارائه مداخلات تخصصی به این زنان، در هر خانه ۵ زن به همراه کودکانشان زندگی میکنند، این درحالی است که در کل کشور ۲۲ خانه امن راهاندازی شده است که از این تعداد ۱۵مرکز با مجوز سازمان بهزیستی توسط سمنهای فعال و خوشنام در حوزه زنان و ۷ مرکز دیگر توسط خود سازمان بهزیستی ایجاد شده است.
به گفته امیر یزدانی سال گذشته ۱۵۷۶ نفر و ۶ماهه سال ۹۶ نیز ۷۹۸ نفر به همراه کودکانشان در این مراکز پذیرش شدند اما استانهای اردبیل، آذربایجان غربی، البرز، خراسان شمالی، سمنان، کرمان، کهکیلویه و بویر احمد، مازندران و همدان همچنان فاقد این مراکز هستند که تا نیمه نخست سال آتی این مراکز در استانهای مذکور راهاندازی خواهد شد.
چالشهای خدمترسانی به زنان تحت خشونت
امیر یزدانی در خصوص چالشهای پیشروی ارائه خدمت در این حوزه ضمن تاکید بر لزوم در نظر گرفتن بودجه مناسب برای سازمان بهزیستی درر استای ارائه خدمات روانی و اجتماعی به خانوادههای در معرض خشونت میگوید: با توجه به اینکه مددکار بهزیستی در خصوص موارد مرتبط به آسیباجتماعی صاحب نظر تخصصی است بهرهگیری از نظر آنها توسط قضات ضروری است زیرا در برخی استانها به این مهم توجه نمیشود.
وی در ادامه میافزاید: تدوین مقررات در خصوص معافیت زنان از پرداخت هزینههای دادرسی و پزکشی قانونی درجهت اثبات خشونت و نیز الزام فرد مرتکب خشونت به گذراندن دورههای مشخص برای اصلاح رفتار خود در جهت بازسازی نظام خانواده از دیگر چالشها و ضروریات این حوزه است.
رئیس گروه دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی خاطر نشان میکند: موضوع تسهیل روند دادرسی زنان تحت خشونت خانگی به جهت اثبات موضوع نیز بسیاری ضروری است همچنین وجود مجازاتهای جایگزین (در مواردی که جرم ارتکابی فرد مرتکب خشونت سنگین نیست) مانند حفظ فاصله مشخص با فرد خشونتدیده باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان تاکید بر همکاری و حساسیت هر چه بیشتر مراکز بهداشتی- درمانی به گزارشدهی موارد خشونت خانگی به سازمان بهزیستی و خط ۱۲۳ اضافه میکند: یکی دیگر از چالشهای ما در خصوص ارائه خدمات به زنان تحت خشونت این است که در حال حاضر گزارش مددکاری جز مستندات قانونی محسوب نمیشود، این درحالی استکه استناد به گزارش مددکاری و تیم تخصصی در خصوص اثبات آزارها بهویژه آزارهای روانی و کلامی که مشکل است میتواند به قضات کمک کند.
اگر چه ایجاد خانههای امن در کشور گامی مهم در راستای حمایت از زنان و حتی کودکان در معرض خشونت خانگی است اما باید به این نکته نیز توجه داشت که بسیاری از موارد خشونت خانگی به دلیل ترس از خشونت بیشتر یا ترس از آبرو یا ناآگاهی از وجود مراکز حمایتی به اطلاع مسئولان مربوطه نمیرسد ، لذا آمار اورژانس اجتماعی کشور نمیتواند نشاندهنده تمامی موارد این نوع خشونت باشد، لذا ضرورت توسعه و تکمیل خانههای امن در کنار تدوین قوانین و مقررات جدید برای حمایت از زنان تحت خشونت و مجازات و کنترل مرتکبان خشونت و نیز آگاهرسانی بیشتر درخصوص نحوه حمایت از زنان و کودکان تحت خشونت خانگی بیش از پیش احساس میشود.طبنا